Μεγάλες ποσότητες αφρικανικής σκόνης μεταφέρθηκαν τις τελευταίες ημέρες στη χώρα μας. Τα προγνωστικά συστήματα του Πανεπιστημίου Αθηνών έκαναν λόγο για περισσότερα από 700 μικρογραμμάρια σκόνης ανά τετραγωνικό μέτρο στο έδαφος της Κεντρικής Ελλάδας τα ξημερώματα της Τετάρτης. Η σκόνη μεταφέρθηκε με τις καταιγίδες που έπληξαν την επικράτεια και είχαν τη μορφή λασποβροχής.
Πρόκειται για ένα φαινόμενο που εκδηλώνεται συχνά αυτή την εποχή στις χώρες της Μεσογείου.
Περιγράφοντας τον μηχανισμό του ο μετεωρολόγος της ΕΜΥ κ. Θοδωρής Κολυδάς εξηγεί στο «Εθνος» ότι «στα τέλη Μαΐου και στις αρχές Ιουνίου δημιουργείται μεγάλη δραστηριότητα κυκλογένεσης στην περιοχή του Ατλαντα στο Μαρόκο. Αυτό σημαίνει ότι δημιουργούνται πολλά χαμηλά βαρομετρικά. Με τη βοήθεια του υποτροπικού χειμάρρου, ενός αέριου ποταμιού, τα βαρομετρικά αρχίζουν και ταξιδεύουν προς το εσωτερικό της αφρικανικής ηπείρου.
Ακολουθούν μια ανατολική-βορειοανατολική πορεία και όταν φτάσουν είτε στην Τυνησία είτε στη Λιβύη εισέρχονται στη θάλασσα. Στο ταξίδι τους από το Μαρόκο μέχρι τις χώρες αυτές μεσολαβεί η Σαχάρα. Οταν περνούν, λοιπόν, πάνω από την έρημο, τα βαρομετρικά ενισχύονται και δημιουργούνται αμμοθύελλες. Ποσότητες σκόνης σηκώνονται με τη βοήθεια ανοδικών ρευμάτων σε ύψος περίπου 5-6 χιλιομέτρων από την επιφάνεια της γης.
Η διαδικασία
Η σκόνη αυτή κατακάθεται και δεν πέφτει με τη μορφή βροχής όσο βρίσκεται πάνω από τη θάλασσα, καθώς αυτή την εποχή η Μεσόγειος είναι ακόμη σχετικά ψυχρή και δεν ευνοεί τις βροχοπτώσεις. Μόλις, όμως, συναντήσει, ξηρά -και συνήθως οι πρώτες περιοχές που συναντά είναι η Πελοπόννησος ή η Σικελία- είτε με τη βαρύτητα είτε με τη βροχή πέφτει. Αλλωστε οι βροχοπτώσεις είναι συνηθισμένες αυτή την περίοδο».
Το ρεκόρ όλων των εποχών στη μεταφορά σκόνης κατεγράφη τον Μάιο του 1903. Βάσει προσομοιώσεων που έγιναν αργότερα με μαθηματικά μοντέλα έχει υπολογιστεί ότι τότε μεταφέρθηκε από την Αφρική σε ολόκληρη την Ευρώπη περίπου 1,3 τόνος σκόνης. Είναι ενδεικτικό ότι άμμος από την έρημο είχε βρεθεί ακόμη και στις σκανδιναβικές χώρες… Το φαινόμενο της λασποβροχής, όμως, είχε εντυπωσιάσει και τους αρχαίους.
Από τα Ομηρικά χρόνια
Οπως αναφέρει στο βιβλίο του «Μετεωρολογική Περιπλάνηση» ο κ. Κολυδάς, το φαινόμενο είχε περιγράψει και ο Ομηρος κάνοντας λόγο για «ματωμένη βροχή που έπεφτε από τον ουρανό, γιατί ο Δίας είχε αποφασίσει να στείλει πολλές γενναίες κεφαλές στον Αδη…».
Οπως σημειώνει ο κ. Κώστας Λαγουβάρδος, ερευνητής του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, «πέρυσι οι λασποβροχές είχαν εκδηλωθεί λίγο νωρίτερα από το συνηθισμένο, σχεδόν μέσα στον χειμώνα», ενώ έντονο ήταν και το επεισόδιο που είχε σημειωθεί το 1995. «Τις επόμενες ημέρες δεν προβλέπεται συνέχιση του φαινομένου», λέει. «Αλλωστε, όπως φαίνεται, ηρεμούν τα πράγματα, θα ανέβει η θερμοκρασία, ενώ κάποιες βροχές και καταιγίδες θα έχουμε κυρίως στα ορεινά τις απογευματινές ώρες, κάτι συνηθισμένο για την εποχή. Το οργανωμένο χαμηλό βαρομετρικό που μας επηρέασε απομακρύνεται και σύμφωνα με τις ενδείξεις μπαίνουμε πλέον σε έναν τυπικά καλοκαιρινό καιρό».
Κατερίνα Ροββά
