Του Γκαμπριέλ Χαρίτου.
Μετά από την πρόσφατη τριμερή συνάντηση στην Ιερουσαλήμ μεταξύ του Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη και του Ισραηλινού Πρωθυπουργού Βενιαμίν Νετανιάχου, φαίνεται ότι αρχίζουν να σημειώνονται απτά αποτελέσματα σε ό,τι αφορά στην πρόοδο της υποθαλάσσιας σύνδεσης μεταξύ του Ισραήλ, της Κύπρου, της Ελλάδας και της Ιταλίας με σκοπό την μεταφορά φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα της Ισραηλινής και της Κυπριακής ΑΟΖ προς τις αγορές της Ευρώπης.
Όπως μεταδόθηκε αποκλειστικά στο χθεσινοβραδινό κεντρικό δελτίο ειδήσεων της κρατικής ισραηλινής τηλεόρασης, ο Ισραηλινός Υπουργός Ενέργειας Γιουβάλ Στάινιτς πριν από μερικές ημέρες απέστειλε προσκλήσεις στον Επίτροπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα Ενέργειας, κ. Μιγκέλ Αρίας Κανιέτε, και στους ομολόγους του Υπουργούς Ενέργειας της Ελλάδας, της Κύπρου και της Ιταλίας, για να πραγματοποιηθεί σύσκεψη στο Ισραήλ και στις αρχές του Ιανουαρίου του 2017. Σύμφωνα πάντα με το ίδιο ρεπορτάζ, η σύσκεψη θα έχει ως κύριο θέμα της το κόστος του υποθαλάσσιου αγωγού που θα συνδέει τα κοιτάσματα φυσικού αερίου της Ισραηλινής ΑΟΖ με τις αγορές της Ευρώπης, μέσω της Κύπρου, της Ελλάδας , καταλήγοντας στις ακτές της Ιταλίας.
Σχολιάζοντας την εξέλιξη αυτή, η ισραηλινή τηλεόραση επεσήμανε ότι η πρωτοβουλία του Στάινιτς φέρεται να έχει προκληθεί από τους έντονους προβληματισμούς που εξέφρασαν ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης κατά την πρόσφατη τριμερή συνάντησή τους στην Ιερουσαλήμ, εξ αιτίας δηλώσεων Ισραηλινών και Τούρκων κυβερνητικών αξιωματούχων περί ‘προχωρημένων κοινών σχεδίων’ για την κατασκευή αγωγού που θα συνδέει τα ισραηλινά κοιτάσματα με τις τουρκικές ακτές.
Είναι γεγονός ότι κατά την πρόσφατη τριμερή συνάντηση της Ιερουσαλήμ – αν και επισήμως δεν είχε ανακοινωθεί κάτι συγκεκριμένο γύρω από το θέμα της υποθαλάσσιας σύνδεσης μεταξύ Ισραήλ και Κύπρου – είχε διαρρεύσει η πληροφορία ότι Ελλάδα και Κύπρος είχαν παρουσιάσει στην ισραηλινή πλευρά νέα κοστολόγηση του έργου, που ήταν σαφώς χαμηλότερη από εκείνην που είχε διαρρεύσει επανειλημμένως στον Τύπο και σε διεθνή fora. Παράλληλα, κατά την τριμερή της Ιερουσαλήμ η κυπριακή πλευρά ενημέρωσε διεξοδικά τον Ισραηλινό Πρωθυπουργό ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση προτίθεται να καλύψει ένα σημαντικό τμήμα του συνολικού κόστους, το οποίο, σύμφωνα με την αναθεωρημένη παρούσα κοστολόγηση δεν ξεπερνά τα 6 δισεκατομμύρια δολάρια.
Προφανώς, ο Ισραηλινός Υπουργός Ενέργειας, με την κίνησή του αυτή, αναμένει να επιβεβαιώσει τις προθέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και της Ιταλίας, στις ακτές της οποίας πρόκειται να καταλήξει ο υποθαλάσσιος αγωγός μεταφοράς του φυσικού αερίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι είναι η πρώτη φορά που η Ιταλία τίθεται στο προσκήνιο της ενεργειακής συνεργασίας Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας , γεγονός το οποίο πιθανώς να σημαίνει περαιτέρω εμβάθυνση της παρουσίας της ιταλικής εταιρείας υδρογονανθράκων ΕΝΙ, τόσο στην αιγυπτιακή, όσο και στην κυπριακή ΑΟΖ.
Η ισραηλινή πρωτοβουλία να συγκληθεί η εν λόγω συνδιάσκεψη στις αρχές του Ιανουαρίου του 2017 αποτελεί οπωσδήποτε μία ιδιαίτερα θετική εξέλιξη για την αναβάθμιση του άξονα Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας και για την ανάληψη περισσότερο ενεργού ρόλου εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα της ενέργειας στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Η συμμετοχή στη συνδιάσκεψη αυτή και της Ιταλίας, μίας χώρας που οι Βρυξέλλες επιδιώκουν να μην απομακρυνθεί από τον σκληρό πυρήνα της ΕΕ, ιδιαίτερα μάλιστα μετά το πρόσφατο δημοψήφισμα – αποτελεί σίγουρα ακόμα έναν καλό οιωνό.
Έτι περαιτέρω, το γεγονός ότι επιτέλους το Ισραήλ έμπρακτα ακολουθεί τις παραινέσεις της Ελλάδας και της Κύπρου να δείξει περισσότερη εμπιστοσύνη στην προθυμία της ΕΕ να στηρίξει οικονομικά το έργο – δεν αποκλείεται να οδηγήσει την κυβέρνηση Νετανιάχου να αναθεωρήσει πολλά από όσα φέρεται να έχει συμφωνήσει με την Άγκυρα στον τομέα της ενέργειας στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο.
Από την άλλη πλευρά όμως, εάν τελικά επιβεβαιωθούν οι χθεσινοβραδινές πληροφορίες που μεταδόθηκαν στο Ισραήλ περί συνδιάσκεψης για το ζήτημα της ενέργειας στις αρχές Ιανουαρίου, αυτό σημαίνει ότι η συνδιάσκεψη αυτή είτε θα συμπέσει χρονικά, είτε θα πραγματοποιηθεί πάρα πολύ κοντά στις ημερομηνίες των ήδη προγραμματισμένων διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό και για τα ακανθώδη ζητήματα της ασφάλειας και των εγγυήσεων, που ορίσθηκαν για το διάστημα 9 – 12 Ιανουαρίου 2017 στη Γενεύη.
Το ενδεχόμενο μίας παράλληλης διαπραγμάτευσης για το Κυπριακό (ασφάλεια και εγγυήσεις στην Ελβετία, ενέργεια στο Ισραήλ) δεν είναι απαραίτητο ότι θα βρει σύμφωνα όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, για ποικίλους λόγους.
Ως εκ τούτου, δεν αποκλείεται αυτή να είναι και η βασική αιτία που δεν έχει ανακοινωθεί από καμία πλευρά ο,τιδήποτε σχετίζεται με την πρωτοβουλία του Ισραηλινού Υπουργού Ενέργειας, Γιουβάλ Στάινιτς, να προτείνει στους ομολόγους του στην Κύπρο, στην Ελλάδα, στην Ιταλία αλλά και στον Ευρωπαίο Επίτροπο για θέματα ενέργειας την πραγματοποίηση στο Ισραήλ πολυμερούς συνδιάσκεψης για την υποθαλάσσια μεταφορά φυσικού αερίου από την ισραηλινή ΑΟΖ προς την Ευρώπη μέσω Κύπρου, Ελλάδας και Ιταλίας, στις αρχές Ιανουαρίου 2017.
Τις επόμενες ημέρες, είτε δια της επιβεβαίωσης είτε δια της διάψευσης του χθεσινού αποκλειστικού ρεπορτάζ της κρατικής ισραηλινής τηλεόρασης, θα αποσαφηνισθεί πώς τελικά θα διαμορφωθεί επακριβώς το συνολικό σκηνικό της διαπραγμάτευσης για το Κυπριακό κατά τις αμέσως προσεχείς εβδομάδες.
Tου Γαβριήλ Χαρίτου
