Αλέξανδρος Παπαναστασίου:Πάνω απ όλα η ανθρώπινη ζωή
Γράφει ο Γιάννης Αποστολόπουλος
Μεγάλος δημοκράτης και ειρηνιστής ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου, που πριν 87 χρόνια έφυγε από τη ζωή, στις 17 Νοεμβρίου 1936, σε ηλικία 60 χρονών.
Γεννήθηκε στην Τρίπολη με Λεβιδιώτες γονείς τον φιλόλογο και βουλευτή Μαντινείας Παναγιώτη Παπαναστασίου και την Μαριγώ Αποστολοπούλου, θυγατέρα του δημάρχου Λεβιδίου Κωνσταντίνου Αποστολόπουλου.
Με λαμπρές σπουδές στην Ελλάδα και το εξωτερικό, πέρασε στο χώρο της πολιτικής το 1907, διαγράφοντας μία μακρά πορεία σε πολλά αξιώματα εντυπωσιάζοντας με τις πρωτοπόρες ιδέες του αλλά και το πολιτικό του ήθος.
Βασικά σημεία της πολιτικής του πορείας οι αγώνες του για τους ακτήμονες αγρότες για την κοινωνική ασφάλιση των εργατών, την αποκατάσταση των προσφύγων. Επίσης η ανοικοδόμηση της Θεσσαλονίκης μετά την μεγάλη πυρκαϊά του 1917, η στήριξη της εκπαίδευσης με την ίδρυση και του Πανεπιστημίου της συμπρωτεύουσας αλλά και τις μεγάλες αλλαγές στο Πολυτεχνείο που αποκλήθηκαν Παπανάσταση, ζητήματα του σχεδίου πόλεων και ο εκσυγχρονισμός των συγκοινωνιών και τηλεπικοινωνιών
Από τότε τάχθηκε υπέρ της ψήφου των γυναικών, των κυβερνήσεων συνεργασίας με την απλή αναλογική, την κατάργηση της θανατικής ποινής και πολλές ακόμη αλλαγές στο πνεύμα του εκσυγχρονισμού.
Αναμφίβολα όμως, το κυρίαρχο στοιχείο στην πολιτική διαδρομή του Αλέξανδρου Παπαναστασίου, είναι οι αγώνες του για την κατάργηση της βασιλείας. Κάτι που υλοποιήθηκε όταν ανέλαβε την πρωθυπουργία με την εγκαθίδρυση της αβασίλευτης δημοκρατίας στις 25 Μαρτίου 1924, με επικύρωση και στο δημοψήφισμα που ακολούθησε. Για τούτο και αποκαλείται « Πατέρας της Δημοκρατίας».
Σήμερα που η παγκόσμια ειρήνη βρίσκεται σε κίνδυνο, με δύο μεγάλους πολέμους, στην Ουκρανία με τη ρωσική εισβολή και στη Γάζα με τις πολύνεκρες συγκρούσεις Χαμάς και Ισραηλινών, γίνονται πιο επίκαιρες οι θέσεις του Αλέξανδρου Παπαναστασίου, ως μεγάλου ειρηνιστή. Ήταν άλλωστε και ο πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του 27ου Διεθνούς Συνεδρίου για την Ειρήνη, που για πρώτη φορά γινόταν στην Αθήνα,το 1927.
« Πολλά έγιναν στον τομέα της ειρήνης αλλά χρειάζονται πολύ περισσότερα για την αποτροπή των πολέμων», υπογράμμιζε στην ομιλία του ο αείμνηστος πρωθυπουργός. Και τόνιζε την αξία της ανθρώπινης ζωής λέγοντας χαρακτηριστικά:
«…Δια την ηθικήν, ανωτάτη αξία είναι ο άνθρωπος και τίποτε δεν ημπορεί να δικαιολογήση την καταστροφήν ανθρώπων από ανθρώπους, η οποία , όταν διεξάγεται από ομάδας, από Κράτη, δεν καθίσταται περισσότερον θεμιτή, παρ όταν γίνεται από μεμονωμένα άτομα…»
Και απορρίπτοντας ορισμένες απαράδεκτες θεωρίες για τα θετικά που προκύπτουν από πολεμικές συγκρούσεις, όπως και η παλαιά ρήση «πατήρ πάντων πόλεμος» εξέφραζε την αποστροφή του προσθέτοντας:
«…Η βία, ο πόλεμος κατέστρεψε πολιτισμούς και εξηφάνισεν έθνη… ο πολεμος ήτο και είναι παραφροσύνη, βάρβαρος καταστροφή αξιών ..οδηγεί εις την αποθηριοποίησιν των ανθρώπων την κατά εκατομμύρια καταστροφήν των και την δυστυχίαν των…»
Επεσήμανε ακόμη τη δυσπιστία των λαών για την αποτελεσματικότητα της τότε Κοινωνίας των Εθνών σημειώνοντας:
«…Η Κοινωνία των Εθνών αποτελεί ευρύτερον συνασπισμόν Κρατών προς αποσόβησιν του πολέμου…μη διαθέτουσα όμως ιδίαν υλικήν δύναμιν της εκτελέσεως των υποχρεώσεων. Η ατελής οργάνωσις εγέννησε το συναίσθημα ότι η Κοινωνία των Εθνών δεν παρέχει καμίαν βεβαίαν εγγύησιν περί της ασφάλειας της ειρήνης…»
Είναι ακριβώς ό,τι συμβαίνει και με τον σημερινό ΟΗΕ, που διαδέχθηκε την τότε Κοινωνία των Εθνών. Πολλές οι αποφάσεις του , αλλά δεν υπάρχουν τα μέσα για να εφαρμοστούν, με επικράτηση του δικαίου των ισχυρών. Έτσι, μεταξύ άλλων, έμεινε χωρίς υλοποίηση η απόφαση του διεθνούς οργανισμού το 1947, για τη δημιουργία δύο κρατών στην Παλαιστίνη. Ενός εβραϊκού και ενός παλαιστινιακού. Κάτι που θα απέτρεπε όλον αυτό τον αέναο κύκλο μίσους και αίματος στη Μέση Ανατολή. Έτσι φθάσαμε πρόσφατα στην τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ, με το σφαγιασμό εκατοντάδων ανθρώπων, κυρίως νέων και την εξελισσόμενη αντεκδίκηση των Εβραίων με τους ανελέητους βομβαρδισμούς της Γάζας και τα χιλιάδες θύματα.
Το ίδιο ισχύει και με την καταδίκη από τον ΟΗΕ για τη βάρβαρη εισβολή των τουρκικών στρατευμάτων στην μαρτυρική μεγαλόνησο της Κύπρου. Οι αποφάσεις του διεθνούς οργανισμού για απόσυρση των τουρκικών στρατευμάτων όχι μόνο αγνοούνται, αλλά η τουρκική πλευρά αξιώνει νομιμοποίηση του ψευδοκράτους.
Οι πόλεμοι και οι συγκρούσεις και σε άλλα μέτωπα καλά κρατούν, με όλες τις τραγικές τους συνέπειες για τα χιλιάδες τραγικά θύματα.
Βέβαια να μην παραγνωρίζουμε και την υποκρισία των ισχυρών της γης, που εμφανίζονται ως υποστηρικτές της ειρήνης, αλλά ταυτόχρονα προωθούν το εμπόριο όπλων, καθώς οι οικονομίες των χωρών τους, κατά μεγάλο μέρος, στηρίζονται στις μεγάλες πολεμικές βιομηχανίες. Και τα μεγάλα κέρδη συνδέονται με τους πολέμους και το αίμα χιλιάδων ανθρώπων σε ολόκληρο τον πλανήτη.
