της Δήμητρας Γκουντούνα
Είχα την τύχη να τον γνωρίσω να δω τον Ψηλορείτη μέσα σ΄έναν άνθρωπο… Είχα όμως και την πικρή εμπειρία να τον δω λίγες ημέρες πριν φύγει από τη ζωή στο νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν.
Καθισμένος, ο Μάνος Κατράκης, σε μια πολυθρόνα υποδέχθηκε τον Γραμματέα του Κόμματος Γρηγόρη Φαράκο την συγγραφέα και συντρόφισσα του Φαράκου, Ευτυχία Καρύδη και εμένα. Μάλιστα, όταν με είδε μαζί με το συνεργείο χαμογελώντας, μου είπε:
– Μου ετοιμάζεις αφιέρωμα Δήμητρα;
– Βεβαίως του απάντησα γιατί πριν λίγες ημέρες είχατε τα γενέθλιά σας… Γέλασε και με ‘’καθοδήγησε’’.
– Να μην πεις πολλά λόγια… το ποίημα του Λόρκα που έχω αφηγηθεί στο δίσκο του Σταύρου Ξαρχάκου ας ακουσθεί:
΄΄Πέντε η ώρα το απόγευμα.
Πέντε ακριβώς, την ώρα που βραδιάζει.
Φέρνει έν’ αγόρι το νεκροσέντονο
πέντε η ώρα που βραδιάζει’’
Σεβάστηκα την επιθυμία του και στις 2 Σεπτεμβρίου 1984, ακριβώς στις 5 το απόγευμα μαζί με χιλιάδες κόσμου που κατευθύνονταν στο Α΄ νεκροταφείο Αθηνών τον αποχαιρέτησα. Το βράδυ στο δελτίο των 9 στην ΕΡΤ, ακούσθηκε η συγκλονιστική φωνή του σε όλη τη διαδικασία της ταφής.
Σήμερα μετά από τόσα χρόνια σκέφθηκα οτι σ΄αυτό το μικρό αφιέρωμα καλύτερα να αφήσω εκείνον να μιλήσει…
Ο συγκλονιστικός λόγος του Κατράκη στο Παρίσι:
Το Μάρτη του 1981 διοργανώνεται στο Παρίσι τιμητική εκδήλωση από τον σκηνοθέτη Γιάννη Ιορδανίδη.
Στην εναρκτήρια βραδιά της εκδήλωσης ο Μάνος Κατράκης απευθύνεται στους παρευρισκόμενους με τη γλώσσα της καρδιάς όπως έκανε πάντα:
«Και να γνώριζα τη γλώσσα του Ρακίνα και του Μολιέρου πάλι θα σας μίλαγα ελληνικά. Δεν θέλω τίποτα να ψευτίσει τη συγκίνησή μου και την ευγνωμοσύνη μου για την τιμή που μου κάνετε. Γι’ αυτό χρησιμοποιώ τις λέξεις της γλώσσας μου που ταυτίζονται με την ψυχή μου. Είναι λέξεις που κρύβουν μέσα τους την καθαρότητα του ελληνικού ουρανού και του ασίγαστου πόντου. Εσείς τιμάτε τα 50 χρόνια της καλλιτεχνικής μου δραστηριότητας. Σας ευχαριστώ. Εγώ όμως θέλω να σας πω ποιος είμαι. Θέλω να με γνωρίσετε σωστά. Θέλω να σας πω πως γεννήθηκα στην Κρήτη. Μεγάλωσα ξυπόλητο παιδί στις αμμουδιές της πατρίδας μου, που έβαζα στ’ αυτιά μου τα κοχύλια της θάλασσας να ακούσω τη βουή του ωκεανού. Δεν ήξερα να αποζητώ την ομορφιά, μα η ομορφιά ξεδιπλωνόταν ολόγυρά μου. Δεν ήξερα να αποζητώ τη λεβεντιά. Μα η λεβεντιά με συνέπαιρνε μέσα μου από τις ιστορίες του παππού μου. Αφήστε να παινέψω την πατρίδα μου. Το αξίζει. Έγινα ηθοποιός όπως θα μπορούσα να γίνω και σιδηρουργός. Ήθελα να ξοδιάσω όσες δυνάμεις κρύβαν τα μπράτσα μου και η ψυχή μου»…
Σ΄αυτή του την ομιλία ο Μάνος Κατράκης τα λέει όλα.
Δεν χρειάζεται να γράψω εγώ για την πορεία του, τα βασανιστήρια από ξερονήσι σε ξερονήσι για επτά ολόκληρα χρόνια. Αλλά θα σας υπενθυμίσω τα λόγια της μάνας του Ειρήνης, όταν τον επισκέφθηκε στη φυλακή…
Μια τέτοια μάνα τον Ψηλορείτη μόνο μπορούσε να γεννήσει…
Σε μια συνάντησή τους στην εξορία, ο Κατράκης δοκίμασε την ψυχική αντοχή της μάνας του:
-«Τι είναι Μανόλη;»
-«Θες να ‘ρθω στο σπίτι, μάνα;»
-«Πώς θα ‘ρθεις;»
-«Ε… θα υπογράψω και θα ‘ρθω»
– «Ιντα να υπογράψεις;»
-«Δήλωση»
-«Ιντα δήλωση;»
-«Οτι δεν είμαι αυτό που είμαι…»
-«Και δεν είσαι;»
-«Είμαι»
-«Μην υπογράψεις, κερατά, μην υπογράψεις…».
