Ενόχληση και υπερατλαντικά έχει αρχίσει να προκαλεί η επιχειρούμενη προσπάθεια μετατόπισης της κυβερνητικής πολιτικής στα ενεργειακά από την αμερικανο-ευρωπαική σφαίρα προς μια πιο «πολυδιάστατη πολιτική, με ανοίγματα προς κάθε κατεύθυνση» που φαίνεται να προσεγγίζει όλο και στενότερα τα ρωσικά συμφέροντα στην περιοχή.
Χθες ο έλληνας υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Παναγιώτης Λαφαζάνης έγινε για πρώτη φορά αποδέκτης «μηνυμάτων» εκ μέρους στελεχών τόσο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ όσο και εκπροσώπων ισχυρών λόμπι του ενεργειακού τομέα ότι τυχόν ενεργειακή στροφή της Ελλάδας προς Ανατολάς δεν θα την ωφελήσει.
Είχε προηγηθεί μια από τις γνωστές ομιλίες Λαφαζάνη στο διεθνές συνέδριο «Athens Energy Forum» που διοργανώνει η New York Times, όπου ο υπουργός κατά την προσφιλή του συνήθεια, αφού πρώτα επιτέθηκε κατά «των νεοφιλελεύθερων πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης», και μίλησε για «καπιταλιστικές χώρες που βλέπουν στον έλεγχο των ενεργειακών δρόμων το εργαλείο για να καταδυναστεύουν τις μικρότερες», επανέλαβε την αγαπημένη του τοποθέτησή για «πολυδιάστατη ενεργειακή πολιτική χωρίς αγκυλώσεις, προς όλες τις χώρες της Ευρώπης, με την ευρύτερη γεωγραφική έννοια», δείχνοντας προφανώς και τη Ρωσία
«Μην αποσπάστε»
«Δεν πρέπει να αποσπάστε, να δίνετε δηλαδή έμφαση σε έργα που απέχουν ακόμη χρόνια να υλοποιηθούν ή δεν είναι εφικτά, όπως ο Turkish Stream (σσ: το ρωσικών συμφερόντων αγωγό που διαδέχθηκε το Sousth Stream), ένα σχέδιο που δε φέρνει νέο αέριο στην Ευρώπη, αλλά παλιό αέριο απλά από διαφορετικό δρόμο», του απάντησε με διπλωματικό τρόπο η Ρόμπιν Ντάνιγκαν αναπληρωτής γραμματέας του Στειτ Ντιπάρτμεντ για τα ενεργειακά.
«Σε σχέση με αυτά που είπε ο υπουργός υπάρχουν περιοχές όπου συμφωνούμε και άλλες όπου διαφωνούμε. Συμφωνούμε για παράδειγμα ότι η ενεργειακή πολιτική επηρεάζει κρίσιμα την πρόοδο και την ευημερία και πρέπει να διασφαλίσουμε ότι θα έχουν οι πάντες πρόσβαση σε φθηνή ενέργεια. Αυτά ωστόσο που συμβαίνουν γύρω από την ενεργειακή ασφάλεια στην Ευρώπη, δεν επηρεάζουν μόνο τους φίλους και συμμάχους μας αλλά και την εθνική μας ενεργειακή ασφάλεια.
Η Ρωσία πρέπει να παραμείνει προμηθευτής αλλά όχι ο μόνος. Στη Νότια Ευρώπη υπάρχουν πολλά πράγματα που πρέπει ακόμη να γίνουν. Και ξεκινώ με το Νότιο Διάδρομο και τη σημασία να έρθει αέριο της Κασπίας, μη ρωσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας, και μέσω του TAP στην Ελλάδα.
Υπάρχουν όμως δύο εμπόδια. Το ένα είναι η χρηματοδότηση, και το δεύτερο να μην αποσπώμαστε από το στόχο μας, με έργα σαν τον Turkish Stream», συνέχισε το στέλεχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Λιγότερο διπλωματικός από τη Ντάνιγκαν ήταν ο Ματ Μπράιζα, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, με αρμοδιότητα στα θέματα ενεργειακής πολιτικής.
«Ακουσα τον υπουργό Ενέργειας να επισημαίνει την ανάγκη για πολλές κατευθύνσεις στην ενεργειακή πολιτική και ότι οι μεγάλες δυνάμεις δεν πρέπει να εκμεταλλεύονται τις μικρές. Δεν έχουμε καμία αντίρρηση. Αν αυτοί είναι οι στόχοι της Ελλάδας, το χειρότερο που έχετε να κάνετε είναι ένα βήμα πίσω ως προς τον TAP που είναι μέρος του λεγόμενου Νότιου Διαδρόμου και να επιστρέψετε στο μονοπώλιο (σσ: τη Gazprom) που έφθασε στο σημείο την Ελλάδα να πληρώνει το φυσικό αέριο ακριβότερα από οποιαδήποτε χώρα της Ευρώπης», είπε το πρώην στέλεχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ μιλώντας στο ίδιο συνέδριο.
Σε κάθε περίπτωση, ο έλληνας υπουργός άφησε χθες εμβρόντητο το ακροατήριο των επιχειρηματιών, στελεχών πρεσβειών, πολυεθνικών και ξένων κυβερνήσεων.
Ξεκίνησε λέγοντας πως «οι μικρές χώρες κινδυνεύουν να καταστούν αθύρματα και να γίνουν ένα είδος δουλοπαροικιακών ενεργειακών εξαρτημάτων των ισχυρών», συνέχισε με επίθεση στην ΕΕ για τις «δογματικές της πολιτικές» και τις «νεοφιλελεύθερες απορρυθμίσεις στην ελληνική αγορά ενέργειας τα τελευταία χρόνια» και κατέληξε λέγοντας πως «η Ελλάδα είναι πολύ μικρή χώρα για να παραμείνει ένα είδος εξαρτημένου τροϊκανικού οικονομικού προτεκτοράτου και ενεργειακή μπανανία».
Διεμήνυσε ότι «η χώρα δεν θα γίνει εξαρτημένο πιόνι μονομερών ενεργειακών επιλογών ή και αξόνων στο όνομα δήθεν τής κατά τα άλλα αναγκαίας διαφοροποίησης των ενεργειακών πηγών της ΕΕ», ότι «θα επιδιώξει πολυεπίπεδες διεθνείς ενεργειακές σχέσεις και διασυνδέσεις με όλες τις χώρες της περιοχής μας», και ότι «αντιτίθεται στην πρόταση της Κομισιόν να ελέγχει εκ των προτέρων τις συμφωνίες των κρατών – μελών με τρίτες χώρες γιατί έτσι υπονομεύεται η εθνική κυριαρχία».
Τα πηγαδάκια
Απαντώντας στον κ. Λαφαζάνη από το βήμα του ίδιου συνεδρίου ο πρώην υπουργός Ενέργειας Ι. Μανιάτης αντέτεινε ότι «αν η κυβέρνηση αντιλαμβάνεται τη συμμετοχή της στα ευρωπαϊκά δρώμενα ως ενεργειακή μπανανία, τότε η χώρα οδηγείται σε διεθνή ενεργειακή απομόνωση».
Στο ίδιο μήκος κύματος, το κλίμα στα πηγαδάκια με στελέχη πολυεθνικών και ξένων πρεσβειών ήταν σκεπτικισμός και παντελής απουσία ενδιαφέροντος όσον αφορά τις ενεργειακές επενδύσεις στην Ελλάδα και τη συμμετοχή εταιρειών στον επικείμενο διαγωνισμό για τα πετρέλαια.
Κριτική στην κυβέρνηση για απουσία θέσεων ως προς τις εξελίξεις στο ντίλ ΔΕΣΦΑ-Socar, τον TAP, τις έρευνες για υδρογονάνθρακες, έκανε και ο πρώην υφ. Ενέργειας Α.Παπαγεωργίου.
Σε κάθε ωστόσο περίπτωση, η χθεσινή είδηση είναι ότι η επιχειρούμενη μετατόπιση της ενεργειακής πολιτικής της Ελλάδας προκαλεί τις πρώτες αντιδράσεις δημοσίως, και υπερατλαντικά.
Δεν είναι βιώσιμος ο Turkish Stream
Αναφορικά με το σχέδιο του προέδρου Πούτιν για κόμβο φυσικού αερίου στα ελληνοτουρκικά σύνορα, ο Μπράιζα όπως και η Ντάνιγκαν, εξέφρασαν την εκτίμηση ότι δεν πρόκειται να λειτουργήσει. Σημειωτέον πως παρ’ ότι δεν το έχει δηλώσει δημοσίως, η ελληνική πλευρά δεν κρύβει ότι φλερτάρει με μια εμπλοκή της χώρας στο ενεργειακό αυτό σχέδιο. Ο Μπράιζα ωστόσο εξέφρασε την εκτίμηση ότι οι Βρυξέλλες δεν πρόκειται να αφήσουν τους Ρώσους να αποκτήσουν ένα ακόμη κλειδί για την τροφοδοσία της Ευρώπης καθώς κάτι τέτοιο αντίκειται στις πολιτικές της.
Μιλώντας για την τουρκική ενεργειακή πολιτική είπε ότι η Άγκυρα θέλει να προσελκύσει όσο γίνεται περισσότερο φυσικό αέριο ώστε να γίνει βασικός κόμβος και ενεργειακή πύλη για την Ευρώπη, εκτίμησε ωστόσο πως η Τουρκία δεν θέλει να «σκοτώσει» το Νότιο Διάδρομο φυσικού αερίου γιατί θέλει να έχει διαπραγματευτική ισχύ απέναντι στη Gazprom και δεν θέλει να μαζέψει όλα τα αυγά στο «καλάθι» της Ρωσίας.
