Ήταν ίσως από τους πιο μελωδικούς συνθέτες στη σύγχρονη ιστορία του ελληνικού τραγουδιού.
Ο Μίκης Θεοδωράκης έλεγε γι’ αυτόν ότι η μουσική του εκπέμπει ελληνική γνησιότητα και ότι οι μελωδίες του έχουν κάτι από τον ουρανό και τη θάλασσα. Όλα αυτά για τον Μάριο Τόκα, που βλέπετε στο σκίτσο μου, ο οποίος έφυγε από τη ζωή πριν από 16 χρόνια, στις σήμερα, 27 Απριλίου, το 2008, σε ηλικία μόλις 54 ετών, αφήνοντας πίσω του πολλές δεκάδες αθάνατα τραγούδια.
Ο Μάριος Τόκας εμφανίστηκε στην ελληνική δισκογραφία το 1978, συνεργάστηκε σχεδόν με όλα τα μεγάλα ονόματα του ελληνικού τραγουδιού ( Μητροπάνος, Πάριος, Μητσιάς, Νταλάρας, Αλεξίου, Γαλάνη, Καλογιάννης, Τερζής, Μαρινέλλα, Βοσκόπουλος, Χαλκιάς κ.α.) οι οποίοι έκαναν γνωστά στο πανελλήνιο υπέροχα τραγούδια όπως τα: «Αννούλα του χιονιά», «Σ’ αγαπώ σαν το γέλιο του Μάη», «Η νύχτα μυρίζει γιασεμί», «Σαν τρελό φορτηγό», «Εξαρτάται», «Σ’ αναζητώ στη Σαλονίκη», «Τα Λαδάδικα», «Θάλασσες», «Δίδυμα Φεγγάρια», «Μια στάση εδώ» και πολλά άλλα.
Η απόλυτη καθιέρωση της μουσικής του Μάριου Τόκα μόνο εύκολη δεν ήταν. Γεννήθηκε στη Λεμεσό το 1954 και όταν ήταν 6 ετών ο πατέρας του του αγόρασε το πρώτο πιάνο με δάνειο. «Κόβαμε από τα τρόφιμα για να πληρώσουμε το δάνειο» θα πει ο ίδιος χρόνια αργότερα. Η Τουρκική εισβολή στην Κύπρο τον βρήκε στο στρατό και η περίοδος αυτή σημάδεψε τη ζωή και το έργο του. Τραγούδια του όπως τα «Ανασήκωσε την πλάτη Πενταδάκτυλε» και «Η δική μου η πατρίδα», σε στίχους της Τουρκοκύπριας Νεσιέ Γιασίν, σημάδεψαν την καρδιά του Κυπριακού λαού ενώ ο ίδιος τιμήθηκε για την προσφορά του στον Κυπριακό πολιτισμό από την Κυπριακή Δημοκρατία.
Μετά το τέλος του πολέμου, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα για σπουδές στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στο Εθνικό Ωδείο, από όπου, μάλιστα, αποφοίτησε με «Άριστα».
Όλο αυτό το διάστημα έγραφε τραγούδια και μουσικές αλλά έβρισκε κλειστές τις πόρτες της δισκογραφίας. «Όπου πήγαινα μου έλεγαν «Κύπριε ωραία τα τραγούδια σου αλλά… και έμεναν στο αλλά» έλεγε εκφράζοντας την απογοήτευσή του, που τον οδήγησε κάποια στιγμή στη σκέψη να τα παρατήσει. Ο ίδιος ο Τόκας θεωρεί σταθμό στη μουσική του διαδρομή τη γνωριμία του με τον Γιάννη Ρίτσο, ο οποίος του εμπιστεύθηκε δώδεκα ανέκδοτα ποιήματά του, τα οποία κυκλοφόρησαν μελοποιημένα με το γενικό τίτλο «Πικραμένη μου γενιά». Ο πρώτος του δίσκος «Τα τραγούδια της παρέας» με ερμηνευτή τον Μανώλη Μητσιά του άνοιξε τον δρόμο προς την επιτυχία και την απόλυτη καταξίωση, που συνεχίστηκε και κορυφώθηκε μέχρι το τέλος της ζωής του.
Ο Μάριος Τόκας πέθανε στην Αθήνα στις 27 Απριλίου του 2008, ξημερώματα του Πάσχα, χωρίς να προλάβει να ηχογραφήσει πολλά έργα του. Μετά το θάνατό του κυκλοφόρησαν δύο δίσκοι με ανέκδοτα τραγούδια του, ο «Ήλιος Κόκκινος» (2012), με τις φωνές των Δημήτρη Μητροπάνου, Γιάννη Πάριου, Γιάννη Κότσιρα και Πασχάλη Τερζή και ο δίσκος με τίτλο «Τραγούδια που ζουν λαθραία» (2017) και ερμηνευτή τον Μίλτο Πασχαλίδη. Για την προστασία, διατήρηση και προώθηση του έργου του αλλά και την ψηφιοποίηση και δημοσιοποίηση του πλούσιου αρχείου του, έχει συσταθεί και λειτουργεί το «Ίδρυμα Μάριος Τόκας».
