συνέντευξη στη Λαμπριάνα Κυριακού
Δεν πειραματίζεται για να υπάρχει στο σανίδι, αλλά μελετάει την επόμενη του εμφάνιση με τόση λεπτομέρεια που κάθε φορά αυτό που έχεις να του πεις είναι «Μπράβο Δημήτρη Γιώτη, μας συγκίνησες».
Ο αγαπημένος ηθοποιός, την φετινή σεζόν ένωσε της δυνάμεις του με την Μαρία Αλιφέρη, ανεβάζοντας στη σκηνή το έργο του Eric – Emmanuel Schmit « Ο Όσκαρ και η θεία Ροζ». Μετά την πρεμιέρα του, με ρώτησε πώς μου φάνηκε η παράσταση. Του είπα ότι «αυτά δεν λέγονται προφορικά». Άλλωστε, ήταν τόσα πολλά τα καλά αυτής της δουλειάς που θα ήταν καλύτερα να λέγαμε μέσω συνέντευξης. Έτσι κι έγινε. Ένα απογευματάκι Δευτέρας, λίγο πριν την Δύση του ήλιου, συνδεθήκαμε μέσω κάμερας. Η κουβέντα μας άνοιξε με την μανία του κοινού να φωτογραφίζει ή να τραβά βίντεο την ώρα της παράστασης, χωρίς να αντιλαμβάνεται ότι δεν ενοχλεί μόνο τους θεατές που παρακολουθούν το έργο αλλά και τους ίδιους τους ηθοποιούς. Δυστυχώς μου λέει, αυτή η μάστιγα των κινητών και η αγωνία να ανεβάσουν τι κάνουν, που βρίσκονται και πως περνούν, είναι κάτι που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί εύκολα. Είναι και η παιδεία.. αλλά πιστεύω είναι μοναξιά και η ανάγκη να υπάρξουμε σε κάτι διαφορετικό. Ζούμε μια εποχή για τους άλλους και όχι για μας… ε αυτό είναι κάτι από αυτά που λέει το έργο που παίζω φέτος..
Έτσι αρχίσαμε να μιλάμε για τον Οσκαρ και τη θεια Ροζ. Τον ρώτησα γιατί πήρε την απόφαση να ανεβάσει αυτό το έργο. Μου απάντησε: «Γιατί είναι το πιο αισιόδοξο έργο που έχω διαβάσει τα τελευταία χρόνια. Γιατί μιλά στην ψυχή μου και δίνει ένα παράδειγμα στο πως πρέπει να βλέπουμε τη ζωή. Μας αποκαλύπτει το μυστικό της ζωής. Η ζωή είναι να την…Ζεις! Η ζωή δεν είναι πρόβα για κάτι που θα ρθει, είναι εδώ και τώρα. Μετά από δυο μήνες παραστάσεων, τον ρώτησα αν είναι ευχαριστημένος με το αποτέλεσμα. Μου λέει, «Μετά από ενάμιση χρόνο προετοιμασίας, δυόμιση μήνες προβών και άλλους δύο παραστάσεων νομίζω ότι δόθηκε το στίγμα της παράστασης. η αύρα, η μυρωδιά, η αίσθηση που ήθελα να δώσω επιτεύχθηκε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ήθελα να χει ζωή, να θυμίζει μαιευτήριο, κάτι γεννιέται και ας μιλά για …θάνατο. Ήθελα να χει Φως, να έχει ελπίδα, προσμονή και λαχτάρα για το ταξίδι, για το άγνωστο. Μια βόλτα στο λούνα πάρκ… Η επόμενη μου ερώτηση, ήταν αν είναι ευχαριστημένος με το αποτέλεσμα και ποιες είναι οι αντιδράσεις του κοινού.
Δόξα τω Θεώ! Μου λέει, Έχει αγγίξει τους θεατές και κάνουμε μαζί το ταξίδι τούτο. Είναι πολύ σημαντικό να μπαίνουν στο…παιχνίδι και αν με την πρώτη ματιά να φαίνεται κάτι βαρύ η πορεία τους δίνει πατήματα να δουν τη ζωή με άλλο μάτι. Πάντα χρειάζεται κάτι οριακό, να φτάσεις πάτο για να ξαναγεννηθείς. Για παράδειγμα ήρθε μια οικογένεια και στο τέλος μου λέει η μητέρα: ”Σας είδα στη Ζήνα (στο Αλήθειες με τη Ζήνα) και ήθελα τόσο πολύ να φέρουμε την κόρη μας (ένα κορίτσι γύρω στα 24 -25) για να δει τη ζωή αλλιώς, ”πέφτει”, είναι απαισιόδοξη. Και τώρα φεύγουμε καλύτεροι και ανανεωμένοι. Είναι μάθημα ζωής αυτό που μας δώσατε.”…
Η κουβέντα μας με τον Δημήτρη Γιώτη συνέχισε όπως έχει:
ΛΚ: Έλαβες αρνητική κρητική;
ΔΓ: Ναι, γιατί φοράω περούκα με αφέλειες…(γέλια). Κοίτα δεν έχω ακούσει κάτι και ό,τι μου λένε είναι ενθαρρυντικό και νοιώθω ευγνώμων γι αυτά που μου λένε. Τώρα ίσως αν υπάρχει, θεμιτό είναι, πρώτον το θέμα δεν είναι για όλους, δεύτερον ξέρω πολύ καλά πως αν κάποιος θέλει να έχει διαφορετική γνώμη μπορεί να την έχει. Γι αυτό εξάλλου ανεβαίνουν και ξανανεβαίνουν τα έργα, υπάρχουν διαφορετικές οπτικές, άλλη αισθητική και ο καθένας λαμβάνει σύμφωνα με τις δικές του προσλαμβάνουσες, τη δική του ψυχή και παιδεία. Όμως ζω ακόμα μια φορά – ύστερα από το Ημερολόγιο ενός Τρελού – που οι γνώμες συγκλίνουν και νοιώθω ότι καλά το πήγαμε το καράβι.
ΛΚ: Είναι δύσκολο έργο, όχι τόσο ως προς τη μεταφορά του στη σκηνή, αλλά ως προς την συναισθηματική φόρτιση που έχει ως ιστορία. Πόσο μάλλον όταν έχει να κάνει με το θάνατο ενός παιδιού. Δυστυχώς χιλιάδες παιδιά βρίσκονται σε αυτή την θέση του Οσκαρ.
ΔΓ: Με πονάει οτιδήποτε έχει σχέση με τα παιδιά. Είμαι πάρα πολύ κοντά στον ψυχισμό τους. Ξέρεις, με πονάει ιδιαίτερα μια ερώτηση του Όσκαρ ” Γιατί ο Θεός επιτρέπει να συμβαίνουν τέτοια πράγματα στα παιδιά; Γιατί μας αφήνει να γίνουμε άρρωστοι; είναι κακός ή απλά μας τιμωρεί;’
ΛΚ: Υπάρχει απάντηση;
ΔΓ: Κι όμως υπάρχει απάντηση…”Για να γίνεις ένας άγγελος” Επειδή το έχω ψάξει πολύ και αν θέλεις με καλύπτει, με μαλακώνει, μια φιλοσοφία λέει ότι ερχόμαστε ξανά και ξανά μέχρι να τελειοποιηθούμε, εφτά ζωές. Όλα είναι ένα συμβόλαιο και προκαθορισμένα, όσο πιο κοντά φτάνεις στον Ανώτερο εαυτό σου τόσο λίγο χρόνο έχεις εδώ , στη Γη…αυτό μετά από μελέτες, διάβασμα και αιώνιες ερωτήσεις το μόνο σίγουρο ότι δεν ήρθαμε να φάμε, να πιούμε…υπάρχει σκοπός, υπάρχει εξέλιξη, τίποτα δεν είναι δεδομένο, ο άνθρωπος έχει πολλές δυνατότητες, έρχεται και επιλέγει τη ζωή που ζει…είναι προκαθορισμένο το συμβόλαιο ζωής.
ΛΚ: Στο έργο του Emmanuel Schmitt, βλέπουμε ένα παιδί, τον Οσκαρ, να αντιμετωπίζει με πολύ δύναμη τον επικείμενο θάνατο του. ας μιλήσουμε για το έργο.
ΔΓ: Ο Όσκαρ είναι ένα δεκάχρονο παιδί που πάσχει από λευχαιμία και ζει τις τελευταίες δώδεκα μέρες στο νοσοκομείο. Οι γονείς του δεν μπορούν να τον αντιμετωπίσουν, να εκφραστούν, κλαίνε και δεν του μιλούν, εκείνος το λαμβάνει σα δειλία και απομακρύνεται. Βρίσκει τη θεία Ροζ, μια εθελόντρια που του κάνει παρέα και αγκιστρώνεται, μέσα από το παιχνίδι και τις αλήθειες της θείας Ροζ μαθαίνει την πίστη, την εμπιστοσύνη, την αγάπη και τη συγχώρεση. Παίζουν ένα παιχνίδι: μία μέρα ισον δέκα χρόνια, με αποτέλεσμα να περνά όλες τις δεκαετίες της ζωής με τον ενθουσιασμό της νιότης, τους έρωτες και τα καρδιοχτύπια, τη μεσήλικη ζωή μα και τα ”βαθιά” γεράματα της αποδοχής, της αναγνώρισης , της κατανόησης και της συγχώρεσης. Φεύγει ήμερος και γαλήνιος έχοντας μάθει το μυστικό της ζωής:
ΛΚ: Ποιο είναι αυτό το μυστικό;
ΔΓ: ”Να κοιτάς κάθε μέρα τον κόσμο, σαν να ναι η πρώτη φορά!”
ΛΚ: Η Μαρία Αλιφέρη στο ρόλο της θείας Ροζ.. είναι αποκάλυψη. Το πάντρεμα σας στη σκηνή, έχει δέσιμο, έχει χημεία που το αντιλαμβάνεται ο θεατής από την πρώτη στιγμή. Είναι σημαντικό να νιώθεις ασφάλεια με τον συμπρωταγωνιστή σου.
ΔΓ: Είναι χαρά, ευλογία που ζω τούτο το ταξίδι με τη Μαρία. Έχουμε κάνει πολύ παρέα, έχουμε παίξει μαζί πριν χρόνια στο Εθνικό, έχουμε κάνει διακοπές, έχουμε αναπτύξει δικούς μας κώδικες και δω είχαμε ήδη κερδίσει έδαφος όταν ξεκινήσαμε το ταξίδι μαζί. Ήθελα η θεία Ροζ να χει μια ενέργεια, να τολμά, να γίνεται παιδί ώστε να μπορεί να παρασύρει τον Όσκαρ σε ένα κυκεώνα φαντασίας και παιχνιδιού. Η Μαρία, μεγάλη θεατρίνα, δέχτηκε όλα τα …παράτολμα, τα μη συμβατά που έλεγα, δεν ήθελα (στην παρούσα φάση) μια θεία Ροζ απλά στοργική με διηγήσεις, καλοσύνη και αν θες, διδακτική. Την ήθελα πολύ ενεργητική (πράγμα που καταλαβαίνουμε ότι είναι επίκτητο για να παρασύρει τον Όσκαρ) , σπινθηροβολα ”τρελή”, διαφορετική, έντονη…μη συμβατή…Περνάμε υπέροχα και στο καμαρίνι μα και στη σκηνή…έχουμε τα δικά μας, κλείνουμε το μάτι, τα αγγίγματά μας λένε πολλά.
ΛΚ: Ποια είναι η θεία Ροζ; Πως επιδρά η παρουσίαση της στον Οσκαρ.
ΔΓ: Είναι η ”Αλήθεια” που ζητά ο Όσκαρ. Την ρωτά: ”Μα γιατί δεν μου λέει κανένας ότι θα πεθάνω;” και του λέει: ”Μα γιατί να στο πουν, αφού το ξέρεις;” Είναι αληθινή ουσιαστική, ντόμπρα. Ξέρεις τα παιδιά δεν τα κοροϊδεύεις και η αλήθεια της θείας Ροζ τον κάνει σύμμαχο της. Την πιστεύει, την αγαπάει, την πονάει, την νοιάζεται…μέχρι που θέλει να την υιοθετήσει. Η θεία Ροζ είναι μοναχικός άνθρωπος, έχει πολύ αγάπη γιατί της έχει λείψει η αγάπη. Φτάνει και κείνη στο τέλος της και παίρνει από τον Όσκαρ, μαθαίνει….όταν γυρίζει σπίτι είναι έτοιμη να περάσει μόνη την παραμονή Χριστουγέννων…μα μαθαίνει στον Όσκαρ τον τρόπο να συμφιλιωθεί με τους γονείς του, να τους κατανοήσει…έχει μια σοφία σπουδαία η θεία Ροζ, είναι γενναιόδωρη και ξεχωριστή, βρίσκει τρόπους και τεχνάσματα.
ΛΚ: Τα παιδιά που δίνουν αυτό τον αγώνα, έχουν περισσότερη δύναμη από τους μεγάλους, ίσως γιατί δεν έχουν αναπτυγμένο το φόβο του θανάτου; Ως ηθοποιός και ως πατέρας, πως το αντιλαμβάνεσαι;
ΔΓ: Πέρασα πολλά βράδια αξημέρωτα δουλεύοντας το, μα και αργότερα πριν τις πρόβες…έκλαψα πολύ, πάρα πολύ , ήθελα να το ..τερματίσω ώστε να μην έχει τη συναισθηματική φόρτιση του ενήλικα. Ήταν πολλές …εργατοώρες, πέρασα όλα τα στάδια. Έκανα όλους τους συνειρμούς, επώδυνα και επικίνδυνα αλλά τώρα πια εχω καταφέρει να το ζω σαν παιδί…
ΛΚ: Εσένα τι μαθήματα σου έδωσε ο Οσκαρ;
ΔΓ: Ότι είναι δική μας απόφαση, το πως θέλουμε να ζήσουμε. Εμείς αποφασίζουμε για τη ζωή που θέλουμε και τι ζωή θα επιλέξουμε να έχουμε. Η ζήση του καθενός είναι δικό του θέμα.
ΛΚ: Όχι πάντα. Ας πούμε όλα αυτά τα παιδιά που νοσούν, δεν το έχουν επιλέξει. Έχεις κάνει επίσκεψη σε νοσοκομείο;
ΔΓ: Ανοίγεις μεγάλο θέμα. Πήγα και ξαναπήγα. Είδα βίντεο, διάβασα. Είδα εικόνες, όταν τους χαρίζανε τα καινούργια τους μαλλάκια. Ένιωσα τη χαρά τους για τα νέα τους μαλλιά – κι ας ήταν περούκα – την όρεξη τους για ζωή και για παιχνίδι. Οποιαδήποτε άλλη σκέψη είναι στο λογικό πλαίσιο των ενηλίκων.
ΛΚ: Ξέρεις μπορεί να είναι παιδιά, αλλά έχω ζήσει πεντάχρονο κορίτσι μετά από ένα τρίχρονο αγώνα να ρωτάει τη μαμά της, αν είναι σίγουρη πως δε θα επιστρέψει πίσω η αρρώστια. Η Χημειοθεραπεία είναι για όλες τις ηλικίες επώδυνη.
ΔΓ: Βέβαια δε μιλάω για τις στιγμές της χημειοθεραπείας και τους πόνους μετά. Είναι ήρωες της ζωής αυτά τα παιδιά. Είναι μάθημα. Έχουν έρθει στη ζωή για να μας διδάξουν…είναι πέρα από οτιδήποτε μικρό, φτηνό, καθημερινό και ποταπό.
ΛΚ: Μπορεί η κουβέντα μας να έχει βαρύνει συναισθηματικά, ωστόσο η παράσταση σας, έχει πολλά στοιχεία χιουμοριστικά, που κάνει τον θεατή να νιώθει καλύτερα.
ΔΓ: Μα έτσι είναι η ζωή και εμείς θέλαμε πάρα πολύ αυτές τις ανάσες. Με τον Νίκο Δημόπουλο που κάναμε τη μετάφραση και δουλέψαμε πολύ θέλαμε να εχει ζωή. Το γεγονός είναι γεγονός. Ο θάνατος δεν είναι αρρώστια είναι γεγονός. Εμείς αποφασίσαμε με βάση το συγγραφέα να δώσουμε κωμικές στιγμές, αναπνοές χαράς, όπως κάνει με το παιχνίδι και η θεία Ροζ. Η ζωή δεν έχει άσπρο – μαύρο έχει και χρώματα, γι αυτό και ο Όσκαρ φοράει έντονη γαλάζια πιτζάμα (με έναν snoopy να πετά στα σύννεφα) και η θεία Ροζ έντονο Ροζ ( Erotokritos prince) …αγοράκι – κοριτσάκι…και το σκηνικό της Δέσποινας Βολίδη γεμάτο λούτρινα αρκουδάκια…ζωή, παιχνίδι και χαρά.
ΛΚ: Αν και η ζωή είναι πιο επώδυνη από το θάνατο, ωστόσο αυτόν φοβόμαστε. Τι είναι θάνατος για σένα;
ΔΓ: Όπου υπάρχει Θάνατος δεν υπάρχει Ζωή, κι όπου υπάρχει Ζωή δεν υπάρχει Θάνατος. Αυτά τα δύο δεν συναντιούνται ποτέ. Ακριβώς, λοιπόν, το άγνωστο φοβούνται οι άνθρωποι. Θυμάσαι, λέγανε παλιότερα: ”Αλί σ αυτόν που φεύγει” νομίζοντας ότι είναι κάτι κακό. Μα που το ξέρουμε; ποιός μας είπε ότι η ζωή είναι αιώνια; Η ζωή είναι εφήμερη, εμένα αυτό που ρωτάω όταν κάποιος ”φεύγει” είναι αν πόνεσε, αυτό με δυσκολεύει…αν δεν υπάρχει πόνος…είμαι καλά μέσα μου, σε μένα θα λείψει, θα κλάψω, θα πονέσω αλλά εκείνος δεν νοιώθει, δεν πονάει…που ξέρω που πάει; μπορεί να ναι καλύτερα..και νομίζω ότι είναι καλύτερα…είναι στο απόλυτο Φως!
ΛΚ: Γι αυτούς που ξεχνάνε το νόημα της ζωής, τι έχεις να πεις;
ΔΓ: Να ξαναδούνε το μέσα τους, να αφουγκραστούν τις πραγματικές τους ανάγκες. Η ευτυχία είναι προσωπική υπόθεση δεν έχει να κάνει με την ύλη. Να κοιτάξουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη, να κοιτάξουν τον άλλον και να πουν μια καλημέρα, ένα χαμόγελο, μια θετική σκέψη μπορεί να αλλάξει τη ζωή μας ριζικά.
ΛΚ: Δε θα ρωτήσω αν έχεις κάτι άλλο στα σκαριά, θέλω πραγματικά αυτή η παράσταση να έχει μια συνέχεια γιατί έχει πολλά να διδάξει στην κοινωνία.
ΔΓ: Όντως είναι ένα έργο – τροφή για σκέψη. Έχει μια γαλήνη, μια λύτρωση και μια ελπίδα…Προς το παρών ζω μέσα από τον Όσκαρ.
Σε ευχαριστώ πραγματικά που ήσουν κοντά μας και για την πολύ όμορφη κουβέντα μας.
