Ξημέρωσε Παρασκευή! Μιά black Παρασκευή!
Δέκα λόγοι για να μην παρασυρθείς σε περιττές αγορές
Απο την Greenpeace Hellas
Όσο διαβάζεις αυτές τις γραμμές, σκέψου πόσες διαφημίσεις έχεις δει για την Black Friday και πόσα σχετικά email έχεις λάβει: σίγουρα είναι δεκάδες. Η μέρα αυτή συχνά μας παρασύρει, ενώ κάποιες φορές μπορεί όντως να βρούμε κάποια καλή προσφορά για κάτι που είναι απαραίτητο. Ας επικεντρωθούμε όμως στη “γρήγορη μόδα”, που έχει τις μεγαλύτερες πωλήσεις στη Black Friday, κι ας δούμε τις συνέπειές της στον πλανήτη και στις κοινωνίες.
- Ο κλάδος της κλωστοϋφαντουργίας παράγει το 10% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Περισσότερες από τις μισές από τις εκπομπές αυτές προέρχονται από τρια στάδια επεξεργασίας των ρούχων: βαφή, προετοιμασία νημάτων και παραγωγή ινών. Εντάξει, η γρήγορη μόδα δεν φτάνει τις εκπομπές που προέρχονται από την ηλεκτροπαραγωγή ή τις μετακινήσεις, όμως το ποσοστό συμβολής της στην κλιματική αλλαγή δεν είναι καθόλου αμελητέο!
- Οι αεροπορικές μεταφορές των προϊόντων της γρήγορης μόδας (ρούχα, παπούτσια, αξεσουαρ κτλ) παράγουν 16 εκατομμύρια τόνους CO2. Για παράδειγμα, ο όμιλος Inditex διαχειρίζεται περίπου 32 πτήσεις εμπορευμάτων με 100 τόνους ρούχα την εβδομάδα, δηλαδή συνολικά περισσότερες από 1.600 πτήσεις ετησίως! Αλλά ακόμα κι αν αποφάσιζαν να μεταφέρουν τα ρούχα με ποδήλατα, και πάλι ο πλανήτης θα υπέφερε, διάβασε γιατί παρακάτω.
- Τα ρούχα της γρήγορης μόδας πιθανόν να περιέχουν ουσίες που είναι βλαβερές για την υγεία μας. Παρόλο που υπάρχουν ευρωπαϊκοί κανονισμοί οι οποίοι απαγορεύουν τέτοιες ουσίες, κάποιες εταιρείες τους αγνοούν. Πέρσι, η Greenpeace αποκάλυψε ότι η εταιρεία Shein χρησιμοποιεί επικίνδυνες χημικές ουσίες σε κάποια προϊόντα της, οι οποίες μπορούν να διαταράξουν το ενδοκρινολογικό σύστημα ή να προκαλέσουν αλλεργίες: κάδμιο, υδράργυρο, φθαλικές ενώσεις. Ο ανταγωνισμός της γρήγορης, μαζικής παραγωγής, δεν βλάπτει μόνο το περιβάλλον, αλλά και την υγεία.
- Τα ρούχα φτιαχνονται πλέον “για να πετιούνται”. Πριν 15 χρόνια για παράδειγμα, υπήρχαν δύο εποχές: άνοιξη/καλοκαίρι και φθινόπωρο/χειμώνας. Πλέον όμως υπάρχουν στα καταστήματα της γρήγορης μόδας μέχρι και 50 μικρο-εποχές, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να υπάρχουν καινούργια ρούχα κάθε εβδομάδα. Η παραγωγή τους πια χρειάζεται μόνο λίγες εβδομάδες, από το σχέδιο ως την πώληση. Πολλά ρούχα, φτιαγμένα πολύ γρήγορα, πολύ κακής ποιότητας. Κι όμως, οι εταιρείες αυτές πάντα έχουν κέρδος, και παρά τον πληθωρισμό δεν χάνουν ποτέ.
- Βουνά από σκουπίδια: Πολλά από αυτά τα ρούχα πετιούνται αφόρετα. Ναι, καλά διάβασες, οι ίδιες οι εταιρείες πετούν τα ρούχα που δεν πουλήθηκαν ή πετούν τα ρούχα από τις επιστροφές, ακόμα κι αν είναι καινούργια. Έτσι, καταλήγουν σε χωματερές ή σε αποτεφρωτήρες, ρυπαίνοντας τον αέρα και τα υπόγεια ύδατα. Μάλιστα, με τα ρούχα αυτά γεμίζουν σκουπίδια αναπτυσσόμενες χώρες όπως η Γκάνα, η Κένυα ή η Χιλή .
- Η ανακύκλωση υφασμάτων έχει φτάσει στα όριά της, κάτι σαν αυτό που έχει συμβεί και με την ανακύκλωση πλαστικού δηλαδή. Παρόλο που υπάρχουν κανονισμοί πλέον που καθιστούν τις εταιρείες υπεύθυνες για τα προϊόντα τους όταν τελειώσει η ωφέλιμη ζωή τους (γνωστή και ως “διευρυμένη ευθύνη παραγωγού”), η βιομηχανία έχει αγκιστρωθεί στην ανακύκλωση και αυτή δεν αντέχει άλλα ρούχα. Μόνο το 1% όλων των ρούχων που πετιούνται ανακυκλώνεται σε κάποιο νέο υλικό για νέο ρούχο. Δυστυχώς, τα ρούχα που πηγαίνεις στους κάδους ανακύκλωσης ρούχων είναι πιθανό να “πεθάνουν” εκεί.
- Η γρήγορη μόδα ρυπαίνει τους ωκεανούς με μικροπλαστικά. Οι ίνες που χρησιμοποιούνται περισσότερο είναι οι συνθετικές, το 64% των οποίων παράγονται από ορυκτά καύσιμα όπως το πετρέλαιο. Έτσι, όχι μόνο έχουν υψηλό αποτύπωμα άνθρακα, αλλά κάθε φορά που πλένονται απελευθερώνουν μικροπλαστικά που καταλήγουν στις θάλασσές μας μέσω των αποχετεύσεων. Ο πολυεστέρας για παράδειγμα είναι ένα πλαστικό, το οποίο παράγει μικροπλαστικά, και βρίσκεται σχεδόν σε όλα τα ρούχα.
- Ανισότητα και φτώχεια. Πλούσιες χώρες με φτωχούς ανθρώπους. Ας πούμε, στο Μπαγκλαντές, η βιομηχανία της κλωστοϋφαντουργίας (μεταξύ άλλων, και ευρωπαϊκές εταιρείες), παράγουν το 20% του ΑΕΠ και περισσότερο από το 80% των κερδών από τις εξαγωγές, ενώ απασχολεί 4,5 εκατομμύρια ανθρώπους, στην πλειοψηφία τους γυναίκες. Ωστόσο, εννιά στους δέκα εργαζόμενους δεν μπορούν να αγοράσουν επαρκή τροφή για αυτούς και την οικογένειά τους, κάτι που τους υποχρεώνει να παραλείπουν γεύματα τακτικά, να τρέφονται ακατάλληλα ή να αποκτούν χρέη.
- Χρησιμοποιείται πάρα πολύ νερό. Για να παραχθεί μία βαμβακερή μπλούζα, χρειάζονται 2.700 λίτρα νερό, ποσότητα που ένας άνθρωπος θα έπινε σε δυόμιση χρόνια! Για ένα παντελόνι τζιν, χρειάζονται 500 λίτρα νερό, δηλαδή ποσότητα που θα έπινε ένας άνθρωπος σε εφτά χρόνια.
- Ρυπαίνει το νερό. Για τη βαφή ή την εκτύπωση σταμπών στα ρούχα, χρησιμοποιούνται τοξικές ουσίες, που μετά καταλήγουν στα ποτάμια. Η μόδα ευθύνεται για το 20% των λυμάτων που παράγονται κάθε χρόνο παγκοσμίως, που είναι νερό βρώμικο, δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ξανά και καταλήγει σε ποτάμια ή θάλασσες.
Οπότε, τι κάνουμε;
Εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, ρύπανση υδάτων, σκουπίδια… Αλλά αν απλά θέλουμε να ντυνόμαστε όμορφα, τι κάνουμε;
- Χρησιμοποίησε αυτά που ήδη έχεις
- Επιδιόρθωσέ το.
- Νοίκιασέ το.
- Αγόρασε από δεύτερο χέρι ή κάνε ανταλλαγή.
- Σκέψου την αργή μόδα. Ίσως να μην τη βλέπεις πολύ όταν περπατάς στους δρόμους, όμως έχει έντονη παρουσία στον διαδικτυακό κόσμο. Πρόκειται για ρούχα που φτιάχτηκαν με βιώσιμο τρόπο, με κριτήρια αντοχής, χωρίς τοξικά, από μικρές εταιρείες.
Αν πραγματικά χρειάζεσαι εκείνο το παλτό ή τα παπούτσια, κι αν πραγματικά χρειάζεσαι την έκπτωση της Black Friday (αν και συχνά η έκπτωση είναι εικονική ή εξαπατά), εντάξει, αγόρασέ το. Απλά πριν κάνεις την αγορά, κάνε μια παύση. Δοκίμασε τον κανόνα των 3 δευτερολέπτων: πάρε μια ανάσα και σκέψου τους λόγους που θέλεις να αγοράσεις αυτό το προϊόν. Αν διστάσεις, τότε μάλλον δεν το χρειάζεσαι και μπορείς να δώσεις τα χρήματα αυτά σε κάτι που πραγματικά θα σε ευχαριστεί. Το ξέρεις ήδη, αν έχεις ένα νέο ρούχο δεν θα είσαι πιο ευτυχισμένος ούτε πιο αρεστός, γι’ αυτό μην αφήσεις το μάρκετινγκ εκατομμυρίων να σε ξεγελάσει.
