Όταν στις 3 Σεπτεμβρίου του 1974 ο Ανδρέας Παπανδρέου ίδρυε το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα κανείς δε μπορούσε να φανταστεί πόσο γρήγορα το ΠΑΣΟΚ θα βρισκόταν την εξουσία.
Σχεδόν δυο μήνες μετά την ιδρυτική διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη, στις 17 Νοεμβρίου, το ΠΑΣΟΚ κατεβαίνει για πρώτη φορά στις εθνικές εκλογές, τις πρώτες μετά την πρώτη της χούντας. Λαμβάνει ποσοστό 13,5% και εκλέγει 15 βουλευτές και είναι τρίτο κόμμα στη Βουλή πίσω από τη ΝΔ του Κωνσταντίνου Καραμανλή (54,3%) και την Ένωση Κέντρου του Γεώργιου Μαύρου (20,4%).
Η απόφαση του Κωνσταντίνου Καραμανλή να οδηγηθεί η χώρα σε εκλογές πριν το τέλος της 4ετίας με αιτία τα εθνικά θέματα (Κυπριακό, ελληνοτουρκικά, ένταξη στην ΕΟΚ) βρίσκει σύμφωνο τον Ανδρέα Παπανδρέου. Το ΠΑΣΟΚ τριπλασιάζει τα ποσοστά του, συγκεντρώνει 25,3% και 93 βουλευτές και γίνεται αξιωματική αντιπολίτευση, με τη ΝΔ να παραμένει κυβέρνηση (41,8%).
«Αλλαγή»
Καθώς τα χρόνια περνούν, ο Ανδρέας Παπανδρέου γίνεται απλώς Ανδρέας και το ΠΑΣΟΚ κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος. Με το σύνθημα «Αλλαγή» να έχει γίνει πια μέρος της ιστορίας, ο Ανδρέας Παπανδρέου οδηγεί το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση. Με συνθήματα «Αλλαγή» και «Η Ελλάδα στους Έλληνες», το ΠΑΣΟΚ κερδίζει τις εκλογές της 19ης Οκτωβρίου του 1981, μετά από μια έντονα πολιτικοποιημένη προεκλογική περίοδο. Το ΠΑΣΟΚ επικρατεί της Νέας Δημοκρατίας (υπό τον Γεώργιο Ράλλη πια) με 48%, εκλέγοντας 173 βουλευτές. Ήταν η πρώτη αυτοδύναμη σοσιαλιστική κυβέρνηση στην ιστορία της χώρας.
Η δημιουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας, η Αναγνώριση της Εθνικής Αντίσταση και η αναγνώριση του δικαιώματος της απεργίας ήταν από τις πρώτες αποφάσεις της κυβέρνησης Παπανδρέου (1982).
10 χρόνια μετά την ίδρυση έρχεται και το πρώτο Συνέδριο (Μάιος 1984), όπου ο Ανδρέας Παπανδρέου επανεκλέγεται ομόφωνα πρόεδρος του Κινήματος.
2 Ιουνίου 1985 και ο ΠΑΣΟΚ κερδίζει μια δεύτερη κυβερνητική θητεία, συγκεντρώνοντας 45,8% (161 βουλευτές) στις εθνικές εκλογές. Ξεκινά η μεγάλη περίοδος πολιτικής αντιπαράθεσης ανάμεσα σε Παπανδρέου και Μητσοτάκη, που κορυφώνεται το 1989.
Το σκάνδαλο Κοσκωτά, το Χέρφιλντ, η πτώση
Το 1988 ξεσπά το οικονομικό σκάνδαλο Κοσκωτά, με στελέχη της κυβέρνησης ακόμη και τον ίδιο τον Ανδρέα Παπανδρέου να κατηγορούνται. Ο Παπανδρέου χαρακτήρισε τις κατηγορίες εναντίον του «συνωμοσία των «σκοτεινών αντιδραστικών δυνάμεων» και των «ξένων κύκλων». Λίγο μετά, οδηγείται εσπευσμένα στο νοσοκομείο Χέρφιλντ του Λονδίνου και υποβάλλεται σε σοβαρή εγχείρηση καρδιάς από τον διάσημο Αιγύπτιο καρδιοχειρουργό Μαγκντί Γιακούμπ.
Η χώρα οδηγείται σε πρόωρες εκλογές, τις 18 Ιουνίου 1989, με τη ΝΔ του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη να έρχεται πρώτο κόμμα (44,3%) αλλά χωρίς κοινοβουλευτική πλειοψηφία. ΝΔ και Συνασπισμός σχηματίζουν την οικουμενική κυβέρνηση υπό τον Τζανή Τζαννετάκη.
Στο εδώλιο του Ειδικού Δικαστηρίου
Ακολουθεί η παραπομπή του Ανδρέα Παπανδρέου και πολλών στελεχών του ΠΑΣΟΚ (Κουτσόγιωργας, Ρουμελιώτης, Τσοβόλας, Πέτσος) στο Ειδικό Δικαστήριο. Ο Ανδρέας αρνήθηκε να παραστεί στη δίκη. Αδιέξοδο και στις εκλογές της 5ης Νοεμβρίου του 1989 και σχηματίζεται η οικουμενική κυβέρνηση του Ξενοφώντα Ζολώτα, την οποία στήριξαν ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς. Δηλαδή Μητσοτάκης, Παπανδρέου και Φλωράκης.
Η αδυναμία συμφωνίας για τον νέο πρόεδρο της Δημοκρατίας οδηγεί σε τρίτη εκλογική αναμέτρηση στις 8 Απριλίου 1990, με τη ΝΔ να κερδίζει οριακά (46,8% και 150 βουλευτές) και το ΠΑΣΟΚ (38,6%-123 βουλευτές) μετά από 8 χρόνια στην εξουσία, κάθεται στα έδρανα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Επιστρέφει στην εξουσία το 1993 και ενώ ο Ανδρέας έχει αθωωθεί για το σκάνδαλο Κοσκωτά. 10 Οκτωβρίου και οι πρόωρες εκλογές, μετά την πτώση της κυβέρνησης Μητσοτάκη, φέρνουν το ΠΑΣΟΚ (46,8%) για τρίτη φορά στην εξουσία. Στις 13 Οκτωβρίου, ο Ανδρέας Παπανδρέου σχηματίζει την τελευταία κυβέρνηση της πολιτικής του καριέρας.
Η αρχή του τέλους έρχεται όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου μπαίνει στο Ωνάσειο. Τρεις μήνες μετά, στις 17 Ιανουάριο του 1996 παραιτείται από την πρωθυπουργία, εν μέσω εσωκομματικών τριβών. Την επομένη, ο Κώστας Σημίτης εκλέγεται πρόεδρος της Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ. 23 Ιουνίου του 1996 ο Ανδρέας Παπανδρέου αφήνει την τελευταία του πνοή.
Σημίτης και συμμετοχική Δημοκρατία
Στις 30 Ιουνίου, στο 4ο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, ο Κώστας Σημίτης εκλέγεται πρόεδρος του κόμματος και οδηγεί το Κίνημα στις εκλογές της 22ας Σεπτεμβρίου του 1996, όπου συγκεντρώνει 41,4% (161 βουλευτές). Ακολουθεί μια ακόμη εκλογική νίκη, τον Απρίλιο του 2000, με το ΠΑΣΟΚ να συγκεντρώνει 43,79% και η Νέα Δημοκρατία υπό τον Κώστα Καραμανλή πια, 42,73%.
Ο Κώστας Σημίτης θα επανεκλεγεί πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ τον Οκτώβριο του 2000 αλλά στις αρχές του 2004 θα παραδώσει την εξουσία του κόμματος στον Γιώργο Παπανδρέου. Στις 8 Φεβρουαρίου, 1 εκατομμύριο μέλη και φίλοι του κόμματος, ψηφίζουν τον γιο του ιδρυτή του κόμματος ως νέο πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ.
Υπό τον Γιώργο Παπανδρέου, το ΠΑΣΟΚ θα χάσει τις εκλογές της 7ης Μαρτίου του 2004 από τη ΝΔ του Κώστα Καραμανλή, συγκεντρώνοντας 40,5% και έτσι θα μπει τέλος στην 11χρονη θητεία του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση. Το ΠΑΣΟΚ θα ηττηθεί και στις εκλογές που έγιναν στις 16 Σεπτεμβρίου του 2007.
Αμέσως μετά την ήττα, ο Ευάγγελος Βενιζέλος κάνει δηλώσεις στο Ζάππειο, θέτοντας ξεκάθαρα θέμα ηγεσίας. Το ΠΑΣΟΚ οδηγείται στις εσωκομματικές αλλαγές της 11ης Νοεμβρίου, όπου επανεκλέγεται ο Γιώργος Παπανδρέου με ποσοστό 55%, έναντι 38% του Βενιζέλου. Υποψήφιος ήταν και ο Κώστας Σκανδαλίδης.
Η οικονομική κρίση, το μνημόνιο, το δημοψήφισμα για τη νέα δανειακή σύμβαση, οδηγούν τον Γιώργο Παπανδρέου στην παραίτηση, λίγες μέρες μετά την ιστορική Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών και το ναι των εταίρων για το δεύτερο δάνειο, ύψους 130 δισ. ευρώ.
Όλα τα υπόλοιπα είναι ιστορία….
