Σαλβαδόρ Αλιέντε IN MEMORIAM
Της Τιτίκας – Μαρίας Σαράτση
Η Χιλή ήταν, για τη δική μου γενιά, στην Ελλάδα, η στενή μακριά λωρίδα που διασχίζει κάθετα τη δυτική πλευρά της Λατινικής Αμερικής, γνωστή για τον καταλεηλατημένο από τους αποίκους και αποικιοκράτες πλούτο και για τον αρχαίο πολιτισμό των Άνδεων, ως τη στιγμή της ελπίδας: την ημέρα που ο Σαλβαντόρ Αλιέντε ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας, επικεφαλής της Λαϊκής Ενότητας. Μια προοπτική ανοιγόταν για την πολύπαθη αυτή χώρα, μια πρωτοφανής προοπτική: o αστικής καταγωγής χαρισματικός γιατρός και πολιτικός Σαλβαντόρ Αλιέντε (Salvador Isabelino Allende Gossens), ο πρώτος μαρξιστής Πρόεδρος στην ιστορία της Λατινικής Αμερικής που εκλέχθηκε ειρηνικά, διέθετε, μετά τις εκλογές του 1970 και την τελική στήριξη των Χριστιανοδημοκρατών στο Κογκρέσο, την απαραίτητη πλειοψηφία.
Μετά τη δολοφονία του αρχηγού του στρατού, Ρενέ Σνάιντερ, και τη σκοτεινή ανάμειξη της CIA, ο Αλιέντε διέθετε πλέον την υποστήριξη του στρατού και την απαραίτητη λαϊκή στήριξη για τον Χιλιανό Δρόμο προς τον Σοσιαλισμό, όπως ονόμαζε ο ίδιος την πορεία της Χιλής προς το μέλλον…Ο Αλιέντε ήταν εξαιρετικά «επικίνδυνος», είχε πρωτότυπη σκέψη και, παρά τις μαρξιστικές του καταβολές, είχε καταδικάσει την καταστολή της εξέγερσης στην Ουγγαρία το 1956 και την εισβολή των Σοβιετικών στην Τσεχοσλοβακία το 1968. Είχε απήχηση σε ευρύτερα στρώματα πέραν της εργατικής τάξης και των αγροτών.
Η «Χιλιανή Άνοιξη» είχε αρχίσει και έπρεπε να λήξει «με κάθε κόστος». Μετά από απανωτά χτυπήματα στην οικονομία και τη δημιουργία του ανάλογου και απαραίτητου κλίματος, ο στρατός, με επικεφαλής τον στρατηγό Αουγκούστο Πινοσέτ, επιτέθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 1973 στο Προεδρικό Μέγαρο, ύστερα από πραξικόπημα με σαφή καθοδήγηση του Κίσιντζερ και της CIA.
Η “Χιλιανή Άνοιξη” είχε τελειώσει και η χώρα θα έμπαινε σε μια περίοδο φρίκης. Στις 12 Σεπτέμβρη 1973 μπορούσαμε να δούμε τους πηχυαίους τίτλους στις λογοκριμένες ελληνικές εφημερίδες, αλλά τη φωτογραφία του Σαλβαντόρ Αλιέντε, με το πιστόλι στο χέρι να αμύνεται μέχρις εσχάτων, την είδαμε πολύ αργότερα… Και για τα σπασμένα χέρια του μελωδού Βίκτορ Χάρα, που τα έσπασαν οι βασανιστές του για να μην ξαναπαίξει ποτέ κιθάρα και πέθανε τραγουδώντας το “venceremos” μάθαμε πολύ αργότερα επίσης.
Σε στιγμές γενικής κρίσης επανερχόμαστε στις ίδιες λέξεις, στα ίδια σύμβολα, στους ίδιους στίχους. Έχουν μια τρομακτική έλξη, συνταρακτική. Σαν ένα ωραίο πρόσωπο που όσο κι αν προσπαθείς να μην το κοιτάζεις ή να το λησμονήσεις συνέχεια το βλέμμα σου ξαναγυρνά σε αυτό, όπως το χέρι του Φίλιππου που κρατάει το χέρι της Ραχήλ στην «Εξαδέλφη μου Ραχήλ» της Δάφνης Ντι Μωριέ, και τα δαχτυλίδια της τον πονάνε, «κι όμως», γράφει, «το άφησα γιατί με πονούσε, κι αμέσως ήθελα να το ξαναπιάσω»..
Επανερχόμαστε στο βλέμμα του Σαλβαντόρ, στο χαμόγελό του και στα τελευταία του λόγια. Είναι σαν μια άφιξη στην εσωτερική μας πατρίδα.
“…Ο λαός δεν πρέπει να θυσιαστεί. Πιστεύω στη Χιλή, πιστεύω στο μέλλον της…” ( Σ.Αλιέντε προς το Χιλιανό λαό,Ultimo discurso ( τελευταίος λόγος) 11 Σεπτεμβρίου 1973)
Κωδικός Φιούμπελτ. Σχέδιο Track II. Κάποτε τα απόρρητα αρχεία ανοίγονται. Έτσι ανακαλύφθηκε το ποσόν που ο Νίξον υπέγραψε για να «σταματήσουν τον Αλιέντε».Οι απόρρητες συναντήσεις του Κίσσιντζερ. Οι «στημένες» αντιδράσεις. Οι απόπειρες δολοφονίας. Οι δολοφονίες. Η εκπόνηση του σχεδίου του πραξικοπήματος.
