Της Σμαράγδας Μιχαλιτσιάνου
«Aπό εκείνα τα μάτια του, τα γεμάτα εξυπνάδα και πονηριά, από εκείνη την πιπεριά, τη μύτη του, βγαίνει δριμιά η μυρουδιά της κωμωδίας, μιας κωμωδίας ρωμαλέας και υγιούς, που μπορεί να παράγει ταυτόχρονα τον άγριο καγχασμό και την ιερή αγανάκτηση, τη συγκίνηση και τον θυμό, τη συμπόνια μαζί με το λυτρωτικό ασυγκράτητο γέλιο, υλικά πολύτιμα που μας έρχονται από παλιούς αιώνες, από τα διπλόκαρα με τρυγητάδες, απ’ τα πατητήρια του σταφυλιού, απ’ τ’ αλώνια του ψωμιού και τη μεγάλη Δημοκρατία. Γι αυτόν το λόγο φεύγουμε από το Xάρρυ Kλυνν ανακουφισμένοι. Αισθανόμαστε ότι λίγο ξεπλυθήκαμε, ότι λίγη λάσπη έχει φύγει από πάνω μας.»
Αυτό έγραψε ο Κώστας Καζάκος, όταν είδε την παράσταση του «Και όποιον πάρει ο Χάρης» , που «έσπασε» ταμεία τις προάλλες στο Θέατρο Βράχων «Μελίνα Μερκούρη».
Ο Γελωτοποιός τη Ρωμιοσύνης επέστρεψε στον «Τόπο του εγκλήματος» με τη γλώσσα που κόκκαλα δεν έχει και κόκκαλα τσακίζει …
Σήμερα ο Χάρρυ Κλυνν μιλάει στην «Avecnews» με την ίδια γλώσσα σπάζοντας τις βιτρίνες της υποκρισίας ξεγυμνώνοντας τους «αυτοχρισμένους αυτοκράτορες της εξουσίας και του κατεστημένου!».
Το χιούμορ του χει μέσα στη συνταγή του πολλή απελπισία, το άρωμα της ειρωνείας, πολύ σαρκασμό (και αυτοσαρκασμό) -και μια μεγάλη δόση δαιμονικής τρέλας, ουτοπικής αυθαιρεσίας και αναρχικής ευφορίας.
Ποιους άραγε θα πάρει στο στόμα του ο Χάρρυ κλυνν;
Η εποχή που περνάμε τώρα είναι τέτοια, που δεν ξέρεις ποιον να μην πρωτοπάρεις, ποιον να αφήσεις εκτός. Φθάσαμε σε ένα σημείο τέτοιο και σε μια κατάσταση που σε όλους αναλογεί ένα μερίδιο ευθύνης. Μηδενός εξαιρουμένου και του λαού ακόμα, που κι αυτός έχει ένα τεράστιο μερίδιο ευθύνης, αλλά κυρίως το μερίδιο ευθύνης ανήκει στους πολιτικούς στους πολιτικούς , οι οποίοι με κινήσεις και με πολιτικές αχαρακτήριστες ,οι οποίες μπορεί να υποκρύπτουν και δόλο ακόμα- κι αυτά μπορούμε να βάλουμε στο μυαλό μας- φέρουν ακέραια την ευθύνη. Κύρια ευθύνη βέβαια έχουν οι άνθρωποι που πρωτοστάτησαν , χωρίς αυτό να σημαίνει ότι απαλλάσσουμε των ευθυνών τους όλους εκείνους , οι οποίοι προϋπήρξαν από το 1974 κι εντεύθεν . Ουσιαστικά το κακό άρχισε από το 1983, από το 1981 , όπως είχα πει σε κάποια παράστασή μου στη «Διαγώνιο» που είχα πει: «Από τώρα αρχίζει ένα μεγάλο κακό».
Δεν τους απαλλάσσω αυτούς. Αλλά στο λάκκο με τα φίδια μας έριξε μια θα έλεγα δόλια πολιτική του Παπανδρέου με συνηγόρους και πρωτοπαλίκαρα στην κυριολεξία τον Παπακωνσταντίνου και τον Βενιζέλο. Και το παράδοξο είναι, ότι ενώ άνθρωποι χρωστάνε 200, 300, 500 , 1000 ευρώ στο δημόσιο οδηγούνται στις φυλακές είναι εκτός φυλακών και «απολαμβάνουν» τους κόπους τους άνθρωποι , οι οποίοι θα έπρεπε ήδη να έχουν οδηγηθεί στο Ειδικό Δικαστήριο. Και από αυτούς δεν απαλλάσσω ούτε τον κ. Σαμαρά, ο οποίος με την πολιτική την οποία ακολούθησε και με πολιτική την οποία είναι υποχρεωμένος εκ των πραγμάτων να ακολουθήσει θα βυθίσει ακόμα περισσότερο την χώρα στην κατάθλιψη και στην οικονομική εξαθλίωση.”
Ο Χάρρυ Κλυνν ρίχνει τα βέλη του προς όλες τις κατευθύνσεις. Το χιούμορ του έχει μέσα στη συνταγή του πολλή απελπισία, το άρωμα της ειρωνείας , πολύ σαρκασμό και αυτοσαρκασμό και μια μεγάλη δόση δαιμονικής τρέλας, ουτοπικής αυθαιρεσίας και αναρχικής ευφορίας…
«Αυτά είναι τα πρόσωπα που θα πάρει ο Χάρος κι από κει και πέρα είναι η συμμετοχή του κοινού η οποία ρυθμίζει την ένταση της κριτικής Και μέχρι τώρα μας έχει αποδείξει αυτή η παράσταση , όπου έχει δοθεί, ιδιαίτερα εδώ στη Θεσσαλονίκη ότι ήτανε περισσότερο οργισμένοι οι θεατές από εμάς τους ανθρώπους του θεάτρου που εξασκούμε αυτή την κριτική.Πέραν τούτου όμως, πάντα πίστευα και εξακολουθώ να πιστεύω, ότι μια παράσταση δεν είναι απλά και μόνο να καταγγέλλεις κάποια πράγματα –είναι πολύ εύκολη η καταγγελία- αλλά και από την άλλη μεριά δεν είμαι αυτός που θα προτείνει τις λύσεις, γιατί με αυτό τον τρόπο αδικώ την έννοια του λαού και την έννοια της δημοκρατίας .
Σκέψεις όμως, μπορεί κανείς να κάνει και να αναρωτηθεί , γιατί δεν έγινε τούτο και γιατί δεν έγινε εκείνο και φθάσαμε στο σημείο που φθάσαμε. Ταυτόχρονα εκθέτοντας την προσωπική μου άποψη, και νομίζω ότι οι άνθρωποι που εκθέτουν την προσωπική τους άποψη είναι άνθρωποι υπεύθυνοι, κι εγώ πάντοτε ενήργησα ως υπεύθυνος πολίτης. Πίστευα και πιστεύω λοιπόν, ότι πέραν των καταγγελιών και πέραν της κατάθεσης των προσωπικών μου απόψεων κι έχουμε κι έναν κόσμο, ο οποίος βυθισμένος την κατάθλιψη, χωρίς την ευκαιρία να μπορεί να δει ένα φως στην άκρη του τούνελ, όπως λέμε με αυτή τη συνηθισμένη έκφραση , θέλει αυτέ τις δύο ώρες να σκάσει λίγο το χειλάκι του και να πάρει μια ανάσα ελπίδας .»
Δεν παίρνει ανάσα ο μεγάλος καλλιτέχνης και μιλάει ανοιχτά για όλους αυτούς που έριξαν στην εξαθλίωση αυτό τον υπερήφανο λαό, αλλά δεν διστάζει να τα ρίξει και σε αυτόν το μερίδιο της ευθύνης που του ανήκει:
«Εγώ είμαι από τους ανθρώπους , που παρά το γεγονός κάνω σκληρή κριτική δεν είμαι από τους ανθρώπους, οι οποίοι έχουν πέσει στο τέλμα της μοιρολατρίας, ούτε από κείνους που λένε, ότι δεν μπορεί να επέλθει κάτι καλό σε αυτό τον τόπο. Πιστεύω στις δυνατότητες του Ελληνικού λαού και εύχομαι κάποια στιγμή να μπορέσει να ξεπεράσει τον φόβο και την ανασφάλεια την οποία του έχουν εμφυσήσει ως δεύτερη φύση. Κι αυτό το λέω γιατί το πλέον παράδοξο που συνέβη στην εποχή μας είναι να γίνουν εκλογές κι ένας λαός να ψηφίσει ξανά τους βιαστές του. Σε αυτό δεν υπάρχει προηγούμενο στην παγκόσμια ιστορία. Ένας λαός να ψηφίσει ξανά τους βιαστές του. Αυτή τη στιγμή κυβερνούν την Ελλάδα αυτοί που τον εβίασαν. Και δεν είναι δυνατόν να θέλουμε να πιστεύουμε, ότι αυτοί που οδήγησαν τη χώρα στην καταστροφή είναι αυτοί οι ίδιοι που θα την σώσουν. Αυτό πιστεύω όμως, ότι θα είναι και το τελευταίο λάθος του Ελληνικού Λαού. Πέραν τούτου δεν έχει άλλα περιθώρια. Πιστεύω λοιπόν, ότι αυτός ο λαός που είναι πάντα ευκολόπιστος και πάντα προδομένος , όπως λέει κι ο Σολομός θα κατορθώσει κάποια στιγμή να ξεφύγει από το πλέγμα του φόβου και της ανασφάλειας που του έχουν δημιουργήσει και θα υψώσει το ανάστημά του. Και τότε θα πούμε «τα σύκα-σύκα και τη σκάφη –σκάφη». Πιστεύω , ότι θα ρθεί κάποια στιγμή αυτή η εποχή.»
Μια παράσταση όμως, για τον κορυφαίο καλλιτέχνη δεν είναι απλά μόνο να καταγγέλλει κάποια πράγματα που συνειδητοποιώντας τα οι θεατές μελαγχολούν, αλλά και να΄χει μια χαραμάδα φωτός.
«Για να επανέλθω λοιπόν, σε αυτό που έλεγα προηγουμένως πιστεύω, ότι όλα αυτά είναι σημεία της παράστασης, στοιχεία της σάτιρας , αλλά πέραν τούτου, πιστεύω ότι το κοινό πρέπει να διασκεδάσει. Και δεν είναι και εύκολο να λες συνέχεια δυσάρεστα πράγματα, γιατί έτσι θα μελαγχολήσει το κοινό. Γι΄αυτό λοιπόν, εγώ βρίσκω την άμαξα του γέλιου, το όχημα του γέλιου όπως λέω, μέσα από το γέλιο περνάω ο, τι έχω να περάσω. Έχω να παρατηρήσω βέβαια, ότι όλα αυτά τα χρόνια, που κάνω αυτή τη δουλειά οι πιο πολλοί σταθήκανε περισσότερο στο γέλιο και δεν δώσανε σημασία στην ουσία των πραγμάτων που ήθελα να τους πω. Ίσως, γιατί ήταν η εποχή των παχέων αγελάδων κατά την άποψή τους, την οποία σήμερα πληρώνουμε όχι εμείς αλλά και τα παιδιά μας .
Πέρα από τη σάτιρα έχουμε και το καλό τραγούδι. Χρειάζεται και μια πλύση αυτιών ο Έλληνας. Γι αυτό ακριβώς το λόγο έχω μαζί μου και τον Ηλία Κλωναρίδη με ένα ωραιότατο πρόγραμμα. Έχω την «Ορχήστρα των χρεοκοπημένων», οι καλύτεροι μουσική που υπάρχουν εδώ στην πόλη της Θεσσαλονίκης και τέσσερα παιδιά που παίζουν και τραγουδούν, ηθοποιούς και τραγουδιστές που πραγματικά δίνουν ένα παρόν πολύ σημαντικό και πολύ ουσιαστικό, που αναβαθμίζει το θέαμα.»
Πρωτοπόρος πάντα ο Χάρρυ Κλυνν επιστρέφει στους τόπους και τις ατμόσφαιρες των μπουάτ της εποχής του ΄80 – ΄90…
«Δεν φεύγουμε από τη σκηνή, παραμένουμε συνέχεια επί σκηνής και παρεμβαίνω σατυρικά όποτε νομίζω, ότι το καλεί η περίσταση, όποτε νομίζω, ότι το κοινό το επιθυμεί. Αυτά Είναι με δυο λόγια η παράσταση.»
Ο Χάρρυ Κλυνν θα βγει στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ για να πληροφορήσει τους Ευρωπαίους για όσα δεν γνωρίζουν για τους Έλληνες πολίτες. Με σκληρή γλώσσα, κοφτερή σαν μαχαίρι « Κι οποιον πάρει ο Χάρης» και εκτός συνόρων … για να μιλήσει μέσω της σάτορας για όλο το κρίμα και τ΄αδικο….
«Εδώ θα δώσουμε λίγες παραστάσεις και θα επικεντρωθούμε περισσότερο στο εξωτερικό στην Ευρώπη και στην Αμερική. Θα πάω Γερμανία, Βέλγιο, Ολλανδία και στις ΗΠΑ για 6-7 εμφανίσεις Νομίζω ότι εκεί πρέπει να ακούσουν κάποια πράγματα , που τα βλέπουνε και τα διαβάζουνε αλλά δεν τα ακούνε. Αυτό που πρέπει να περάσουμε έξω δεν το πρόβλημα της Ελλάδος ή τη ματαιοδοξία της Γερμανίας , αυτό που πρέπει να περάσουμε είναι ότι το όραμα της Ευρώπης δεν πρέπει να σβήσει για την Ευρώπη, και δυστυχώς εκεί που οδηγείται η Ευρώπη, ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφέρονται οι Εταίροι μεταξύ τους οδηγεί την Ευρώπη μοιραία σε διάλυση. Εγώ βέβαια, πιστεύω , ότι αν δεν γίνουν κάποιες κινήσεις και αυτό βέβαια θα πω στο εξωτερικό, που θα έπρεπε να έχουν γίνει πολύ καιρό πριν και το ευρώ θα καταρρεύσει από τη μια μεριά αλλά και από την άλλη η Ευρώπη που ονειρευτήκαμε η Ευρώπη του πολιτισμού, η Ευρώπη της αλληλεγγύης , τω εργαζομένων, του πνεύματος, της ηθικής, νομίζω θα είναι ένα όνειρο απατηλό.»
Ο Χάρρυ Κλυνν δεν σταματά να αγωνίζεται. Τα σούρνει στους κυβερνώντες ακόμα και μέσω διαδικτύου και οι χιλιάδες φίλοι του τον αποθεώνουν…
«Είναι πολύ σημαντικό αυτό που συμβαίνει στο Fb. Mε ακολουθούν περίπου 80.000 άνθρωποι καθημερινά, πολλά μάλιστα από αυτά που γράφω μεταφράζονται . Έχω δώσει σε πολλές εφημερίδες συνεντεύξεις και μέσω του Skype έχω μιλήσει σε πολλά διαδικτυακά ξένα μέσα και σε πολλούς οι οποίοι δεν ξέρω καν ποιοι είναι και τι είναι.»
Πώς νοιώθετε όταν καθημερινά ακούτε στα δελτία ειδήσεων , ότι συνάνθρωποί φθάνουν σε απόγνωση και αυτοκτονούν;
«Φοβάμαι να μην συνηθίσουμε το θάνατο. Αυτό είναι το πρόβλημα . Βέβαια, είναι τραγικό δεν το συζητώ. Για να φθάσουν οι άνθρωποι σε αυτό το σημείο καταλαβαίνεις. Οι αντιστάσεις του καθενός είναι διαφορετικές. Άλλες αντιστάσεις μπορεί να έχεις εσύ, άλλες μπορεί να έχω εγώ. Με άλλο τρόπο αντιμετωπίζει κάποιος ένας πρόβλημα και με διαφορετικό τρόπο ο άλλος. Τώρα φθάσαμε όμως στο σημείο να ακούμε αυτά τα τραγικά γεγονότα, που η απώλεια της ζωής του ανθρώπου είναι το σπουδαιότερο πράγμα, που μπορεί να του συμβεί. Για αυτό τον άνθρωπο που αυτοχειριάζεται δεν υπάρχει αρχή, ούτε τέλος. Υπάρχει μόνο το τέλος. Καταλαβαίνεις λοιπόν, ότι όταν εμείς συνηθίζουμε σε αυτή την έννοια δεν πρέπει να συνηθίζουμε σε αυτή την έννοια, δεν πρέπει να ανεχτούμε να συμβαίνουν τέτοια γεγονότα.»
Αυτό σημαίνει ότι δεν περιμένετε και πολλά από αυτή την κυβέρνηση..
Νομίζω, ότι ένας μήνας περίοδος ανοχής που θα μπορεί να δοθεί σε αυτή την κυβέρνηση είναι αρκετός. Εάν και αυτή η κυβέρνηση εξακολουθήσει την ίδια τακτική που είχαν και οι προηγούμενες κυβερνήσεις Παπανδρέου, Παπαδήμου κλπ, νομίζω ότι ο κόσμος θα βγει στους δρόμους ανησυχώ πάρα –πάρα πολύ με όλα αυτά τα τεκταινόμενα με τα 600.000 που κυκλοφορούν, από τα οποία 300.000 όπλα είναι στην Αθήνα με τις κλοπές που είδαμε, με τις επιθέσεις που είδαμε μέρα μεσημέρι σε σπίτια της Αθήνας. Καταλαβαίνετε ,ότι έχει χαθεί ο έλεγχος ένα κράτος το οποίο χρωστάει στους πάντες και τα πάντα, ένα κράτος που αντιδρά σπασμωδικά και κάποιοι πολιτικοί, οι οποίοι συνηθίζουν ακόμα να σκέπτονται την καρέκλα τους και ακόμα έχουν να κάνουν με τα ρουσφέτια του περασμένου αιώνα. Νομίζω, ότι κάποια στιγμή θα πρέπει να αναλογιστούμε τις ευθύνες μας και να αποδώσουμε τα του καίσαρος τω Καίσαρι.»
Νομίζετε ότι οι Έλληνες στις τελευταίες εκλογές πήγαν στις κάλπες με το πιστόλι στον κρόταφο;
Ο Έλληνας φοβήθηκε και πρέπει να ξέρουν, ότι αυτοί που φοβούνται είναι ανελεύθεροι άνθρωποι . Οι άνθρωποι που φοβούνται δεν είναι ελεύθεροι. Ας το καταλάβουν πια. Ειδάλλως, ας αρχίσουν από τώρα να κλαίνε τα παιδιά τους.»
Γιατί δεν προωθείτε τα ποιήματά σας ;
Αυτό με ρωτάνε πολλοί και απαντώ : Γιατί η ποίηση δεν είναι life style . Όσο λιγότεροι ασχολούνται με αυτή τόσο σημαντική και πιο ουσιαστική είναι. Φθάσαμε στο σημείο οι ποιητές να γίνουν life style , να τους προωθούν μάναντζερ και ποιητές της δεκάρες όπως τους ονομάζω εγώ. Ο χρόνος είναι που δικαιώνει την ποιητική αξία, την ζωγραφική αξία
Όσοι ζούσαν την εποχή του Καρυωτάκη είναι υπεύθυνοι για τον θάνατο του μεγάλου αυτού ποιητή, ο οποίος δικαιώθηκε στη διαδρομή . Κάποιοι άλλοι μείνανε άδοξοι όπως λέει σε κάποιο ποίημά του ο ίδιος ο μεγάλος μας ποιητής.
Σας φοβίζει ο θάνατος;
Όχι. Γράφω κάπου «Η ζωή είναι ένα μετέωρο τέχνασμα στην συμπαιγνία του σύμπαντος». Δεν είχα υπόψη μου βέβαια, το μποζόνιο χικς , το σωματίδιο του θεού, το οποίο ανακαλύψανε σήμερα , αλλά πίστευα και πιστεύω ότι όλα είναι ένας κύκλος όλα μέσα στη ζωή και ο θάνατος. Κι εμείς οι Πόντιοι λόγω ιδιοσυγκρασίας και λόγω ιδιαιτερότητας τρόπου τον οποίο ζήσαμε ως κολεκτίβες πάνω στα βουνά του Πόντου , δεν είχαμε ούτε νόμους, ούτε συντάγματα, ήταν όλα άυλα αυτά, ζήσαμε , επιβιώσαμε κρατήσαμε τα ήθη, τον πολιτισμό μα, τη γλώσσα μας κυρίως την διάλεκτο της αρχαίας Ελληνικής γλώσσας έχουμε συμφιλιωθεί με τον θάνατο γιατί πιστεύουμε, ότι είναι ένα κομμάτι ζωής. Και κάτι σημαντικό που μου έλεγε ο πατέρας μου: «Κανένας δεν ξέρει, ότι πεθαίνει.». Δεν υπάρχει κανένας ,ο οποίος να δήλωσε τον θάνατό του στο Ληξιαρχείο. Ο θάνατος ως έννοια μπορεί να επικεντρωθεί με την απώλεια των άλλων κι όχι με την απώλεια τη δική μας. Για αυτό ακριβώς το λόγο, κι επειδή εμείς λέμε μνήμη είναι , στην ουσία όλα είναι σκληρός δίσκος που καταγράφει εμπειρίες , για αυτό πάμε κάθε χρόνο εκεί στα μνήματα , στα ταφεία όπως τα λέμε, και στήνουμε ένα τρικούβερτο γλέντι πάνω στα μνήματα των χαμένων ανθρώπων μας.
Νομίζετε , ότι αν ακολουθήσουμε τον πολιτισμό μας θα σωθούμε;
Νομίζω, ναι. Και με την ευκαιρία θέλω να πω, ότι είναι όλοι αυτοί οι κύριοι βουλευτές που βγαίνουν στα παράθυρα είναι να τους λυπάσαι. Είναι τρισάθλιοι όλοι τους. Βγαίνουν όλοι και μιλάνε με νούμερα λες και τα νούμερα θα δώσουν αυτή την περίφημη ευημερία που όλοι ονειρευόμαστε ή την διέξοδό μας από την κρίση. Κάνουν λάθος . Ας προστρέξουν στον 4ο π.Χ αιώνα να καταλάβουν, ότι οικονομία και πολιτικός βαδίζουν χέρι- χέρι .. δεν υπάρχει περίπτωση να υπάρξει πολιτισμός χωρίς να υπάρξει οικονομία και οικονομία χωρίς να υπάρξει πολιτισμός.
