“Αυτές οι μοναχικές ντουλάπες με γεμίζουν πόνο”
Ρενε Ρεβάχ “Τehom”
Της Δέσποινας Μακρινού
Μουσείο Μπενάκη Πειραιώς έως τις 19 Μαίου
Tehom, σημαίνει αρχέγονο βάθος! Αβυσσος!
Μία άβυσσος γεμάτη…Γιατί!
Γιατί τόσο μίσος, τόση οργή, τόσος θάνατος!
“Πάμε στο δάσος με τις λευκές σημύδες. Να γίνουμε λαγοί , να ανοίξουμε τρύπες στη γη που ξερνάει αντικείμενα – δαχτυλήθρες, πλεκτά λουλούδια, πολύχρωμα κουμπιά, φούξια σκουλαρίκια και κοσμήματα απο φίλντισι. Αν θέλεις μπορούμε να διασχίσουμε το στρατόπεδο σαν τα ελάφια”.
Η Ρενά Ρεβάχ με αφηγηματικό τρόπο, αποτυπώνει την οδυνηρή ιστορία της οικογένειας της απο την Θεσσαλονίκη στο Άουσβιτς, με μοναδικό επιζόντα τον παππού της Αλβέρτο Ρεβάχ.
Ο Αλβέρτος Ρεβάχ κατάφερε να διαφύγει στην Αθήνα το 1943 με τη βοήθεια φίλων και να ζήσει με μοναδική ανάσα ζωής την προσμονή της επιστροφής των δικών του ανθρώπων. Προετοιμάζοντας την πολυπόθητη επανένωση της οικογένειας, αγόραζε εξοπλισμό, ρούχα, αντικείμενα για να τους υποδεχθεί.
Η Ρενέ Ρεβάχ, η εγγονή του, έζησε έντονα τη στιγμή που έμαθε πως η οικογένειά τους δεν θα επιστρέψει και υπόσχεται να τον οδηγήσει στον τόπο της συντριβής μέσα απο φωτογραφίες, βίντεο και κείμενα, αφού ο ίδιος δεν είχε το κουράγιο να τον επισκεφθεί.
Επισκέπτεται δύο φορές τα στρατόπεδα Μπιρκενάου και Αουσβιτς και περιγράφει με την φαντασία της σε κάθε περπατησιά, τον αποπνέοντα θάνατο των υγρών και δύσοσμων χώρων “ ανοίγοντας ένα λαγούμι, στον πυρήνα της μνήμης”.
Μαζί της νοερά, ακολουθεί ο παππούς της “ στους κοιτώνες στοιβάζονται χιλιάδες άνθρωποι με λάθος νούμερο παπούτσια . Κάποιες φορές συναντώ ένα τραπέζι, μερικά σκαμπό, και πάντα μιά ξύλινη ντουλάπα. Με ακούς ! Έχουν περάσει οι μέρες που ακούγονταν κραυγές κατάρες και στεναγμοί. Καμία ηχώ δεν έχει απομείνει Μόνο μερικές φορές καθώς στέκεται κανείς στα αναχώματα ανάμεσα στις λίμνες ακούγοντας το βαθύ σφύριγμα του ανέμου στα καλάμια, μπορεί να ακούσει αυτό το θλιβερό τραγούδι που τραγουδιέται στην ξένη γλώσσα, εξωτικό και ακατατανόητο. Μπορεί να ακούσει “μαμά” να αντηχεί απο καιρό σε καιρό σε αυτή την κραυγή απελπισίας”
Η Ρενέ Ρεβάχ μέσα απο ένα σύμπλεγμα εικόνων, λέξεων, μαρτυριών συνθέτει ένα τοπίο κάθαρσης και εξαγνισμού με απώτερο σκοπό την συγχώρεση, γιατί όπως γράφει η ίδια “Ο μοναδικός δρόμος να ταξιδέψεις στον χρόνο είναι η αγάπη”.
Το οικογενειακό τραύμα της άδικης απώλειας μετουσιώνεται σε τέχνη και η τέχνη σε άσβεστη μνήμη.
“Περπατώ στους ίδιους δρόμους που περπατούσαν τα κορίτσια μας , ανεβαίνω τις ίδιες σκάλες με την προσμονή να ανακαλύψω που οδηγούν , Φοβάμαι το κρυφό και το αναπάντεχο που μπορεί να συναντήσω στις ανοιχτές πόρτες”.
Η έκθεση της Ρενέ Ρεβάχ στο Μουσείο Μπενάκη στην Πειραιώς 138, θα διαρκέσει έως τις 19 Μαίου 2024.
