Ξημέρωνε η Δευτέρα 26 Σεπτεμβρίου 1983 και μπροστά στις οθόνες των τερματικών της έγκαιρης προειδοποίησης της Σοβιετικής Ένωσης για πυρηνική επίθεση, καθόταν ως υπεύθυνος βάρδιας ο Stanislav Petrov. Ξαφνικά το σύστημα εντόπισε έναν εισερχόμενο πύραυλο από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στιγμές αργότερα ο υπολογιστής έδωσε σήματα για μια συστοιχία πυραύλων που είχαν μόλις απογειωθεί. Το πρωτόκολλο αντίδρασης της Σ.Ε. ήταν περισσότερο από σαφές. Σε αυτές τις περιπτώσεις προέβλεπε άμεση απάντηση με πυρηνικά. Για να συμβεί αυτό όμως, έπρεπε ο αξιωματικός βάρδιας να αναφέρει άμεσα τα δεδομένα στους ανωτέρους του. Αυτό εξάλλου ήταν το καθήκον του. Ο Petrov όμως κόντρα σε κάθε λογική, ενάντια στην αυστηρή εκπαίδευση που είχε λάβει δεν το έπραξε. Παίρνοντας ένα πελώριο ρίσκο, αποφάσισε ότι ο συναγερμός ήταν ένα τεχνικό σφάλμα, αποφάσισε να σιωπήσει και να μην το αναφέρει στους προϊσταμένους του.
Για τα δεδομένα της Σ.Ε. ήταν μια απίστευτη ανυπακοή, αλλά η απόφασή του μπορεί να έσωσε τον πλανήτη από ένα ολοκαύτωμα. Αν μάλιστα εστιάσουμε στην εποχή, θα θυμηθούμε ότι μόλις 25 μέρες νωρίτερα η Σοβιετική ηγεσία είχε καταρρίψει δυτικά της νήσου Σαχαλίνης, το Κορεάτικο 747, την τραγική πτήση ΚΑL 007 από την Ν. Υόρκη στη Σεούλ με 269 ψυχές από 16 διαφορετικά έθνη.
Σε αυτό το ιστορικό πλαίσιο, ο Stanislav Petrov καθόταν μπροστά από στις οθόνες, ακούγοντας τα ηχητικά σήματα να τρυπούν τα αυτιά του και τις ενδείξεις του συναγερμού να έχουν κάνει τα τερματικά σαν χριστουγεννιάτικα δένδρα. Ταυτόχρονα, το σύστημα τον πληροφορούσε ότι το επίπεδο αξιοπιστίας των σημάτων ήταν υψηλότατο. Ένα λεπτό αργότερα η σειρήνα ήχησε πάλι . Ο δεύτερος πύραυλος εκτοξεύθηκε. Ακολούθως, τρίτος, τέταρτος και πέμπτος. Οι υπολογιστές είχαν αλλάξει τις προειδοποιήσεις τους από την ένδειξη «πιθανή εκτόξευση» σε «επιδρομή πυραύλων». Ήταν ένα πρωτόγνωρο πανδαιμόνιο από αλάρμ.
Παρά το γεγονός ότι η φύση, το μέγεθος, η ένταση της προειδοποίησης, όλα, έδειχναν απολύτως σαφή και αξιόπιστα ο Petrov επέμενε να έχει τις αμφιβολίες του. Ενώ ο χρόνος πιέζει αφόρητα επικοινωνεί με ομάδα ειδικών που παρακολουθούσαν μέσω ραντάρ τις κινήσεις των αμερικανικών βάσεων. Δεν είχε σημειωθεί καμία κίνηση. Πλην όμως ο ρόλος τους ήταν καθαρά συμβουλευτικός. Το πρωτόκολλο υπαγόρευε ρητά και κατηγορηματικά ότι όλη η αντίδραση έπρεπε να βασιστεί στις ενδείξεις των υπολογιστών και ακολούθως να ενημερωθούν άμεσα τα ανώτερα κλιμάκια τα οποία θα είχαν μια μόνο πιθανή δράση. Να πατήσουν τα κουμπιά. Ο Petrov σκέφτηκε παράδοξα. Στην τρέλα της στιγμής, παρά την αυστηρή εκπαίδευση και την απόλυτη τήρηση του πρωτοκόλλου, αποφάσισε ότι ήταν τόσες πολλές, τόσο σαφείς, τόσο έντονες οι ενδείξεις, που δεν μπορούσαν παρά να είναι εσφαλμένες.
Πέρασαν μερικά λεπτά υπέρτατης αγωνίας. Αξιολογώντας τα στοιχεία, υπολόγισε ότι το κακό θα είχε συμβεί. Τηλεφώνησε στον αξιωματικό υπηρεσίας της κεντρικής διοίκησης του Κόκκινου Στρατού και ανάφερε βλάβη του συστήματος! Λίγες μέρες αργότερα δέχτηκε επίπληξη, όχι για την απόφασή του, αλλά διότι δεν είχε καταγράψει σωστά τα στοιχεία στο βιβλίο συμβάντων!
Αργότερα παραδέχτηκε ότι τη στιγμή της απόφασης δεν ήταν απολύτως βέβαιος πως είχε πράξει το σωστό και συμπλήρωσε ότι ανάμεσα στο προσωπικό που επιτελούσε τη συγκεκριμένη δραστηριότητα ήταν ο μόνος πολίτης. Όλοι οι υπόλοιποι ήταν στρατιωτικοί. Κι έτυχε τη στιγμή της κρίσης, του λάθους δηλαδή να είναι αυτός υπηρεσία.
Όταν με την κατάρρευση της Σ.Ε. η ιστορία έγινε γνωστή, έλαβε διάφορα διεθνή βραβεία (Dresden Preis 2013, Media Award 2011, World Citizen Award 2004). Σήμερα, στα 74 του χρόνια, ζει σε ένα χωριό έξω από τη Μόσχα με την σύνταξη του αντισυνταγματάρχη εν αποστρατεία. Δεν λογίζει τον εαυτό του ως ήρωα, αλλά είναι βέβαιος πως ήμασταν αρκετά τυχεροί διότι ήταν βάρδια εκείνο το ξημέρωμα
Κι έτσι είναι, πήρε την τύχη του πλανήτη στα χέρια του και στάθηκε όρθιος, κόντρα σε ότι έβλεπε, εναντία σε ότι του καταμαρτυρούσαν οι οθόνες και σε ότι εκπαιδεύτηκε. Τελικά η ανθρώπινη ψυχή, το ορμέμφυτο της ζωής, η ρίζα του καλού είναι πιο μεγάλα από ό,τι συνήθως νομίζουμε.
Του Νικόλα Σ. Ζαλμά
ΠΗΓΗ: ΒΒC
