Κυρίες και κύριοι, ευχαριστούμε που ήρθατε εδώ απόψε να τιμήσουμε την μνήμη του Αείμνηστου Συνταγματάρχη Μορδοχαίου Φριζή μέσα από το βιβλίο της κυρίας Άρτεμης Στασινοπούλου Φρυζή Έρις, Έρως Αίμα Άμμος. Είναι η δεύτερη φορά που συντονίζω την συζήτηση για την παρουσίαση αυτού του βιβλίου κι αυτό μ’ ευχαριστεί ιδιαίτερα.
Δεν θα σας πω πολλά πράγματα, γιατί απόψε είναι εδώ κάποιοι σπουδαίοι άνθρωποι, που θ’ αναλύσουν το περιεχόμενο του βιβλίου και θ’ αναφερθούν στον ήρωα Συνταγματάρχη Φριζή, δικαιώνοντας τον αγώνα που έκανε ο γιος του Ιάκωβος μέχρι να αναγνωριστεί μεταθανάτια για τον ηρωισμό του. Κάτι, βέβαια που ήταν αυταπόδεικτο. Δυστυχώς, όμως χρειάστηκε ν αγωνιστεί για να το αποδείξει, λόγω του ότι ο πατέρας του ήταν εβραϊκής καταγωγής. Ο πόνος της αδικίας είναι ο πιο οξύς πόνος κι εμείς οι Εβραίοι τον έχουμε νοιώσει πολύ έντονα στο πετσί μας.
Για να πω την αλήθεια δεν είμαι λάτρης των ιστορικών βιβλίων, αφού έτσι κι αλλιώς η ιστορία επαναλαμβάνεται και οι άνθρωποι δεν μαθαίνουμε από τα λάθη μας. Προτιμώ να διαβάσω άλλα πιο τρυφερά πράγματα που θα βοηθήσουν την μνήμη και την ψυχή μου να ονειρευτεί έναν κόσμο, γεμάτο αγάπη, ειρηνικό, όπου ο άνθρωπος θα συμμερίζεται θα σπλαχνίζεται και θα συμπαραστέκεται στον συνάνθρωπό του. Δυστυχώς δεν το είδα ποτέ αυτό. Αντίθετα είδα τους ανθρώπους να σπαράζονται κάθε φορά με μεγαλύτερη βαρβαρότητα οδηγώντας τον πλανήτη, σε χειρότερη περιπέτεια και τον άνθρωπο σε αδιέξοδο.
Όταν μου ζητήθηκε λοιπόν, να παρουσιάσω το βιβλίο της κυρίας Φρυζή ήμουν επιφυλακτική ως προς το περιεχόμενο. Άλλο ένα πατριωτικό βιβλίο, σκέφτηκα. Όταν όμως το διάβασα, καταμαγεύτηκα. Περιείχε τα στοιχεία που αγαπώ. Ήταν ένα βιβλίο, εμπεριστατωμένο ιστορικά, αλλά με έντονο το ανθρώπινο στοιχείο και γι’ αυτό ήταν συναρπαστικό
Η ανδρεία του Μορδοχαίου, το πάθος του για τη ζωή, η λεβεντιά του, γίνονται πρώτα έρωτας για την Άρτεμη και μετά εξελίσσονται σε γραφή. Η συγγραφέας ερωτεύεται με πάθος αυτό το γενναίο παλικάρι κι ας ζήσανε σε διαφορετικές εποχές. Αυτό έχει μια μοναδικότητα, μια ιδιαίτερη χημεία μια μαγεία και είναι απρόβλεπτο. Οι φράσεις, άλλοτε χαρούμενες και χρωματιστές και άλλοτε μελαγχολικά ερωτικές, ξεδιπλώνουν ένα κείμενο που καταφέρνει αξιοθαύμαστα να συνταιριάζει το ντοκουμέντο της ιστορίας με την τρυφερότητα της ευγενικής ψυχής, τον έρωτα. Η Άρτεμις Στασινοπούλου Φρυζή, που η οικογένεια του άντρα της, της είχε επιμελώς αποκρύψει την καταγωγή του ήρωα, αισθάνθηκε την ανάγκη να ψάξει τον κρυμμένο θησαυρό που της κρατούσαν μυστικό. Σιγά, απαλά, με ιδιαίτερη υπομονή βρίσκει την αλήθεια. Μια αλήθεια που την συγκλονίζει.
Αυτός ο άντρας ήταν πολύ ξεχωριστός για να αγνοηθεί. Καθώς της ξετυλιγόταν η ιστορία του την επιβεβαίωνε για το μεγαλείο του που, ιερόσυλα, η οικογένεια της αρνιότανε θεωρώντας τον στίγμα για την εβραϊκή του καταγωγή. Ακόμα και το επίθετό της γράφτηκε με αλλαγμένη ορθογραφία με στόχο την παραπλάνηση. Ο «εβραίος» ακύρωνε τον ήρωα και ο «πρόγονος» γινόταν φόρτος για τον επίγονο. Τόσο σκληρό, τόσο άδικο τόσο από ανθρώπινης ευαισθησίας φτηνό. Καθώς προχωρούσε στην μελέτη των αρχείων του, η Άρτεμης ζήλεψε την ιερή τρέλα του θάρρους του, Αισθάνθηκε φθόνο γι’ αυτήν που αγάπησε μοναδικά και που καμιά γυναίκα δεν μπορούσε να την ανταγωνιστεί, την πατρίδα του. Αυτή η ερωμένη που είχε κατακυριεύσει τις αισθήσεις, το μυαλό και καθοδηγούσε τα βήματα του προς την ειμαρμένη του. Η Άρτεμις επιβάλει την φυσική παρουσία του Μορδοχαίου μεταφυσικά που αγκαλιάζει τον αναγνώστη και τον συνεπαίρνει σε… κρυφή συνομιλία μαζί του
Θέλω να ευχαριστήσω την συγγραφέα για την μοναδική εμπειρία που μου χάρισε. Θέλω, επίσης να την ευχαριστήσω γιατί δικαίωσε έναν άνθρωπο που η θρησκεία του, του έκλεψε την μεταθανάτια δόξα. Ο πόνος της αδικίας όταν αλαφρώνει ελευθερώνει κάπως την ψυχή από την πίκρα της διάκρισης.
Κι εδώ τελειώνω
Αφού ευχαριστήσω τους ομιλητές, και κυβερνητικά στελέχη για την τιμή που μας έκαναν να έρθουν σήμερα εδώ, να τιμήσουν τον Μορδοχαίο Φριζή.
