Ετοιμασίες καθαριότητας για τη Λαμπρή στην Κύθνο.Της Ειρήνης Βλαστάρη.
Τη βουβή βδομάδα, (πριν από τη Μεγάλη Εβδομάδα), όλες οι γυναίκες στα Θερμιά
βρίσκονται σε συναγερμό για το μαζάρεμα, όπως λένε τη γενική καθαριότητα. Μόλις βρουν
την κατάλληλη ηλιόλουστη μέρα βγάζουν τα πράγματα έξω από το σπίτι για γενική
καθαριότητα με πρωταρχικό μέλημα το άσπρισμα με ασβέστη όλο το εσωτερικό του
σπιτιού. Παλιότερα τα «καλά» δωμάτια έβαφαν με ώχρα ή λουλάκι. Μετά τακτοποιούν τα
πράγματα του σπιτιού και όλα αστράφτουν από καθαριότητα , πάστρα και νοικοκυροσύνη.
Μοσχοβολά ο τόπος από το φρέσκο ασβέστωμα .Στα σπίτια των παραθαλάσσιων περιοχών και νησιών της Μεσογείου , τον 19ο αιώνα
το ασβεστωμένο σπίτι έγινε συνώνυμο της καθαριότητας και της ομορφιάς.
Πλήρωναν
πρόστιμο όσοι δε φρόντιζαν να καθαρίζουν και να ασβεστώνουν στην Ισπανία, Νότια Ιταλία,
Κορσική, Σαρδηνία, Μαγιόρκα και Βόρεια Αφρική. Και αυτό για να αποφύγουν τις πανδημίες
μιας και οι κάτοικοι στις παραθαλάσσιες περιοχές ήταν πλέον ευάλωτοι λόγω των
μολυσμένων ναυτικών και επιβατών .Όταν στη Αθήνα το 1928 ξέσπασε επιδημία του
δάγκειου εισήχθει σε περιορισμένη έκταση το ασβέστωμα ,ώσπου καθιερώθηκε δέκα χρόνια
μετά από το Μεταξά . Μια μεγάλη επιδημία χολέρας έκανε αναγκαστικό το μέτρο της
ασβέστωσης. Σαν εικόνα θυμάμαι τη δεκαετία του 1960 να περνά ο χωροφύλακας και να
ελέγχει τις γειτονιές της Χώρας αν έχουν ασβεστωθεί-ασπριστεί όπως λέμε στα Θερμιά-κάθε
Σάββατο. Στην αρχαία Ελλάδα βρίσκομε τη συνήθεια του ασβεστώματος από την εποχή των
αρχαϊκών πόλεων. Το ασβεστοκονίαμα που γινόταν από ασβέστη, άμμο, και ζωϊκές-φυτικές
ίνες, ήταν την εποχή των Μυκηναίων ο παραδοσιακός σοβάς μέσα κι έξω από το οίκημα.
Όλοι οι οικισμοί της Κύθνου αστράφτουν από καθαριότητα τη Λαμπρή, τη γιορτή του
άπλετου ,λαμπρού ,ανοιξιάτικου φωτός . Κυρίαρχο το γυάλισμα των μπρούτζινων σκευών ,
που είναι τα κηροπήγια, τα πόμολα στις πόρτες, τα ρόπρτρα. Ακολουθούν τα χαλκώματα,
που είναι τα καζάνια, χαρανιά όπως τα λένε στα Θερμιά. Σήμερα είναι μόνο για στόλισμα.
Εκεί όμως που κατατίθεται όλη η εικαστική λαϊκή δημιουργία είναι το άσπρισμα των
δρόμων. Κάποτε τα λέγαμε ψαράκια, όταν τα σοκάκια της Χώρας ήταν με ντουσεμέ. Τώρα
που τα περισσότερα έχουν τσιμεντωθεί η νοικοκυρά Θερμιώτισσα καταθέσει όλη τη πηγαία
έμπνευση της και δημιουργεί εικαστικά ,ως γνήσια λαϊκή καλλιτέχνης, μειώνοντας έτσι την
ασχήμια του τσιμέντου. Και το παιχνίδι του κυκλαδίτικου φωτός με το λευκό του φρέσκου
ασβέστη μας οδηγεί σε μονοπάτια αισιοδοξίας .
Ειρήνη Βλαστάρη
