Γράφει η Ευτυχία Καρύδη Φαράκου Νοέμβριος 1901
“Κυρά Γιώργαινα μεθύστρα
Κυρά Γιώργαινα μπεκρού
Έγινες πομπή του κόσμου
Του μεγάλου και μικρού”
Τραγουδάνε ανά τας ρύμας και αγυιάς. Κάποιοι εν εθνική μέθη τελούντες εισβάλλουν στην Βουλή, οι πατέρες της εκκλησίας αφορίζουν αβέρτα κουβέρτα όποιον τραγουδάει τα νανουρίσματα της μάνας του ή τολμάει να μιλήσει για δημοτική γλώσσα, ποίηση και άλλα δημοτικά. Και μπαμ και μπουμ οι κουμπουριές. Αιματηρά τα επεισόδια. Αφορμή η δημοσίευση στην δημοτική γλώσσα του Ευαγγελίου του Ματθαίου σε μετάφραση Αλέξανδρου Πάλλη, στην εφημερίδα “Ακρόπολις”. Ο Ιδρυτής και Διευθυντής της εφημερίδα Βλάσης Γαβριηλίδης, πατέρας της Δημοσιογραφίας και φυσιογνωμία προοδευτική. Έκρινε ότι ήταν έργον θεάρεστο να φτάσει σε κάθε σπίτι και να γίνει αντιληπτό σε κάθε ορθόδοξο το Ευαγγέλιο. Διαδιδόταν, μάλιστα, πως την τελική απόφαση πήρε στον Αη – Γιώργη τον Καρύτση, όταν αντιλήφθηκε θρησκευόμενη δίπλα του να σταυροκοπιέται γονυκλινής λέγοντας “ευλογημένος και όταν ….Χριστέ μου”, εκλαμβάνοντας άλλα ντ΄άλλων, όταν από Ιερού Άμβωνος ακουγόταν το “υπέρ υμών κλώμενον”.
Η εποχή όμως, τέσσερα μόλις χρόνια από την βαριά ήττα του 1897, οπότε οι Τούρκοι έφθασαν μέχρι την Λαμία, δεν επιτρέπει να ακούγεται η ελληνική γλώσσα όπως αυτή εξελίσσεται,- όπως άλλωστε κάθε γλώσσα, ως κοινωνικό φαινόμενο. Με πρωτοστάτη τον Γεώργιο Μυστριώτη (κρίμα γιατί το πλούσιο έργο του για τους αρχαίους συγγραφείς συγγραφείς και ποιητές είναι “κλασικό”) οι εθνικοί γλωσσαμύντορες επιβάλλουν ως επίσημη μια τεχνητή- φτιαχτή γλώσσα γνωστή ως καθαρεύουσα.*
Έτσι τα παιδιά (όσων, βεβαίως, η οικογένεια είχε την οικονομική δυνατότητα) έτρωγαν για πρωινό το μελάτο αυγό τους. Πότιζαν τους μενεξέδες της αυλής των σπιτιών τους και όταν άνοιγαν τα Αναγνωστικά τους αυτά είχαν μεταλλαχθεί σε ία και ωά. Φύρδην μίγδην στο κεφάλι και στο στομάχι τους ωά και ία, αντέγραφαν από τον μαυροπίνακα το θέμα εκθέσεως:Φείδου χρόνου και άρχιζαν να γράφουν.
Η πρώτη μαθήτρια: ” Ο χρόνος του φείδου είναι μία από τις εποχές του έτους, εκείνη ακριβώς την εποχή τα φίδια αλλάζουν δέρμα κλπ.κλπ.”
Ο επόμενος μαθητής: “Ο φείδος κατά του Μεσαίωνος χρόνους έβγαινε όποτε ήθελε. Νόσοι τότε εμάστιζον ανθρώπους, ζώα και φυτά μπλα…μπλα”
Από το τρίτο θρανίο, παιδί που φαντάζεται την κατάσταση κατά την εποχήν του φείδου και θέλει να είναι ακριβής στην ανάπτυξη του θέματος ρωτάει την δασκάλα:”Κυρία, τί είναι το τυμπανιαίον πτώμα;” —“Τυμπανιαίον πτώμα, παιδί μου, Είναι το πτώμα που θάβεται υπό τον ήχον των τυμπάνων” έρχεται η απάντηση.
Υπό τον ήχον των τυμπάνων τον Νοέμβριο του 1903 ξεσπούν νέα αιματηρά με νεκρούς επεισόδια στην πρεμιέρα της Ορέστειας του Αισχύλου, στο τότε Βασιλικό Θέατρο γιατί η τριλογία παρουσιάζεται στη Δημοτική σε μετάφραση Γεωργίου Σωτηριάδη. Το 1910 Ο Δημήτρης Γληνός, ο Αλέξανδρος Δελμούζος, ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης. Ιδρυτές του Εκπαιδευτικού ομίλου, επί κυβερνήσεως Ελευθερίου Βενιζέλου, πετυχαίνουν να υπάρξει μια σχετική φιλελεύθερη πνοή στην Εκπαίδευση. Ο αστός εθνάρχης Βενιζέλος, αν και μετά το στρατιωτικό κίνημα στο Γουδή, είναι καθιερωμένος ως αρχηγός “ανορθωτικού κινήματος” με μια πολιτική κίνηση σκοπιμότητας ανακόπτει την προσπάθεια. Στο Σύνταγμα του 1911 περιλαμβάνεται το περίφημο άρθρο 107 με την οποία καθιερώνεται ως επίσημη γλώσσα του ελληνικού κράτους μια φτιαχτή γλώσσα: η γνωστή μας καθαρεύουσα.**
Ανεξάρτητα από τις διαφοροποιήσεις Μ, Τριανταφυλλίδη, Αλ. Δελμούζου και Δημ. Γληνού οι τρεις άνδρες δεν παύουν, ο καθένας με την κοσμοαντίληψη του να υπερασπίζονται, την καθιέρωση ως επίσημης γλώσσας της Δημοτικής, άρα και διδακτέας σε όλες τις βαθμίδες της ελληνικής Εκπαίδευσης. Δεν έχουμε στοιχεία για να υποστηρίξουμε πως οδηγός τους υπήρξε το Σύνταγμα του 1803 της Επτανήσου Πολιτείας, το οποίο συνέταξε ο μετέπειτα Κυβερνήτης της Ελλάδας Ιωάννης Καποδίστριας, ως Γραμματέας το 1803 του Γεώργιου Μοτσενίγου, εκπροσώπου του ρώσου τσάρου Αλέξανδρου Α’ στο πρώτο ελληνικό ημιανεξάρτητο κράτος της Επτανήσου Πολιτείας***, πάντως και οι τρεις δεν απέστησαν της Δημοτικής γλώσσας και όχι μόνο αυτής.
Σαν σήμερα 28 Νοεμβρίου 2025 (το έχει ο Νοέμβριος φαίνεται) ξεσπούν τα Μαρασλειακά οι φωτισμένοι δάσκαλοι Δημήτριος Γληνός και Αλέξανδρος Δελμούζος απολύονται από το Μαράσλειο Διδασκαλείο, γιατί η διδασκαλία τους κρίνεται ως εθνικά επιβλαβής. Όλα ξεκίνησαν όταν η κομμουνίστρια Ρόζα Ιμβριώτη ολοκλήρωσε τις σπουδές της στο Βερολίνο και στο Παρίσι και επέστρεψε στην Ελλάδα προς αναζήτηση εργασίας. Οι παιδαγωγοί και αρσενικοί άνθρωποι Δελμούζος και Γληνός, ασμένως την προσλαμβάνουν στο Μαράσλειο.
Πού ξανακούστηκε; Μια γυναίκα να διδάσκει Ιστορία; Και, μάλιστα, με “περίεργο”τρόπο που πόρρω απέχει από τον τον εθνικό ιδεώδες (πες τρόπο αντιεπιστημονικό ). Τη στιγμή, μάλιστα, που στας Ευρώπας (sic) και πιο συγκεκριμένα στην Ιταλία του φασίστα Μουσολίνι απαγορεύεται εις πάντα τα Δημόσια σχολεία να διδάσκουν γυναίκες Φιλοσοφία, Ιστορία και Λογοτεχνία.”Γιατί μόνον το ανδρικό πνεύμα είναι ικανόν να συγκινήσει την ψυχήν των μαθητών”****
Σώσον, Κύριε τους λαούς σου. Αλλά, αν και παντεπόπτης πού να τα προλάβεις όλα κι εσύ; Όλο και κάτι θα σού ξεφύγει.
Ελληνική Επικράτεια, Σωτήριον έτος 2024. Ο Ιάσονας, ο μικρότερος από τους τέσσερις εγγονούς της οικογενείας μας, δεν του φτάνει ο καημός της ΑΕΚ, έχει και τα Αρχαία Ελληνικά. “Τα σιχαίνομαι “ λέει. Χρόνια έξω από τα εκπαιδευτικά τεκταινόμενα. Δεν τού απαντώ. Ζητάω το βιβλίο του “Γιατί;” ρωτάει ο Ιάσονας “θέλει να ελένξει πώς έχω απαντήσει στις ασκήσεις;”. Για να μη ρίξω λάδι στη φωτιά, σπεύδω να αγοράσω το εγκεκριμένο από το Υπουργείο Παιδείας, βιβλίο της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας. “Ανήρ γένει Μάρδος παίδας είχεν επτά….”του Κλαύδιου Αιλιανού (175- 235μ.χ) είναι το πρώτο κείμενο του σχολικού εγχειριδίου του ενός και μοναδικού. Ακολουθούν κείμενα των Πλούταρχου, Πλάτωνα, Στοβαίου, Ιωάννη Χρυσοστόμου κά. Όλα στο ίδιο λεκτικό στυλ και με τίτλο ά σ χ ε τ ο με το ό λ ο ν περιεχόμενο του κειμένου. Αρχαίο κείμενο και νεοελληνικό δεν είναι αντικριστά, ώστε ο μαθητής από τη γλώσσα που μιλάει στο σπίτι του, με τους φίλους του να φτάνει στις ρίζες της, να νιώθει τη χαρά ότι είναι διαβάτης του χρόνου και διαμορφωτής. Τού δίνεται ένα λεξιλόγιο, και απ΄αυτό πρέπει να βγάλει συμπέρασμα. Λόγου χάρη στο λεξιλόγιο του δίνεται:” γεγραμμένα ζώα” είναι τα χαραγμένα/ ζωγραφιστά πλάσματα.
Επιπλέον, στην εποχή του κομπιούτερ, του διαστημόπλοιου, και της ανακάλυψης του μποζόνιου, γνωστού ως σωματίδιου του Θεού ή σωματίδιου του Χιγκς του φυσικού που το ανακάλυψε. Το 14χρονο παιδί καλείται με βάση τα κείμενα να μάθει τί θα πει χρόνος παρόντος, παρελθόντος και μέλλοντος. Οπωσδήποτε να μάθει τους αρχικούς χρόνους; Λύομαι, ελυόμην…. Και ίσως και τους αρχικούς χρόνους του ρήματος παρανήχομαι. Γιατί τα γεγραμμένα, σώνει και καλά είναι μόνο ζωγραφιστά. Και πώς και γιατί το παρανήχομαι φτάνει να έχει τη σημασία του κολυμπάω κοντά. Μόνο οι εκλαμπρότατοι του Υπουργείου Παιδείας και του Ινστιτούτου (πάλι σε Ινστιτούτα μπλέκει η κατάσταση….!!!) Τεχνολογίας Υπολογιστών και εκδόσεων “Διόφαντος” το ξέρουν. Είναι το ιερογλυφικό μυστικό τους. Οι μαθητές είναι απλώς υποχρεωμένοι να ακολουθούν το πρόγραμμα. ΄
‘Αντε! Με το καλό ως γραμματιζούμενοι να παραγγέλνουν στις ταβέρνες κρεατοσφαιρίδια αντί κεφτέδες. Όταν συναχώνονται να χρησιμοποιούν ρινόμακτρα αντί χαρτομάντηλα. Και αλεξιβόρβορα για κάλυμμα πάνω στις ρόδες των αυτοκινήτων. Γιατί, κατά πώς φαίνεται, τον άλλον βόρβορο, τον πολιτισμικό, με ευθύνη μας δεν θα τον αποφύγουμε. Αφού φτάσαμε τα παιδιά μας να σιχαίνονται, το συνεκτικό μας κρίκο αιώνων. Τη γλώσσα μας.
Τη γλώσσα την ελληνική. Την απαράμιλλη σε πλούτο ωραιότητα και ηδύτητα. Τη γλώσσα την καλλικέλαδη.
~~~~~~~~~~
*Κωνσταντίνος Δημαράς, Η διακόσμηση της ελληνικής ιεδεολογίας σε Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΔ’
**.Δημήτριος Γληνός, Εκλεκτές Σελίδες—-Φίλιππος Ηλιού, Άπαντα Δημητρίου Γληνού
***Ε. Καρύδη – Φαράκου, Έλληνες στις διπλωματικές υπηρεσίες της Ρωσίας
****Έλλη Παππά, Σωθήτω η Δημοτική
