Σεισμός με τσουνάμι έπληξε το 551-552 μ.Χ. τις ακτές της Θεσσαλίας και της Μαγνησίας. Ο ιστορικός Προκόπιος περιγράφει πώς, συνοδευόμενος από πελώρια θαλάσσια σεισμικά κύματα (τσουνάμι),
προκάλεσε τεράστιες ζημιές στο έδαφος, κατέστρεψε πολλά χωριά, ισοπέδωσε οκτώ πόλεις και βύθισε μέσα στη θάλασσα οικοδομήματά τους.
Στη μεγάλη αυτή καταστροφή αναφέρθηκε χθες το βράδυ στη διάλεξη των Φίλων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου ο Γιώργος Κακαβάς. Ο κ. Κακαβάς, με χρόνια ευδόκιμης υπηρεσίας στη Φθιώτιδα, είναι ο νέος διευθυντής του Νομισματικού Μουσείου. Τίτλος της διάλεξής του, «Παλαιοχριστιανικό Συγκρότημα με Ψηφιδωτά Δάπεδα στην Αγία Κυριακή Παραλίας Λιβανατών».
Ο ομιλητής στάθηκε στη γλαφυρή περιγραφή του ιστορικού: «Ηταν εκείνη τη χρονική περίοδο που εξωπραγματικοί ασυνήθιστοι σεισμοί έγιναν στην Ελλάδα, όπου και στη Βοιωτία και στην Αχαΐα και στην περιοχή του Κρισαίου κόλπου, δηλαδή του κόλπου της Ιτέας, ταρακουνήθηκαν άσχημα. Αμέτρητες κωμοπόλεις και οκτώ πόλεις κατέρρευσαν, ανάμεσα σε αυτές η Χαιρώνεια, η Κορώνεια, η Πάτρα και όλη η Ναύπακτος, όπου υπήρχαν και πολλές απώλειες σε ανθρώπινες ζωές. Η γη σε πολλά σημεία άνοιξε και χάσματα δημιουργήθηκαν».
Τις επιπτώσεις του διαπίστωσε ο κ. Κακαβάς στην ανασκαφή του στην Αγία Κυριακή της Ανατολικής Λοκρίδας, όπου εντόπισε σημαντικά κατάλοιπα θρησκευτικού κτιριακού συγκροτήματος, παλαιοχριστιανικής εποχής.
Το κτίριο κοσμούσαν σε μεγάλη έκταση «περίτεχνα ψηφιδωτά δάπεδα με πολύχρωμα γεωμετρικά, φυτικά και ζωικά θέματα» είπε ο ανασκαφέας στη χθεσινή ομιλία του. «Καθημερινά η ανασκαφική έρευνα αποκάλυπτε τους τοίχους νέων χώρων, που όλοι τους κοσμούνταν με πολύχρωμα ψηφιδωτά δάπεδα υψηλής τέχνης και τεχνικής: Αφοπλιστικής ευκρίνειας πέρδικες, δελφίνια, ψάρια, σουπιές, χέλια, χτένια, πολύχρωμα φυτά και σύνθετα γεωμετρικά κοσμήματα ήρθαν στο φως».
Τα ψηφιδωτά δάπεδα της Αγίας Κυριακής, αν και αποσπασματικά, καταλαμβάνουν «μια ξέχωρη θέση ανάμεσα στα ανάλογα γνωστά παραδείγματα της Ανατολικής Λοκρίδας και αποτελούν αδιάψευστους μάρτυρες του υψηλού καλλιτεχνικού επιπέδου της περιοχής κατά τη διάρκεια της παλαιοχριστιανικής περιόδου».
Η κατάρρευση
Το στρώμα καταστροφής και τα ανασκαφικά δεδομένα σε συνδυασμό με την πολύ καλή κατάσταση διατήρησης των ψηφιδωτών δαπέδων υποδηλώνουν ότι η κατάρρευση του οικοδομήματος προκλήθηκε από κάποιο βίαιο και απρόσμενο γεγονός, πιθανότατα από τον σεισμό στον οποίο αναφερθήκαμε.
Αγγελική Κώττη
