Ο Κώδικας Δεοντολογίας για τη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης από Δημοσιογράφους παρουσιάστηκε από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Συντακτών (ΠΟΕΣΥ). Είναι η πρώτη δημοσιογραφική Ομοσπονδία στην Ευρώπη που προχώρησε σε κάτι αντίστοιχο. Τον Κώδικα συνέταξε επιτροπή που όρισε το Δ.Σ. της ΠΟΕΣΥ και ενέκριναν οι Ενώσεις Συντακτών μέλη της.
Πρόεδρος της Επιτροπής, η οποία ολοκλήρωσε το έργο της σε ένα χρόνο από τη σύστασή της, ορίστηκε ο καθηγητής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Σπύρος Βλαχόπουλος, και μέλη οι Ανδρέας Παναγόπουλος, Οργανωτικός Γραμματέας της ΠΟΕΣΥ και συντονιστής της Επιτροπής, Βασίλης Βασιλόπουλος, δημοσιογράφος, Βάλια Καϊμάκη, δημοσιογράφος, επίκουρη καθηγήτρια Ιονίου Πανεπιστημίου, Νίκος Ελευθερόγλου, μέλος Γενικού Συμβουλίου της ΠΟΕΣΥ, Άρης Βραχάτης, επίκουρος καθηγητής Ιονίου Πανεπιστημίου, Σπύρος Τάσσης, δικηγόρος, πρόεδρος της Ένωσης Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και Ιδιωτικότητας, και Μαρία Τσίπρα, νομική σύμβουλος της ΠΟΕΣΥ.
Ο Κώδικας έχει ως εξής:
“Κώδικας Δεοντολογίας για τη Χρήση της Παραγωγικής Τεχνητής Νοημοσύνης από Δημοσιογράφους
Πρόλογος
Το παρόν Κανονιστικό Πλαίσιο Δεοντολογίας είναι προϊόν συστηματικής επιστημονικής Μελέτης Βέλτιστων Διεθνών Πρακτικών, συνδυαστικά με τους Κώδικες Δεοντολογίας της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων (ΔΟΔ), της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Συντακτών (ΠΟΕΣΥ) και της Ένωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών (ΕΣΗΕΑ) από ειδική επιτροπή που συστάθηκε με απόφαση του Δ.Σ. της ΠΟΕΣΥ. Πρόεδρος της Επιτροπής ορίστηκε ο καθηγητής Νομικής ΕΚΠΑ, Σπυρίδων Βλαχόπουλος, συντονιστής ο Οργανωτικός Γραμματέας της ΠΟΕΣΥ, δημοσιογράφος, Δρ Ανδρέας Μ. Παναγόπουλος, και μέλη: ο δημοσιογράφος, Δρ Βασίλης Βασιλόπουλος, ο επίκουρος καθηγητής Άρης Βραχάτης, ο δημοσιογράφος, υπ. Δρ Νίκος Ελευθερόγλου, η επίκουρη καθηγήτρια Βάλια Καϊμάκη, ο δικηγόρος Σπυρίδων Τάσσης, και η Νομική Σύμβουλος της ΠΟΕΣΥ, Μαρία Τσίπρα.
Βιβλιογραφική Αναφορά: Βλαχόπουλος Σπύρος, Βασιλόπουλος Βασίλης, Βραχάτης Άρης, Ελευθερόγλου Νίκος, Καϊμάκη Βάλια, Παναγόπουλος M. Ανδρέας, Τάσσης Σπύρος, Τσίπρα Μαρία (2025). Κώδικας Δεοντολογίας για τη Χρήση της Παραγωγικής Τεχνητής Νοημοσύνης από Δημοσιογράφους. ΠΟΕΣΥ.
Προοίμιο Κώδικα Δεοντολογίας για τη Χρήση της Παραγωγικής Τεχνητής Νοημοσύνης από Δημοσιογράφους
Η Παραγωγική Τεχνητή Νοημοσύνη (Τ.Ν.) αποτελεί εργαλείο που μπορεί να αναβαθμίσει σημαντικά τις δυνατότητες της δημοσιογραφίας, διευκολύνοντας την ταχύτερη ανάλυση δεδομένων, την παραγωγή ποικίλου περιεχομένου και την ενίσχυση της αφήγησης. Ωστόσο, αυτή η ισχυρή υπολογιστική τεχνολογία συνοδεύεται από σημαντικές ηθικές προκλήσεις.
Ο παρών Κώδικας Δεοντολογίας αποσκοπεί στην καθοδήγηση των δημοσιογράφων για την υπεύθυνη και ηθική χρήση της δημιουργικής Τ.Ν.
Στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι η Τ.Ν. θα χρησιμοποιείται ως εργαλείο που ενισχύει την ακρίβεια, την αντικειμενικότητα και την αξιοπιστία της δημοσιογραφίας, χωρίς να υπονομεύει τις θεμελιώδεις αρχές της. Οι δημοσιογράφοι που χρησιμοποιούν εργαλεία δημιουργικής Τ.Ν. οφείλουν να προτάσσουν το δημόσιο συμφέρον, να διατηρούν την εμπιστοσύνη του κοινού και να διασφαλίζουν ότι η εργασία τους είναι επιβεβαιωμένη, διαφανής και δεσμευμένη στη λογοδοσία. Βασικές Αρχές Χρήσης της Τ.Ν. στη Δημοσιογραφία
Διαφάνεια: Να είναι σαφές στους αναγνώστες πότε και πώς χρησιμοποιείται η Τ.Ν.
Ανθρώπινη εποπτεία: Να διασφαλίζεται πάντα ο ανθρώπινος έλεγχος και η επιμέλεια του περιεχομένου που παράγεται με τη βοήθεια της Τ.Ν.
Ακρίβεια και αξιοπιστία: Να διασφαλίζεται ότι οι πληροφορίες που παρέχονται είναι ακριβείς και αξιόπιστες, δεδομένου ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν αποτελεί πρωτογενή πηγή.
Δικαιοσύνη και ισότητα: Να αποφεύγεται η ενίσχυση στερεοτύπων και η δημιουργία διακρίσεων.
Προστασία της ιδιωτικής ζωής: Να τηρούνται οι νόμοι περί προστασίας δεδομένων.
Δημιουργικότητα και καινοτομία: Να αξιοποιούνται οι δυνατότητες της Τ.Ν. για την ανάπτυξη νέων μορφών δημοσιογραφίας.
Προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας: Να επιδεικνύεται η δέουσα προσοχή των συντακτών όταν η δημιουργική τεχνητή νοημοσύνη ανασύρει περιεχόμενο το οποίο μπορεί να μην έχει αδειοδοτηθεί από τον δημιουργό του.
Πολλοί μεγάλοι δημοσιογραφικοί οργανισμοί, διεθνώς, υιοθετούν δικά τους πρότυπα για την δεοντολογική χρήση της ΠΤΝ αλλά δεν έχει προκύψει ακόμη ένα ενιαίο κείμενο για όλους τους δημοσιογράφους. Η Ε.Ε. με την ΕU AI Act έχει υιοθετήσει κατευθυντήριες γραμμές για την χρήση της Τ.Ν. από τις επιχειρήσεις. Η αποτύπωση της στο δημοσιογραφικό επάγγελμα και οι περιπτώσεις διαφάνειας περιγράφονται με το παρακάτω διάγραμμα το οποίο έχει δημιουργηθεί από το Γαλλικό Συμβούλιο Δεοντολογίας και Μεσολάβησης (CDJM).
