Βολταίρος: Ο φιλόσοφος που “ Θύμωνε σαν γάλος “
21 Νοεμβρίου 1694 – 30 Μαίου 1778
Της Δέσποινας Μακρινού
Εξέχουσα προσωπικότητα, μοναδικής ευφυίας και σκέψης του Διαφωτισμού με πολλά αμφιλεγόμενα στοιχεία συμπεριφοράς και διαλακτικότητας.
Ο Φρανσουά Μαρί Αρουέ, γνωστός με το ψευδώνυμο Βολταίρος, γεννήθηκε στο Παρίσι στις 21 Νοεμβρίου του 1694. Ήταν συγγραφέας, ιστορικός και φιλόσοφος, κεντρική μορφή του Διαφωτισμού τον 18ο αιώνα.
Η σκέψη του και η στοχαστική ματιά του βοήθησαν στην ανάπτυξη της φιλοσοφίας και της λογοτεχνίας της εποχής εκείνης.
Οι αντιπαραθέσεις του με την καθολική Εκκλησία, η υπεράσπιση της ανεξιθρησκίας και ο διαχωρισμός Κράτους – Εκκλησίας, βρεθηκαν στο επίκεντρο της φιλοσοφικής του σκέψης.
Ωστόσο ο επιφανής αυτός συγγραφέας και φιλόσοφος, σύμφωνα με μαρτυρίες προσώπων του στενού περιβάλλοντος του, “Ήταν πιο φανατικός από τους φανατικούς που μισούσε».
Στην εξοχική κατοικία του στο Σιρέ, επικρατούσε, σύμφωνα πάντα με καταθέσεις ανθρώπων του περιβάλλοντός του, συμπεριλαμβανομένης και της ανηψιάς και ερωμένης του, ο νόμος της μοναδικής σωστής σκέψης, της δικής του ” Δεν γνωρίζω τόπο στον κόσμο που να επιτρέπεται λιγότερο να εκφράζεις τις σκέψεις σου και όπου αναγκάζεσαι περισσότερο να λες αυτό που δεν σκέφτεσαι. Εκτός αν λέγαμε πάντοτε «Ναι». Σε αντίθετη περίπτωση εισπράταμε μια απάντηση ειρωνική και περιφρονητική ».
Το απόφθεγμα του Βολταίρου, το οποίο είναι ευρέως αποδεκτό και επαναλαμβανόμενο “Δεν συμφωνώ με όσα έχετε να πείτε, αλλά θα υπερασπιστώ μέχρι θανάτου το δικαίωμά σας να τα πείτε”, αν και νεώτερες έρευνες αναφέρουν ότι δεν του ανήκει, φαίνεται να μην συνάδει και επι της ουσίας, με τη γενικότερη συμπεριφορά του.
Ο ευφυής φιλόσοφος αντιδρούσε έντονα σε κάθε αντίθετη άποψη ” Με υπερβολική οργή όταν μάθαινε ότι έχουμε κάτι εναντίον του: ούρλιαζε, χτυπιόταν και θύμωνε σαν γάλος”, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται.
Οι πρώτοι χριστιανοί, κατα τη γνώμη του, άξιζαν τα μαρτύρια γιατί στασίαζαν και αντιδρούσαν στην επικρατούσα λογική της εποχής.
Υποτιμητική άποψη είχε επίσης για τους μαύρους κατοίκους της Αφρικής, τους οποίους διαχώριζε απο τους λευκούς, ως κατώτατο ανθρώπινο είδος , προερχόμενο απο τους πιθήκους.
«Κλαίω όντως για την ανθρώπινη φύση βλέποντας μια τέτοια μεγαλοφυΐα με τόση μικροψυχία να ταλαιπωρείται συνέχεια από τα πάθη της ζήλειας ή της τσιγγουνιάς» αυτά είχε δηλώσει ένας φίλος και θαυμαστής του την εποχή εκείνη.
Ο Βολταίρος. ο βασικός εκφραστής του Διαφωτισμού, βρίσκεται ακόμη και σήμερα στο επίκεντρο των φιλοσοφικών αναζητήσεων, με ποικίλες αναφορές στην ταραχώδη και αμφιλεγόμενη ζωή του. Πολλά απο τα αποφθέγματά του δημιουργούν στοχασμούς αξεπέραστους διαχρονικά. Δίνουν το έναυσμα για βαθειά φιλοσοφική σκέψη, βάζουν ζωτικούς στόχους , υιοθετούν αμφιβολίες “Η αμφιβολία είναι μιά άβολη κατάσταση, αλλά η βεβαιότητα είναι μιά γελοία κατάσταση”.
Ο Βολταίρος πέθανε στις 30 Μαίου του 1778. Επιθυμούσε να έχει χριστιανική κηδεία ανακαλώντας κάποια απο τα κατηγορώ του προς την Καθολική Εκκλησία. “Πεθαίνω λατρεύοντας το Θεό, που αγαπά τους φίλους μου, που δεν μισεί τους εχθρούς μου και που απεχθάνεται την καταπίεση”
Η Εκκλησία όμως δεν πείστηκε και δεν δέχθηκε. Ένας ηγούμενος ωστόσο, μετέφερε κρυφά το πτώμα του σε ένα αββαείο, οπου και το έθαψε. Το 1791 τα λείψανα του διακομίστηκαν στο Παρίσι και ενταφιάστηκαν στο Πάνθεον.
