“Αισθητική Τοπογραφία”
Μουσείο Μπενάκη Πειραιώς – Δημήτρης Πικιώνης
Της Δέσποινας Μακρινού
“Οδοιπορώντας επάνω στο έδαφος τούτο, βασίλειο του ασβεστόλιθου και της αργίλλου, είδα το πέτρωμα να μεταμορφώνεται σ’ επιστύλιο και η κόκκινη άργιλος να βάφει τους τοίχους του φανταστικού σηκού”. Λάτρης των αισθήσεων και του φυσικού περιβάλλοντος, ο Δημήτρης Πικιώνης κατέγραψε μία σπουδαία προσφορά στην Αρχιτεκτονική Μηχανική και κυρίως στην Τέχνη.
Με απόλυτο σεβασμό στα δώρα της φύσης, με έντονο το συναίσθημα του χώρου, με βαθειά πατήματα στην ελληνική παράδοση, ο Δημήτρης Πικιώνης συνέβαλε σημαντικά στην αναμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου, γύρω απο την Ακρόπολη και τον Παρθενώνα.
“Οι Αρχαίοι στάθηκαν μεγάλοι δάσκαλοι και σε τούτο. Επάνω στην Ακρόπολη δε διανοήθηκαν ποτές να εξαφανίσουν τα πλούσια σε αισθητικά συναισθήματα του εδάφους”.
Ο Δημήτρης Πικιώνης γεννήθηκε στον Πειραιά το 1887 απο Χιώτες γονείς. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο ΕΜΠ, με δάσκαλο τον Κων/νο Παρθένη και συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι, όπου συνάντησε σπουδαίους καλλιτέχνες της εποχής και ανέπτυξε ιδιαίτερη φιλία. Στενός φίλος του υπήρξε ο Τζιότζιο ντε Κίρικο και ο Σεζάν. Στην Ελλάδα ο Χατζηκυριάκος Γκίκας, ο Κόντογλου, ο Παπαλουκάς, ο Εγγονόπουλος, ο Τσαρούχης υπήρξαν στενοί φίλοι και συνεργάτες του.
Ο Δημήτρης Πικιώνης, πιστός στο αισθητικό σχήμα, ξεπερνώντας τις διάφορες μορφές ρεαλισμού και νατουραλισμού, καταφέρνει με τα έργα του να φτάσει στην ουσία της Τέχνης “δεν πρόκειται για γυμνάσματα του νου παρά για ευρέσεις. Ούτε για εγκαφαλισμό που περιφρονώντας την ύλη θέλει να δημιουργήσει ένα art – pur “ανίκανο να δουλέψει εις την ιστορία, εις την ηθική και στην κοινωνία, στην πραγματικότητα”, αλλά για μιά πνευματικότερη σύλληψη βγαλμένη απο τις επιταγές της ύλης και ικανή χάρις εις τη δύναμη που έχει το μαθηματικό σχήμα, να γράφει να εσαρκώσει ηθική και να χαρίσει στην κοινωνία, με καιρό, εκείνο ακριβώς που της λείπει, το ρυθμό”.
Έργα του Δημήτρη Πικιώνη βρίσκονται σε καλή κατάσταση – ακόμη – σε πολλά μέρη στο κέντρο της Αθήνας και στα περίχωρα.
Το περίπτερο στου Φιλοπάππου, είναι ένα αρχιτεκτονικό αριστούργημα δεμένο και ενσωματωμένο αρμονικά με το υπόλοιπο φυσικό περιβάλλον. “Ω γη, συ ανάγεις όλο εις τον εαυτό σου, ως εις μέτρο. Αληθινά συ είσαι το modulus που μπαίνει στο κάθετι. Σύ εμόρφωσες το Αστυ και τα πολιτεύματα. Συ κατήυθυνες τους ήχους της γλώσσας. Σύ καθόρισες τις τέχνες του λόγου και του σχήματος “.
Το φως, η μετάβαση απο την φύση στην τεχνη, ο ουρανός, η παράδοση, είναι στοιχεία που τον απασχόλησαν σε όλη την καλλιτεχνική του διαδρομή.
Η Έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη στην Πειραιώς, με τίτλο “Αισθητική Τοπογραφία”, βρίσκεται σε περιοδεία και στην Ελλάδα θα παραμείνει έως τις 25 Ιανουαρίου του 2026. Πρώτος σταθμός υπήρξε η Μαδρίτη.
Το Círculo de Bellas Arte της Μαδρίτης, ο φορέας που φέρει την ευθύνη της διοργάνωσης , είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός, που δραστηριοποιείται πολλαπλά σε όλο το φάσμα των τεχνών και του πολιτισμού και δεν θα μπορούσε να αγνοήσει την σημαντική προσφορά του δικού μας Δημήτρη Πικιώνη.
Ο Δημήτρης Πικιώνης πέθανε στις 28 Αυγούστου του 1968 στην Αθήνα.
