Η Σαγήνη του αλλόκοτου και η ασυλία του μίσους
Της Δέσποινας Μακρινού
Τα καπρίτσια, Los caprichos του μεγάλου Ισπανού ζωγράφου Φρανθίσκο Γκόγια, δεν κατάφεραν να “σαγηνεύσουν” τον Έλληνα βουλευτή της Νίκης, Νικόλαο Παπαδόπουλο, τη Δευτέρα το πρωί στην Εθνική Πινακοθήκη στην Αθήνα.
Ο άτεγκτος εικονομάχος βουλευτής, ο οποίος φυσικά αγνοεί τι σημαίνει τέχνη,
αγνοεί ότι η τέχνη είναι σύμφυτη με την αρμονία, τη δημιουργία, τη σύνθεση, τη σοφία, την αρχέγονη ανάγκη έκφρασης των ανθρώπινων συναισθημάτων, επιτέθηκε με μίσος και μεσαιωνικής εκπόρευσης αισθήματα και βανδάλισε έργα ενός αξιόλογου και διεθνώς αναγνωρισμένου Έλληνα καλλιτέχνη.
Ο εκλεγμένος, δυστυχώς, βουλευτής, “ελέω βουλευτικής ασυλίας”, απομακρύνθηκε απο τον χώρο, τον οποίο ουδόλως σεβάστηκε, με ένα απλό πλημμέλημα εισαγγελικής εντολής. ( Να θυμήσουμε μόνο, ότι με την κατηγορία του κακουργήματος, αφέθηκε προσωρινά ελεύθερος ο συλληφθείς στα επεισόδια της 28ης Φεβρουαρίου, δεκαπεντάχρονος μαθητής. Το Δίκαιο των διακρίσεων και των αξιολογήσεων στη χώρα μας σήμερα ).
Ας δούμε όμως τι ήταν αυτό που προκάλεσε, όπως ο ίδιος είπε, την βαθειά φονταμενταλιστική πίστη του στις εικόνες. Με τη διαφορά ότι εδώ δεν επρόκειτο για εικόνες, αλλά για Τέχνη.
Η οξυγραφία “Ο Αγιος Χριστόφορος” του Χριστόφορου Κατσαδιώτη, περιλαμβάνεται στα εκθέματα της Εθνικής Πινακοθήκης με τον γενικό τίτλο “Η Σαγήνη του αλλόκοτου”. Μαζί με έργα και άλλων αξιόλογων Ελλήνων χαρακτών όπως του Ματζαβίνου, του Γαίτη, του Καβαλιεράτου, του Αγγελόπουλου, της Δασκαλοπούλου, της Ιγνατάκη, της Παναγιωτίδη και του Τσιτσόπουλου, τα έργα του Κατσαδιώτη, συμπληρώνουν την φιλοξενούμενη συλλογή του Ισπανού ζωγράφου Φρανθίσκο Γκόγια “Los caprichos”(τα καπρίτσια του Γκόγια ).
Πρόκειται για 80 οξυγραφίες του Μεγάλου ζωγράφου, καρικατούρες, των πιο ενδόμυχων ανθρωπίνων συναισθημάτων, που εξυμνούν το παράλογο της ανθρώπινης ύπαρξης, ανεπηρέαστο απο εξωτερικούς παράγοντες.
Αξιοποιώντας την τέχνη της καρναβαλικής παράδοσης και με βαθειές επιρροές απο την Commedia dell”Arte, ο Γκόγια και οι Έλληνες καλλιτέχνες, συνθέτουν φιγούρες απο το ζωικό βασίλειο με κρυφούς πόθους για το παράνομο, το ανοίκειο, το αποκρουστικό. Τίποτα πρωτόγνωρο στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων.
Ωστόσο “με αριστοτεχνική συναρμογή δημοφιλών καθημερινών θεμάτων με παράταιρες απειλητικέςς, αποκρουστικές ή και δυσερμήνευτες μορφές παραδόξως μας έλκουν αντι να μας απωθούν, ίσως γιατί αναγνωρίζουμε διαισθητικά κάτι βαθειά δικό μας, παρότι ενδέχεται να μας προκαλούν αρχικά πόνο και ταραχή”, γράφει η ιστορικός τέχνης και Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης Συραγώ Τσιάρα.
Ο Γκόγια απελευθερωμένος απο τις πληρωμένες παραγγελίες, ενεργοποιεί την αχαλίνωτη φαντασία του και δημιουργεί τις στοχαστικές αυτές οξυγραφίες.
Προφανώς ο απαίδευτος εκπρόσωπος του λαού, δεν βρήκε στα έργα αυτά, αναφορές των συναισθημάτων του, υποκινούμενος απο τυφλό φανατισμό και – επιεικώς – ασχετοσύνη.
Ένας φανατισμός, που απορρέει απο μιά επικίνδυνη φασιστική νοοτροπία του “δεν συμφωνώ και καταστρέφω” ή στην συγκεκριμένη περίπτωσή βανδαλίζω.
Στο “παιχνίδι” αυτομάτως εισήλθε το ιερατείο και ακολούθησε το “ποίμνιο” με δηλώσεις συμπαράστασης στα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ένας εθνικός Μεσαίωνας, ένα εκκολαπτόμενο φίδι σε μιά δύσκολη περίοδο διεθνών εξελίξεων. Σε μιά δύσκολη περίοδο κατα την οποία η Τέχνη βρίσκεται πάντα στα πρώτα θύματα.
Όταν βανδαλίζεται ένα έργο τέχνης σε “μιά χώρα που δεν καταλαβαίνει την τέχνη, η χώρα αυτή είναι μιά χώρα σκλάβων ή ρομπότ, μιά χώρα δυστυχισμένων ανθρώπων, ανθρώπων που δεν γελάνε και δεν χαμογελάνε, μιά χώρα χωρίς πνεύμα, όπου δεν υπάρχει χιούμορ, δεν υπάρχει γέλιο αλλά οργή και μίσος”(Ευγένιος Ιονέσκο).
Η Έκθεση συνεχίζεται και παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον.
Εθνική Πινακοθήκη, Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου Βασ. Κωνσταντίνου 50 Αθήνα.
