Φλεβική ανεπάρκεια
Συνέντευξη του αγγειοχειρουργού Φώτη Αλ. Μαρκάτη στην Βάνα Λυκομήτρου για τη φλεβική ανεπάρκεια.
Η φλεβική ανεπάρκεια ταλαιπωρεί έναν στους τρεις ανθρώπους της σύγχρονης εποχής.
Η συνεχής ορθοστασία, η καθιστική ζωή, η έλλειψη άσκησης και το κάπνισμα, αποτελούν τους βασικότερους παράγοντες που την προκαλούν . Εμφανίζεται συχνότερα στον γυναικείο πληθυσμό, σε ποσοστό περίπου 45% , ενώ στους άνδρες εκδηλώνεται σε ποσοστό περίπου 20%.
Τα συμπτώματά της φλεβικής ανεπάρκειας , λόγω της ζέστης, γίνονται ακόμα πιο έντονα τους καλοκαιρινούς μήνες.
Ωστόσο, όπως μας είπε ο Φώτης Μαρκάτης, αγγειοχειρουργός και Διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, η πρόληψη, η έγκαιρη διάγνωση και η χειρουργική αντιμετώπιση, σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και σε οριστική λύση του προβλήματος.
ΕΡ. Τι είναι η φλεβική ανεπάρκεια;
ΑΠ. Πρόκειται για την κακή λειτουργία του φλεβικού συστήματος.
Η φλεβική ανεπάρκεια δημιουργείται γιατί στο εσωτερικό των φλεβών υπάρχουν βαλβίδες, οι οποίες ανοίγουν για να προωθηθεί το αίμα προς την καρδιά και κλείνουν στην επόμενη φάση του καρδιακού κύκλου, για να μην επιστρέψει το αίμα στην περιφέρεια.
Στην περίπτωση της φλεβικής ανεπάρκειας, οι βαλβίδες αυτές έχουν χάσει την φυσιολογική τους λειτουργία, με αποτέλεσμα να παραμένουν ανοιχτές κι έτσι κάποια ποσότητα αίματος, γυρίζει πίσω στην περιφέρεια και μένει στα πόδια. Επειδή αυτό επαναλαμβάνεται, διογκώνονται οι φλέβες κι ετσι δημιουργούνται οι κιρσοί. Θα μπορούσαμε να πούμε οτι είναι μηχανικό, το σύστημα της ανεπάρκειας. Όταν χαλάνε οι βαλβίδες, δεν ξαναφτιάχνονται και για το λόγο αυτό, η συγκεκριμένη ασθένεια μπορεί να επιδεινωθεί , αλλά δεν μπορεί ποτέ να βελτιωθεί.
Δυστυχώς τη φλεβική ανεπάρκεια την συναντάμε στο 30 με 35% του συνολικού πληθυσμού – ποσοστό αρκετά μεγάλo- και ταλαιπωρεί κυρίως τις γυναίκες .
ΕΡ. Ποια είναι τα αίτια που προκαλούν τη φλεβική ανεπάρκεια;
ΑΠ. Η φλεβική ανεπάρκεια ως νόσος δεν έχει μελετηθεί τόσο καλά έτσι ώστε να μπορούμε να μιλήσουμε για αίτια. Υπάρχουν παράγοντες, οι οποίοι είναι αιτιοπαθογενετικοί, μπορούν δηλαδή να προκαλέσουν τη φλεβική ανεπάρκεια. Υπάρχει για παράδειγμα ένα ποσοστό, το οποίο είναι ιδιοπαθές, Εδώ μιλάμε για μια κατάσταση, στην οποία δεν μπορούμε να βρούμε το αίτιο. Έτσι γεννήθηκε κάποιος και θα εξελιχθεί να έχει φλεβική ανεπάρκεια κατά τη διάρκεια της ζωής του..
ΕΡ. Ωστόσο υπάρχουν επιβαρυντικοί παράγοντες, ή παράγοντες που προκαλούν τη νόσο σε κάποιον χωρίς προδιάθεση;
ΑΠ. Ασφαλώς. Επιβαρυντικοί παράγοντες, μπορεί να είναι το κάπνισμα, η κύηση, η παχυσαρκία, η κληρονομικότητα , κάποιοι φαρμακευτικοί παράγοντες, η λήψη αντισυλληπτικών , η παρατεταμένη ορθοστασία και η καθιστική ζωή. Εξάλλου δεν είναι τυχαίο, που η φλεβική ανεπάρκεια ταλαιπωρεί κυρίως ανθρώπους που ασκούν στατικά επαγγέλματα, όπως είναι πχ οι γραμματείς και οι επαγγελματίες οδηγοί. Ωστόσο, το αίτιο παραμένει άγνωστο, όπως άγνωστος παραμένει ο λόγος για τον οποίο, κάποιος που κάνει ένα τέτοιο επάγγελμα εμφανίζει φλεβική ανεπάρκεια και ένας άλλος όχι.
ΕΡ. Υπάρχουν διαφορετικές μορφές φλεβικής ανεπάρκειας;
ΑΠ. Επειδή το φλεβικό δίκτυο βρίσκεται κυρίως στα πόδια , υπάρχει το επιφανειακό φλεβικό δίκτυο και το το εσωτερικό, το εν τω βάθει . Ετσι έχουμε την ανεπάρκεια του επιπολής φλεβικού δικτύου (επιφανειακού) και του εν τω βάθει φλεβικού δικτύου (εσωτερικού) και σε κάποιες περιπτώσεις την ανεπάρκεια και των δυο μαζί. Το εν τω βάθει είναι και το πιο σημαντικό, γιατί επιτελεί το 80 % της δουλειάς του φλεβικού συστήματος. Συνεπώς η ανεπάρκεια του εσωτερικού δικτύου είναι και η σοβαρότερη.
ΕΡ Υπάρχουν ενδείξεις βάση των οποίων μπορεί κανείς να αντιληφθεί ότι πάσχει από φλεβική ανεπάρκεια;
ΑΠ . Ο φλεβίτης, οι κιρσοί, οι ευρυαγγείες, ή τα τριχοειδή που φαίνονται κι αρχικά ενοχλούν μόνο αισθητικά, είναι τα πρώτα στάδια της φλεβικής ανεπάρκειας κι όσο προχωράνε, φτάνει ο ασθενής να κάνει φλεβίτη, κιρσούς, φλεβικά έλκη -σε προχωρημένο στάδιο- Αυτά είναι οι εκδηλώσεις της ανεπάρκειας του επιπολής φλεβικού δικτύου (επιφανειακού). Όταν εντοπίζουμε τα παραπάνω, σημαίνει σε μεγάλο ποσοστό, ότι ανεπαρκεί το επιφανειακό φλεβικό δίκτυο. Η εσωτερική φλεβική ανεπάρκεια, δίνει άλλου είδους συμπτώματα. Δημιουργεί οίδημα , μεγάλο πρήξιμο στα πόδια, μελάχρωση στα κάτω άκρα ( σε προχωρημένο στάδιο) και σε εξέλιξη της νόσου ενδέχεται να δημιουργήσει φλεβικά έλκη και θρομβώσεις – όπου η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση είναι ιδιαίτερα σοβαρή κατάσταση.
ΕΡ. Μπορεί να αντιμετωπιστεί σε αρχικό στάδιο και να καταπολεμηθεί η ασθένεια, σε περίπτωση που εντοπιστεί;
ΑΠ Εκείνο που μπορεί να κάνει κανείς, είναι να αλλάξει τις συνήθειες εκείνες που οδηγούν στη φλεβική ανεπάρκεια. Για παράδειγμα να κόψει το κάπνισμα, να σταματήσει να λαμβάνει αντισυλληπτικά χάπια εάν είναι εφικτό, να χάσει βάρος. Επίσης βοηθάει η άσκηση, η αλλαγή της στάσης του σώματος, η κίνηση , η οποία ενδυναμώνει τους μύες.
ΕΡ. Γιατί οι γυναίκες είναι πιο ευάλωτες από τους άνδρες;
ΑΠ. Καταρχάς φαίνεται ότι υπάρχουν ορμονικοί παράγοντες οι οποίοι παίζουν ρόλο στην αιτιοπαθογένεια της φλεβικής ανεπάρκειας. Σε συνδυασμό με το κάπνισμα , τις συνήθειες της καθημερινότητας των γυναικών , την εγκυμοσύνη που παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, τη λήψη αντισυλληπτικών δισκίων, που επίσης παίζει σημαντικό ρόλο και με δεδομένο ότι τα παραπάνω στοιχεία δεν υπάρχουν στους άνδρες , αυξάνεται η επίπτωση στις γυναίκες.
ΕΡ. Το καλοκαίρι λόγω της ζέστης, επιδεινώνεται η κατάσταση;
ΑΠ. Η ζέστη επιδεινώνει κυρίως τα συμπτώματα, όχι τόσο τη νόσο. Κι αυτό γιατί γίνεται διαστολή των αγγείων από την υψηλή θερμοκρασία, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται πιο έντονα τα συμπτώματα του πόνου, της φαγούρας, του οιδήματος, της δυσανεξίας δηλαδή που αισθάνεται ο ασθενής με τη φλεβική ανεπάρκεια.
ΕΡ. Όσον αφορά στη θεραπεία;
ΑΠ. Η θεραπεία εξαρτάται από το στάδιο της νόσου και από την εντόπιση της νόσου. Δηλαδή είναι άλλη η θεραπεία που ακολουθούμε στην ανεπάρκεια του εν τω βάθει (εσωτερικού) φλεβικού δικτύου και άλλη η θεραπεία που ακολουθούμε στην ανεπάρκεια του επιπολής (εξωτερικού) φλεβικού δικτύου.
Όσον αφορά στο εξωτερικό φλεβικό δίκτυο, το οποίο απασχολεί περισσότερο κυρίως τις γυναίκες, στα πρώτα στάδια, όπου έχουμε ευρυαγγείες ή φλεβιτη, μπορούμε να ακολουθήσουμε είτε συντηρητική αντιμετώπιση ειτε επεμβατική μέθοδο.
Η συντηρητική αντιμετώπιση συνίσταται στη χρήση ειδικών σκληρών καλτσών, που βοηθάνε στη βελτίωση των συμπτωμάτων του πόνου, της δυσφορίας, της φαγούρας κλπ, χωρίς όμως να λύνουν το πρόβλημα οριστικά. Μετά υπάρχουν τα φλεβοτονικά φάρμακα, τα οποία υποτίθεται ότι αυξάνουν τον τόνο των φλεβών, αλλά δεν έχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Από εκεί και πέρα οι επεμβατικές μέθοδοι στα πρώτα στάδια, συνίστανται στη χρήση των σκληρυντικών ενέσεων, ή ενέσεων με αφρό οι οποίες επί της ουσίας θρομβώνουν τη φλέβα στην οποία εισάγονται τοπικά, με αποτέλεσμα να εξαφανίζεται ο φλεβίτης ή η ευρυαγγείες τοπικά. Επί παρουσίας κιρσών, υπάρχει η δυνατότητα χειρουργικής αφαίρεσης, όπου αφαιρούνται οι κιρσοί αλλά και το δίκτυο των φλεβών που ανεπαρκεί, με πολύ μικρές τομές. Υπάρχει επίσης η δυνατότητα χρήσης λέιζερ και η χρήση των ραδιοσυχνοτήτων , που μπορούν να αντικαταστήσουν σε κάποιο βαθμό τη χειρουργική επέμβαση. Η χειρουργική αντιμετώπιση των κιρσών δεν είναι πάντα επιβεβλημένη, ωστόσο συνήθως οι γυναίκες και κυρίως οι νεαρότερες, υποβάλλονται για αισθητικούς συνήθως λόγους. Βέβαια υπάρχουν περιπτώσεις , με απόλυτες ενδείξεις, στις οποίες επιβάλλεται η χειρουργική επέμβαση, καθώς δίνουν σοβαρά συμπτώματα και υπάρχει κίνδυνος υποτροπής. Εδώ ο σημαντικότερος κίνδυνος εντοπίζεται στη θρόμβωση των κιρσών του εσωτερικού δικτύου, που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε πνευμονική εμβολή.
Αυτό δεν συμβαίνει στο επιφανειακό δίκτυο. Εκείνο που μπορεί να συμβεί, είναι μια θρόμβωση τοπικά στη φλέβα εκείνη που δεν απευθύνεται κεντρικότερα, ή αιμορραγία, καθώς οι κιρσοί λόγω του ότι είναι επιφανειακοί, μπορεί με έναν τραυματισμό να αιμορραγήσουν και να υπάρξει μεγάλη απώλεια αίματος. Σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει απόλυτη ένδειξη για αποκατάσταση.
