γράφει η Λαμπριάνα Κυριακού
Είναι η εποχή τέτοια που διερωτάσαι πώς μπορεί ένα μυθιστόρημα του Στρατή Μυριβήλη να συγχρονιστεί με τη ψυχοσύνθεση του μέσου θεατή, κυρίως τώρα που το μοντέρνο και το ελαφρύ έχει μπει καλά μέσα στη τέχνη του θεάτρου.
Και δυσκολεύεσαι όταν πρέπει να γράψεις για το μυθιστορηματικό αριστούργημα του Στρατή Μυριβήλη «Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια» και να εξηγήσεις στον αναγνώστη ότι αυτό που είδες – με τα αρνητικά και τα θετικά του – είναι πολύ πιο πολύτιμο από μια κωμωδία σύγχρονη, που ανεβαίνει μόνο και μόνο για εμπορικούς λόγους. Και πάλι λέω, ευλογία που υπάρχουν επιχειρηματίες που ρισκάρουν να ανεβάσουν έργα εποχής. Πόσο μάλλον όταν παίζονται για πρώτη φορά στο θεατρικό σανίδι. Ρίσκο; Ναι ρίσκο γιατί ένα έργο σαν και αυτό μπορεί εύκολα χωρίς επιείκεια, να κατακριθεί.
Πατώντας πάνω στο άγχος και το μούδιασμα της πρώτης παράστασης «Η δασκάλα με τα Χρυσά μάτια» που παίζεται στο Θέατρο Βέμπο από αρχές Νοεμβρίου, μας συνεπήρε από την αρχή. Θα μιλήσω αρχικά, για τη διασκευή και τη μουσική της παράστασης, γιατί το σημαίνον και το σημαινόμενο αν δεν συγκλίνουν τότε δεν έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι, τόσο η διασκευή όσο και η μουσική, σε αυτήν την παράσταση ήταν δυο δύσκολα εγχειρήματα που έπρεπε να γίνουν από την αρχή, πάνω σε μια συγκεκριμένη φόρμα. Να συμπίπτουν τόσο μεταξύ τους, όσο και με την εποχή που ο Μυριβήλης έγραψε το έργο. Πέραν της άριστης σκηνοθεσίας του, ο Πέτρος Ζούλιας παίρνει στα χέρια του ένα πεζό αφηγηματικό κείμενο και το μετατρέπει σε θεατρικό έργο, έχοντας σαφέστατα απέναντι του τη τηλεοπτική μεταφορά του μυθιστορήματος και τη σύγκριση του με αυτήν. Το ίδιο και η Ευανθία Ρεμπούτσικα καλείται να γράψει μια πρωτότυπη μουσική που μέσα από αυτήν πρέπει να μας μεταφέρει το συναίσθημα της εποχής, των προσώπων, και των καταστάσεων αλλά και να κρατήσει κάτι επίσης πολύτιμο, την συνθετική της ταυτότητα. Πέτυχαν! Γιατί μας μετέφεραν την αυθεντική, την αγνή και συνάμα την σκληρή έκφραση της ζωής ενός λαού που ακόμα η σάρκα του μύριζε την κάπνα της μικρασιάτικης καταστροφής και η σκέψη του ήταν παγιδευμένη στις προκαταλήψεις και στον συντηρητισμό της κοινωνίας.
Έτσι έρχονται μετά και ενώνονται τα σκηνικά της Αναστασίας Σμαραγδή με τα Κουστούμια της Ντένης Βαχλιώτη και τους φωτισμούς του Λευτέρη Παυλόπουλου. Λιτά και παραστατικά. Με λεπτομέρειες που δεν έχουν σκοπό να παρασύρουν το μάτι του θεατή αλλά να κρατήσουν την ιδέα των σημείων. Επίσης οι χορογραφίες είναι του Φώτη Διαμαντόπουλου και τα Video design – προβολές του Κάρολου Πορφύρη.
Η παράσταση αποτελείται από ένα θίασο από διαφορετικές θεατρικές συνιστώσες. Τους δυο γυναικείους πρωταγωνιστικούς ρόλους, αυτούς της Σαπφώς Βρανά και της Ανδριανής, υποδύονται οι βραβευμένες με το θεατρικό βραβείο «Μελίνα Μερκούρη», Λένα Παπαληγούρα και Γιούλικα Σκαφίδα. Στο ρόλο του Λεωνή Δρίβα βλέπουμε τον Κωνσταντίνο Ασπιώτη και στο ρόλο του δημάρχου τον αγαπημένο ηθοποιό Γιώργο Κωνσταντίνου. Επίσης, στην παράσταση παίζουν οι: Μάρκος Παπαδοκωνσταντάκης, Χριστίνα Τσάφου, Γιώργος Γιαννόπουλος, Μιχάλης Λεβεντογιάννης, Αλμπέρτο Φάϊς, Ντίνος Σπυρόπουλος, Σταύρος Μερμήγκης, Πατρίκιος Κωστής, Αλεξία Μουστάκα, Χρήστος Ζαχαριάδης, Ευφροσύνη Σακελλαρίου, Βασίλης Λέμπερος, Βαγγέλης Κρανιώτης, Όλγα Σκιαδαρέση, Άννα Κωνσταντίνου, Αλίκη Ζαχαροπούλου, Αντρέας Λόντου.
«Ο συγγραφέας πραγματεύεται την ιστορία ανάμεσα στην περίοδο 1917-1922. Ο Λεωνής Δρίβας γυρίζει από τον πόλεμο της Μικρασίας στη Μυτιλήνη, και δοκιμάζεται από τον έρωτα για τη δασκάλα Σαπφώ, χήρα του φίλου του που σκοτώθηκε από τη μια πλευρά, ενώ από την άλλη του δημιουργεί αναστολές ο σεβασμός που τρέφει στη μνήμη του. Διηγείται την ζωή του κοινωνικού περίγυρου του Δρίβα μετά τον πόλεμο, παρουσιάζοντας τα δεινά του.»
Στην παράσταση μας, βλέπουμε το συνεχή αγωνία του ανθρώπου να ξεφύγει από τα δεσμά του. Να ξεφύγει από έννοιες που καλώς ή κακώς σήμερα σε πολύ μεγάλο βαθμό έχουν εξαλειφθεί. Όπως για παράδειγμα, η αντίληψη της τιμής, που τότε κυρίως ήταν συνυφασμένη με την τάξη και την ηθική. Και το βλέπουμε αυτό μέσα από τη σχέση του Λεωνή και της Σαπφώς, η οποία είναι και χήρα και δασκάλα. Τους βλέπουμε να παλεύουν άγρια με τον εσωτερικό τους κόσμο, Να αρνούνται και να μην αποδέχονται ότι έχουν δικαίωμα να ερωτευθούν ξανά και να φτιάξουν τη ζωή τους από την αρχή. Δυο άνθρωποι με μετατραυματικό στρες, που ζουν σε μια θεόκλειστη κοινωνία που τους σκοτώνει κάθε μέρα όλο και περισσότερο. Βέβαια μια κοινωνία που πενθεί από τους πολέμους, εχθρική, με ψήγματα φασισμού και φτώχειας. Βλέπουμε επίσης τους αγώνες των νέων, απ όποια πολιτική σκοπιά και να προέρχονται. Δίψα για ζωή και όνειρα που διακαώς πρέπει να πραγματοποιηθούν.
Εν κατακλείδι είναι η ζωή μας ένας αγώνας γεμάτος με εκεχειρίες. Ποιος θα νικήσει κάθε φορά δεν έχει σημασία, αξία έχει στην συνείδηση μας τι κυριεύει. Άλλωστε η ιστορία από τους ηττημένους γράφτηκε και αυτοί χάραξαν νέους δρόμους. Οι νικητές απλά αρκούνται σε πανηγυρισμούς.
«Η δασκάλα με τα Χρυσά μάτια» σε σκηνοθεσία Πέτρου Ζούλια είναι μια ενδιαφέρουσα δουλειά που θα συνιστούσα ανεπιφύλακτα να δει ο θεατής. Γιατί είναι μια παράσταση διδακτική, συναισθηματική, φωτογραφίζει το παρελθόν μας, τις ρίζες μας, τα πάθη μας και το κυριότερο είναι καμωμένη από αξιοθαυμαστους συντελεστές και παιγμένη με προσοχή από εξαιρετικούς ηθοποιούς.
Εορταστικό πρόγραμμα:
Τετάρτη 25/12 στις 21:00 (αλλαγή ώρας)
Πέμπτη 26/12 στις 18:00 και στις 21:00 (αλλαγή ώρας και προσθήκη παράστασης)
Τετάρτη 1/1 στις 21:00 (αλλαγή ώρας)
Πέμπτη 2/1 στις 18:00 και στις 21:00 (αλλαγή ώρας και προσθήκη παράστασης)
Θέατρο Βέμπο
Καρόλου 18, Αθήνα 104 37
