Συνέντευξη στη Βάνα Λυκομήτρου
Τεράστια βήματα προόδου έχει σημειώσει τα τελευταία χρόνια η μέθοδος της εξωσωματικής γονιμοποίησης, στην οποία καταφεύγουν ολοένα και περισσότερα ζευγάρια, που αντιμετωπίζουν πρόβλημα υπογονιμότητας . Ποια είναι τα ποσοστά επιτυχίας ενός κύκλου εξωσωματικής; Ποιοι οι παράγοντες που τα καθορίζουν; Υπάρχουν ή όχι επιβαρυντικοί παράγοντες για την υγεία της γυναίκας;
Ο μαιευτήρας – γυναικολόγος , διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών Θεόδωρος Καλαμπόκας, δίνει τις απαντήσεις , στη συνέντευξη που παραχώρησε στη Βάνα Λυκομήτρου .
Τι είναι η εξωσωματική γονιμοποίηση
Είναι η διαδικασία κατά την οποία, παρακάμπτεται ο φυσικός μηχανισμός δημιουργίας ενός εμβρύου και το έμβρυο δημιουργείται τεχνητά, στο εργαστήριο. Στην εξωσωματική παίρνουμε τα σπερματοζωάρια και τα ωάρια από τους επίδοξους γονείς, “δημιουργούμε” τα έμβρυα εκτός του σώματος της γυναίκας κι εν συνεχεία τα τοποθετούμε πίσω στην κοιλότητα της μήτρας, με σκοπό το ζευγάρι , που συνήθως έχει κάποιο πρόβλημα γονιμοποίησης, να αποκτήσει ένα υγιές παιδί.
Κατά πόσο έχει εξελιχθεί σήμερα η διαδικασία;
Η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι μια διαδικασία που εφαρμόζεται εδώ και περίπου 30 χρόνια. Τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί τεράστια βήματα προόδου, αλματώδεις εξελίξεις, που όλες έχουν ως κοινό παρανομαστή, την ολοένα και πιο επιτυχημένη διαδικασία τέλεσής της, με αποτέλεσμα να έχουμε αυξανόμενη επιτυχία των κύκλων, αλλά κυρίως την ασφαλέστερη (τόσο για τη μητέρα όσο και για τα παιδιά) διεργασία στο σύνολό της .
Σε ποιες περιπτώσεις προτείνεται ή κρίνεται απαραίτητη;
Στις περιπτώσεις εκείνες που βάσει όλων των διαγνωστικών εξετάσεων που έχουν προηγηθεί, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι ένα ζευγάρι δεν μπορεί να πετύχει την κυοφορία με τη φυσική διαδικασία. Πχ. όταν μια γυναίκα έχει πρόβλημα στις σάλπιγγες, οι οποίες μπορεί να μην είναι “ανοιχτές”, ώστε να προχωρήσουν τα σπερματοζωάρια και να ενωθούν με τα ωάρια προκειμένου να δημιουργηθούν τα έμβρυα, ή όταν μια γυναίκα έχει πρόβλημα ανωοθυλακιορρηξίας, ή όταν το σπέρμα του άνδρα είναι “αδύναμο” .
Να σταθούμε στην περίπτωση που αναφέρατε σχετικά με τους άνδρες. Όταν είναι αδύναμο το σπέρμα του άνδρα τι συνιστάται;
Εξαρτάται από το “πόσο αδύναμο” είναι . Βέβαια το αδύναμο είναι ένας απλός ορισμός. Αυτό προσδιορίζεται από διάφορες υπο παραμέτρους . Η πρώτη παράμετρος είναι ο αριθμός των σπερματοζωαρίων, η δεύτερη είναι η μορφολογία τους, δηλαδή αν τα σπερματοζωάρια έχουν φυσιολογική μορφολογία ή όχι (η μορφολογία αντανακλά συνήθως γενετικά προβλήματα των σπερματοζωαρίων), ενώ μια τρίτη παράμετρος είναι η κινητικότητα των σπερματοζωαρίων (δηλαδή ένας άνδρας να έχει φυσιολογικό αριθμό σπερματοζωαρίων, αλλά αυτά να είναι αδύναμα και να μην μπορούν να κινηθούν με ταχύτητα στο ωάριο προκειμένου να το γονιμοποιήσουν ) και τέλος είναι και ο όγκος της παραγόμενης ποσότητας σπέρματος κατά την εκσπερμάτωση. Συνήθως οι άνδρες είναι “πιο προνομιούχοι” σε σχέση με το γυναικείο φύλο, καθώς ακόμα κι ένα μόνο σπερματοζωάριο μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία εμβρύου, σε αντίθεση με την ποιότητα και τον αριθμό των ωαρίων που δυστυχώς όσο αυξάνεται η ηλικία φθίνουν, καθιστώντας προβληματική ακόμα και τη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης με ίδιον ωάριο.
Ποια είναι τα ποσοστά επιτυχίας και ποιοι οι παράγοντες που τα καθορίζουν .
Η επιτυχία κάθε κύκλου εξωσωματικής γονιμοποίησης εξαρτάται από πολλές παραμέτρους . Ο πιο σημαντικός ανεξάρτητος παράγοντας που καθορίζει την επιτυχία μιας εξωσωματικής, είναι η ηλικία της γυναίκας. Η πτώση γίνεται πιο σημαντική από την ηλικία των 35, ενώ , από ποσοστά της τάξεως του 50% στην ηλικία των 30 ετών, φτάνει περίπου στο 5-10% όταν η ηλικία της γυναίκας είναι περίπου στα 42 με 43 έτη. Φυσικά παίζει πάρα πολύ μεγάλο ρόλο και ο τρόπος ζωής της γυναίκας. Σημαντικές έρευνες που έχουν γίνει κι έχουν δημοσιευτεί σε μεγάλα κι έγκυρα ιατρικά περιοδικά, δείχνουν ότι ο τρόπος της ζωής και κυρίως παράμετροι όπως το κάπνισμα, η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ, το βάρος της γυναίκας κλπ, έχουν άμεση σχέση με τα ποσοστά επιτυχίας ή μη, της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Για να το καταλάβουμε καλύτερα αυτό, μια νεαρότερη γυναίκα που κάνει τις παραπάνω καταχρήσεις ή είναι υπέρβαρη, μπορεί να έχει τις ίδιες προοπτικές επιτυχίας μιας εξωσωματικής, ίσως και λιγότερες, από μια άλλη μεγαλύτερης ηλικίας γυναίκα, που ακολουθεί έναν υγιεινό τρόπο ζωής κι έχει το σωστό βάρος.
Ποια είναι η διαδικασία που ακολουθείται στην εξωσωματική.
Ο κάθε κύκλος περιλαμβάνει διάφορα στάδια. Ο πρώτος κύκλος είναι η διέγερση των ωοθηκών , που χρησιμεύει στο να παραχθούν περισσότερα από ένα ωάρια από αυτά που παράγονται κάθε μήνα ( φυσιολογικά παράγεται ένα ωάριο το μήνα). Παίρνουμε τα ωάρια αυτά μέσω της διαδικασίας της ωοληψίας, κατά την οποία μια πολύ λεπτή βελόνα εισέρχεται από τον κόλπο της γυναίκας, φτάνει στις ωοθήκες και με ένα σύστημα αναρρόφησης λαμβάνουμε τα ωάρια, τα οποία ο εμβρυολόγος τα “ενώνει” με τα σπερματοζωάρια (από το σπέρμα που έχει δώσει ο άνδρας την ίδια ημέρα) γονιμοποιώντας τα, και προχωράμε στην παραγωγή των εμβρύων στο εργαστήριο. Στο επόμενο στάδιο και μετά από λίγες ημέρες -από δύο έως πέντε αναλόγως- τα τοποθετούμε στην κοιλότητα της μήτρας, με τη διαδικασία της εμβυομεταφοράς και δύο εβδομάδες αργότερα, έχουμε το τεστ εγκυμοσύνης που θα μας δείξει την επιτυχία ή μη του κύκλου.
Σε γενικές γραμμές ποιο είναι το ποσοστό επιτυχίας.
Σε ένα ποσοστό περίπου 40% σε κάθε κύκλο, σε ένα φυσιολογικό ζε
υγάρι, μέσης ηλικίας.
Υπάρχουν επιβαρυντικοί παράγοντες για την υγεία της γυναίκας;
Αυτό είναι κάτι που εκ πείρας σας λέω ότι το φοβούνται πάρα πολλές γυναίκες. Όλες οι μεγάλες μεταναλύσεις που έχουν γίνει , που είναι και το πιο ισχυρό επιστημονικό εργαλείο που έχουμε στα χέρια μας, δείχνουν ότι δεν υπάρχουν επιπλοκές, ούτε για τη γυναίκα ούτε για το έμβρυο.
Οι γυναίκες που θέλουν να καταψύξουν ωάρια, προκειμένου να προχωρήσουν κάποια στιγμή σε εξωσωματική, τι θα πρέπει να γνωρίζουν; ( σε ποια ηλικία μπορούν να το κάνουν, πόσο διάστημα μπορούν να φυλάξουν τα ωάρια τους κλπ).
Είναι ένα μεγάλο ζήτημα αυτό στις μέρες μας, καθώς οι γυναίκες, στο πλαίσιο της σημερινής κοινωνικής πραγματικότητας καθυστερούν ολοένα και περισσότερο την τεκνοποίηση. Οπότε φτάνουν γύρω στα 40-41 έτη της ζωής τους κατά μέσο όρο, δεν έχουν επιλέξει σύντροφο και αναρωτιούνται αν μπορούν να καταψύξουν ωάρια προκειμένου να τα χρησιμοποιήσουν στο μέλλον και να κάνουν παιδιά. Είναι εφικτή και δυνατή η κατάψυξη των ωαρίων , η οποία όμως είναι πιο δύσκολη από την κατάψυξη εμβρύων και τα ποσοστά επιτυχίας των κύκλων είναι χαμηλότερα. Δεν υπάρχει χρονικός περιορισμός στο πόσο διάστημα μπορούν να μείνουν καταψυγμένα τα ωάρια.
Ποιο είναι το κόστος για μια εξωσωματική γονιμοποίηση; Καλύπτουν μέρος ή όλο το ποσό τα ασφαλιστικά ταμεία;
Δυστυχώς στην Ελλάδα, σε αντίθεση με αυτό που συμβαίνει σε πάρα πολλές προηγμένες χώρες , τα ασφαλιστικά ταμεία δεν καλύπτουν παρά ελάχιστο από το κόστος και μάλιστα σε πολύ συγκεκριμένες περιπτώσει και υπό πολύ αυστηρές συνθήκες. Το κόστος κυμαίνεται γύρω στις 3 χιλιάδες ευρώ για κάθε κύκλο εξωσωματικής.
