Μία ημέρα του Αυγούστου το 1888, ο Βαν Γκογκ σχεδίαζε να ζωγραφίσει κάτι ζωντανό. Αλλά τα μοντέλα που είχε προσλάβει ακύρωσαν την προγραμματισμένη πόζα τους, λόγο της ζέστης, που έκανε αντίξοες τις συνθήκες για μία ζωγραφική σε ανοιχτό χώρο.
Τότε αυτοσχεδίασε: έκοψε λίγα ηλιοτρόια Προβενσάλ, που ήταν στην καλύτερη χρυσή άνθισή τους και τα τοποθέτησε σε παραδοσιακά ανθοδοχεία γερμένα προς τη βάση των ανθοδοχείων. Άρχισε τότε να δουλεύει τον πίνακά του από το πρωί εκείνης της Δευτέρας μέχρι και το Σάββατο, φτιάχνοντας τέσσερις συνολικά πίνακες με ηλιοτρόπια.
Δύο εξ αυτών συγκαταλέγονται στους πιο αγαπημένους, διαδεδομένους και ανεκτίμητους πίνακες ζωγραφικής στον κόσμο και φιλοξενούνται στην πινακοθήκη του Μονάχου και την Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου. Οι άλλοι δύο χάθηκαν από την κοινή θέα -ένας είχε καταστραφεί κατά τη διάρκεια αμερικανικής επιδρομής στην Ιαπωνία κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ ο άλλος «εξαφανίστηκε» σε χέρια ιδιώτη μετά την έκεθεσή του στο Οχάιο το 1948.
Σύμφωνα με τον Guardian, νέες λεπτομέρειες για τα δύο έργα ήρθαν τώρα στο φως της δημοσιότητας για τους δύο χαμένους πίνακες. Ο ειδικός στη ζωγραφική του Βαν Γκογκ, Μάρτιν Μπέιλι, εντόπισε ένα άγνωστο τύπωμα του έργου «Έξι Ηλιοτρόπια» του 1920-του έργου που καταστράφηκε- και έτσι για πρώτη φορά μετά τον Πόλεμο μπορεί να δει κανείς την πραγματική του λαμπρότητα, τα ζωηρά χρώματά του και το πραγματικό πλαίσιο που ο Βαν Γκογκ ζωγράφισε για να συμπληρώσει τα χρώματα του θέματός του.
Επί προσθέτως, ο Μπέιλι εντόπισε και τον «χαμένο» πίνακα, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την πορεία που ακολούθησε από χέρι σε χέρι ιδιωτών μετά την πόλεμο για να πουληθεί τη δεκαετία του ’90 σε έναν «πολύ διακριτικό, ιδιώτη συλλέκτη»΄.
Ο Μπέιλι, που δημοσίευσε την έρευνά του αυτήν την εβδομάδα σε ένα νέο βιβλίο με τίτλο «Τα Ηλιοτρόπια είναι δικά μου», βρήκε τα «Εξι Ηλιοτρόπια» του 1920 σε ένα μικρό μουσείο στην Ιαπωνία, κρυμμένο σε ένα χαρτοφύλακα με τυπώματα του Σεζάν.
Άλλη μία, πολύ χαμηλότερης ποιότητας, αναπαραγωγή υπάρχει χωρίς τις λεπτομέρειες του πλαισίου. Εχει επίσης λιγότερο ζωηρά χρώματα από το τύπωμα που ανακάλυψε ο Μπέιλι, το οποίο ταιριάζει στην περιγραφή που έγραψε ο βαν Γκογκ σε γράμμα προς τον αδελφό του Θίο.
«Το πορτοκαλί πλαίσιο -το λαμπρό που κάνει αντίθεση με το μπλε του ουρανού στο φόντο του πίνακα και του πιο απαλού λιλά που συναντά στο τραπέζι που βρίσκονται τα λουλούδια- ήταν μία επαναστατική ιδέα για το 1888, όταν δημιουργήθηκε ο πίνακας», εξηγεί ο Μπέιλι.
Η καταστροφή του έργου έγινε την ίδια ημέρα με τον όλεθρο της Χιροσίμα, σε ξεχωριστό βομβαρδισμό στην Ασίγια. Πολύ καιρό αφότου αφαιρέθηκε από το ζωγραφισμένο πλαίσιο του βαν Γκογκ, τοποθετήθηκε σε ένα χρυσό πλαίσιο και κρεμάστηκε πάνω από τον καναπέ του πλούσιου συλλέκτη, Κογιάτα Γιαμαμότο. Οταν η φωτιά περικύκλωσε το σπίτι του, το φαρδύ πλαίσιο έκανε τον πίνακα υπερβολικά βαρύ για να διασωθεί.
Ο Μπέιλι χαρτογράφησε τη ζωή των τεσσάρων πινάκων με τα ηλιοτρόπια, καθώς και τρία αντίγραφα που έκανε αργότερα ο βαν Γκογκ για δύο από αυτούς, και τα οποία τώρα κοσμούν μουσεία της Φιλαδέλφεια, του Άμστερνταμ και του Τόκιο.
Οι πίνακες αυτοί κρύβουν αξιοσημείωτες ιστορίες. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, τα 15 ηλιοτρόπια, η έκδοση που βρίσκεται στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου εστάλη για ασφαλή φύλαξή του στο κάστρο Μάνκαστερ της Κούμπρια. Από εκεί εστάλη στο Τρόσαχς, όπου τέθηκε υπό την επιτήρηση ενός Γερμανού συντηρητή. Ο συντηρητής, στη φάρμα του βόρεια της Γλασκώβης, αντικατέστησε έναν βλοσυρό Ρέμπραντ στον τοίχο του με τα χαρούμενα «Ηλιοτρόπια».
Οπως σημειώνει ο Μπέιλι, ένας πίνακας με Ηλιοτρόπια, εάν βγει σε δημοπρασία, μπορεί να ξεπεράσει τα 100 εκατομμύρια λίρες.
