200 έργα του ζωγράφου, που «γοητεύεται από τη φθορά», παρουσιάζονται σε μια μεγάλη αναδρομική έκθεση που εγκαινιάζεται αύριο στο Μουσείο Μπενάκη.
«Κύριε Σόρογκα, τι άλλο είναι η τέχνη από μια διαμαρτυρία για τον θάνατο;». Ο Σωτήρης Σόρογκας θυμάται τον Νίκο Εγγονόπουλο προκειμένου να απαντήσει στο ερώτημά μας «τι είναι αυτό που τον γοητεύει στη φθορά, στα ερείπια και στα ρημαγμένα σπίτια», από τα οποία αντλεί τα θέματά του. «Ισως είναι, συνεχίζει, η λατρεία μου για τη ζωή. Δεν θέλω να πεθάνω. Περιμένω το φθινόπωρο, την άνοιξη να ανθίσει? Οταν βλέπω πράγματα θνήσκοντα, συγκινούμαι».
Ο 75χρονος σήμερα ζωγράφος, ομότιμος καθηγητής της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ, βρίσκεται προ των πυλών μιας μεγάλης αναδρομικής έκθεσης στο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς), από την Πέμπτη (εγκαίνια αύριο, 8 μ.μ.) έως τις 12 Φεβρουαρίου.
Μια αναδρομική έκθεση δίνει πάντα τη δυνατότητα στο κοινό να δει ολόκληρη την πορεία ενός καλλιτέχνη, όμως και για τον ίδιο τον δημιουργό αυτή η αναδρομή λειτουργεί σαν απολογισμός. Μοιάζει «σαν να παίζεται η ζωή σου», όπως λέει ο Σόρογκας. Δεν κρίνει ο ίδιος τη δουλειά του, όμως εκφράζει με τη σεμνότητα που τον διακρίνει μια διαπίστωση βλέποντας τα 200 και πλέον έργα που θα παρουσιαστούν: «Παρατήρησα ότι δεν έκανα ούτε ένα έργο που δεν ήταν μέσα από την καρδιά μου, ότι το ξεπέταξα».
Αναγνωρισμένος και αναγνωρίσιμος, ο Σόρογκας είχε κι άλλη μια συνέπεια σε όλη την πορεία του: Τη λατρεία στα λεηλατημένα από τον χρόνο και τη φθορά πράγματα. Στα ερείπια, στα θραύσματα αρχαίων αγαλμάτων, στα παλιά ξύλα, στις σκουριασμένες σιδεριές, στα συντρίμμια μεταλλικών αμαξωμάτων, στα κατάλοιπα παλιών μηχανών, στις πέτρες, στα ξεχαρβαλωμένα παράθυρα και νεοκλασικές πόρτες, στα κλειστά πηγάδια? «Στριφογυρίζω συνέχεια στους έρημους τόπους», λέει.
Από τα φοιτητικά του χρόνια μέχρι το 1972, οπότε παρουσίασε την πρώτη ατομική του, περιπλανήθηκε στον οικισμό Πλάκα, έξω από το Λαύριο, όπου έβρισκε ξεχασμένα και κατεστραμμένα πράγματα από τους εργάτες των λατομείων που ζούσαν εκεί. Με ασκητισμό στην οικονομία των ζωγραφικών του μέσων και με ποιητική διάθεση, γιατί εκτός από τη ζωγραφική λατρεύει και την ποίηση, συμπυκνώνει στο έργο του έναν κόσμο κατεστραμμένο.
Η έκθεση αναπτύσσεται χρονολογικά από τα σπουδαστικά έργα (γυμνά, αγάλματα, νεκρές φύσεις, πορτρέτα κλπ.) και φτάνει στα έργα από το 2005 (έτος τελευταίας ατομικής του) και μέχρι σήμερα, με άγνωστα έργα μιας νέας θεματικής που τιτλοφορεί «Θαλάσσια ξύλα», από τον στίχο του Κάλβου, που είχε χρησιμοποιήσει και ο αγαπημένος του Σεφέρης. Η ζωγραφική για τον Σωτήρη Σόρογκα είναι πνοή ζωής. «Η τέχνη για μένα στάθηκε αρωγός στη ζωή μου. Λειτούργησε ως καταφύγιο σε δύσκολες ώρες», λέει. Με την ίδια ειλικρίνεια ομολογεί πως «η τέχνη δεν είναι απαραίτητα αποκούμπι για όλους, παρά τον Σεφέρη που λέει ότι από την τέχνη δεν γλιτώνει κανένας».
Η έκθεση του Σωτήρη Σόρογκα αναπτύσσεται χρονολογικά, ξεκινώντας από τα σπουδαστικά του έργα και καταλήγοντας στα σημερινά
Πάθος για την ποίηση
Το πάθος του Σ. Σόρογκα για την ποίηση και ειδικά τον Σεφέρη, που τον ξέρει «απέξω και ανακατωτά», όπως λέει, διακρίνεται σε κάθε συζήτηση μαζί του. Κάποτε, νέος, περίμενε έξω από το σπίτι του ποιητή στην οδό Αγρας για να τον γνωρίσει. Κάτι τέτοιο δεν έγινε κατορθωτό, όμως αργότερα, με την άδεια της Μαρώς Σεφέρη, αφιέρωσε στον ποιητή μια έκθεση και ζωγράφισε ένα πορτρέτο του, το οποίο ανήκει στην οικογένεια και θα το δούμε στην έκθεση. Θα δούμε κι άλλα πορτρέτα, του Παπαδιαμάντη, του Βιζυηνού, του Φωστιέρη, του Γκανά, της Αννας Καφέτση κ.ά., όχι όμως του Καβάφη το οποίο πωλήθηκε κατά λάθος σε μια γκαλερί και δεν έχει εντοπιστεί ο τωρινός ιδιοκτήτης του. Στην έκθεση θα προβάλλεται φιλμ με αποσπάσματα από συνεντεύξεις του.
Η βάρκα
«Χάρη σε μια βάρκα που μου έχει ζωγραφίσει, κατάφερα πολλές φορές κοιτώντας τη, να διαπλεύσω το κυματώδες συχνά πέλαγος της μοναχικότητάς μου, χωρίς αν αναποδογυρίσει, να πνιγεί η φωνή μου. Αυτό κάνει βέβαια κυρίως η τέχνη» (Κική Δημουλά, από τον κατάλογο της έκθεσης Σόρογκα)
Δήμητρα Ρούμπουλα
Πηγή: Έθνος
