Μια έκθεση για τον Τάσο Ζωγράφο

Η επί 60 χρόνια γόνιμη και δημιουργική πορεία του σκηνογράφου-εικαστικού καλλιτέχνη Τάσου Ζωγράφου παρουσιάζεται στην Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων, από την Δευτέρα 12 Μαίου έως και 30 Ιουνίου, προσφέροντας τη δυνατότητα στους φιλότεχνους να δουν 150 έργα, αντιπροσωπευτικά της δουλειάς του ως σκηνογράφου-ενδυματολόγου στο θέατρο, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση, καθώς και της ζωγραφικής του διαδρομής.

Τα εγκαίνια της έκθεσης θα λάβουν χώρα την Δευτέρα 12 Μαΐου και ώρα 7:30 μ.μ.

Η σημαντική παρουσία του Τάσου Ζωγράφου, ήδη από τη δεκαετία του ’50, σε περισσότερες από 120 θεατρικές παραστάσεις, 200 ταινίες και σε μεγάλο αριθμό ποιοτικών παραγωγών στη μικρή οθόνη, τον συνδέει άρρηκτα με την ιστορία του ελληνικού μεταπολεμικού θεάτρου και κινηματογράφου και τον καταξιώνει, αναντίρρητα, ως έναν από τους πρωτοπόρους διαμορφωτές τους.

Συνεργάστηκε με συγγραφείς-σημεία αναφοράς στην εγχώρια και ξένη δραματουργία, με σημαντικούς σκηνοθέτες, ηθοποιούς και συνθέτες που συνέβαλαν στη μορφοποίηση του νεότερου θεατρικού και κινηματογραφικού τοπίου. Στο ενεργητικό του, μεταξύ άλλων, οι ταινίες-σταθμοί “O Δράκος” του Ν. Κούνδουρου, (1955), “Συνοικία το όνειρο” του Αλ. Αλεξανδράκη, (1961), αλλά και μεταγενέστερες “Tι έκανες στον πόλεμο Θανάση” (1971),

“Θανάση πάρε τ΄όπλο σου” (1972) του Ντίνου Κατσουρίδη, “Παραγγελιά” του Π. Τάσιου, (1980), “Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο” του Ν. Τζήμα, (1980), “Ρόζα” του Χρ. Χριστοφή,

(1982), “Η Σκιάχτρα” του Μ. Μανουσάκη, “Ένας ερωδιός για τη Γερμανία” του Στ. Τορνέ, (1987), “Oh Babylon” του Κ. Φέρρη, (1989), “Η Αριάδνη μένει στη Λέρο”, του Θ. Ρακιντζή, (1993).

Στο θέατρο ο Ζωγράφος μετακινήθηκε με άνεση από την αρχαία τραγωδία και τον Αριστοφάνη στο Σαίξπηρ και τον Μολιέρο, από τον Κορνάρο, το Χορτάτση και τον Ξενόπουλο στον Αρμπούζωφ τον Ουίλλιαμς και τον Φρις, από το μπουλβάρ στη σάτιρα και το πολιτικό θέατρο.

Δικά του και τα σκηνικά-κοστούμια στις τηλεοπτικές σειρές “Ο Χριστός

ξανασταυρώνεται”, “Η Γαλήνη”, “Μενεξεδένια Πολιτεία”, “Βαμμένα κόκκινα

μαλλιά”, “Το τρίτο στεφάνι”, “Γεώργιος Βιζυηνός”.

Υπήρξε βαθύς γνώστης των υλικών, μάστορας ευρηματικός με ευφάνταστες λύσεις σε τεχνικά ζητήματα, υψηλή ποιότητα έργου, πάθος και πίστη για τη δουλειά του. Δεινός εικονογράφος και, ταυτόχρονα, συγγραφέας παραμυθιών και θεατρικών έργων, δάσκαλος στη Σχολή Σταυράκου και στο Θεατρικό Σύλλογο “Σκουφάς” στην Άρτα, εισηγητής σε συνέδρια, μέλος επιτροπών του ΥΠ.ΠΟ., της κριτικής επιτροπής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και ερασιτεχνικών θιάσων, συνεργάτης ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. σε όλη την Ελλάδα, εικαστικός καλλιτέχνης με προσωπικό, αναγνωρίσιμο ύφος, ο Τάσος Ζωγράφος, εμμένοντας διά βίου στην ουσία των πραγμάτων, επιβάλλεται ως συμπαγής,

πολυδιάστατη οντότητα, αλλά και ως δοτική, χυμώδης προσωπικότητα ανυποχώρητου ήθους.

Το σύνολο της σκηνογραφικής του δουλειάς τιμήθηκε με πολλά κρατικά βραβεία και στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Στη δεκαετία του ’70 ο Ζωγράφος βρέθηκε αντιμέτωπος με το καβαλέτο και έκανε την πρώτη του ατομική έκθεση έργων, το 1979, στο Ζυγό.

Ήταν μεγάλη η ανάγκη του να αποτυπώσει τις δικές του εκφραστικές ανησυχίες, σε πεδίο εντελώς ιδιωτικό, μακριά από την υποστήριξη ενός συγκεκριμένου, κάθε φορά, θέματος από τον κινηματογράφο ή το θέατρο.

Η ζωγραφική του ορίζεται από αυτήν, ακριβώς, την πολύτιμη ελευθερία. Με παρακαταθήκες από τη λαϊκή παράδοση, ο Ζωγράφος δημιουργεί έναν κόσμο δικό του, στον οποίο πρωταγωνιστούν γοργόνες, νεοκλασικά, σκιάχτρα με τη συμβολική ή τη μεταφυσική τους εκδοχή, καράβια, κατάφορτες πορτοκαλιές, άγγελοι, γυναίκες χιμαιρικές, ο Διγενής, ο πατέρας του και οι ήρωες-άγιοί του, ο Καραγκιόζης και ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ να αιωρούνται σε απόλυτα υπερρεαλιστική διάσταση. Θέματα-φετίχ που επανέρχονται με συγκινητική συνέπεια και στοιχειοθετούν ένα παρηγορητικό σύμπαν από

ψηφίδες της ιστορίας, του λαϊκού πολιτισμού, του αρχαίου μύθου, μιας παγανιστικής λατρείας προς τη φύση, όλα από το μοναδικό οίστρο, την Ελλάδα.

Πολυκύμαντου, μεστού βίου άνθρωπος, ο Τάσος Ζωγράφος συμπυκνώνει στον εικαστικό λόγο του μια βαθύτατη ποιητική, πλήρη ομορφιάς και έρωτα προς την πατρίδα του και τη ζωή.

Ιδιαίτερη θέση στην έκθεση κατέχουν τα σχέδια συγκρατουμένων του από τη Μακρόνησο, όπου, εκτοπισμένος τα χρόνια 1948-1950, ξεκίνησε, με την ενθάρρυνση του Νίκου Κούνδουρου να δημιουργεί, με ανύπαρκτα σχεδόν μέσα, σκηνικά και κοστούμια για παραστάσεις στο θέατρο της εξορίας.

Την έκθεση πλαισιώνει κατάλογος 156 σελίδων με έργα και κείμενα του Τ. Ζωγράφου, καθώς και με κείμενα που έγραψαν γι’ αυτόν στο παρελθόν,αλλά και με αφορμή την έκθεση, η Νέλλη Κυριαζή, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, η Έφη Ζωγράφου, ο Δημήτρης Κακουλίδης, ο Νίκος Κούνδουρος, ο Μποστ, ο Χρήστος Σιάφκος, η Αγγέλα Ταμβάκη.

Την έκθεση διοργανώνει η σύζυγος του καλλιτέχνη, Έφη Ζωγράφου, με την υποστήριξη του Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού, Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων.

Την επιμέλεια της έκθεσης και του καταλόγου έχει η Νέλλη Κυριαζή, τη φωτογράφιση των έργων έκανε ο Νίκος Ζερβός και η καλλιτεχνική επιμέλεια του καταλόγου ανήκει στη Σαλώμη Παπαδοπούλου.

Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων

Γερμανικού και Μυλλέρου – Κτίριο Α

Μεταξουργείο

Τηλ.: 210 5202420 – 210 5202421

Είσοδος ελεύθερη

Ωρες λειτουργίας:

Δευτέρα κλειστά

Τρίτη  10:00-21:00

Τετάρτη έως Σάββατο 10:00-19:00

Κυριακή 10:00-15:00

Πρόγραμμα Ξεναγήσεων:

Σάββατο 17 Μαΐου στις 10 το βράδυ

Κυριακή 1 Ιουνίου στις 12 το μεσημέρι

Κυριακή 15 Ιουνίου στις 12 το μεσημέρι

Κυριακή 22 Ιουνίου στις 12 το μεσημέρι

ΤΑΣΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΣ 1926-2011

Γεννήθηκε στη Λιβαδιά. Μια πόλη μέσα στον κάμπο, αντίκρυ στον Παρνασσό. Τη θάλασσα, που δε λείπει από κανένα σχεδόν έργο του, την πρωτοείδε στα έντεκα χρόνια του. Ως τότε την έφτιαχνε όπως την έβλεπε στη φαντασία του. Πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής του σ’ αυτήν την επαρχιακή πόλη, μέχρι πού ’ρθε ο πόλεμος και η οικογένειά του κουβάλησε στην πρωτεύουσα.

Κατοχή και πείνα τον βρήκανε 14 χρόνων. Μοιράστηκε με το φτωχό λαό της πατρίδας μας όλα τα βάσανα. Στα 15 τού μιλήσανε για λευτεριά και τον μάθανε να χαράζει στο λινόλεουμ το όραμά της. Τα πρώτα έργα του ήταν στάμπες και γραψίματα για τις προκηρύξεις της Αντίστασης. Ύστερα, σαν περάσανε κατοχή και μετακατοχικές περιπέτειες, ο Τάσος Ζωγράφος άρχισε να δουλεύει στα σκηνογραφικά συνεργεία, πότε σαν ζωγράφος, πότε σαν μπογιατζής, ενώ αργότερα ειδικεύτηκε στις πλαστικές κατασκευές.

Σαν σκηνογράφος καθιερώθηκε το 1955 με την πρώτη σκηνογραφική του δουλειά στην ταινία του Νίκου Κούνδουρου «Ο Δράκος». Από τότε έκανε σκηνογραφία και κοστούμια σε περίπου 200 ταινίες. Έχει πάρει 5 βραβεία στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και ένα κρατικό βραβείο σκηνογραφίας κινηματογράφου. Επίσης, βραβεύτηκε με το βραβείο Ελληνικής Τηλεόρασης το 1992 για τη σκηνογραφία και τα κοστούμια της σειράς «Βαμμένα κόκκινα μαλλιά», καθώς και για τη σειρά «Γ. Βιζυηνός» το 2000.

Έχει σκηνογραφήσει πάνω από 120 θεατρικά έργα στο ελεύθερο θέατρο, στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, στο Εθνικό, στα ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ της Ελλάδας, καθώς και στην Ε.Θ.Α.Λ. Κύπρου και στο Θ.Ο.Κ. Δούλεψε με όλους τους σκηνογράφους. Αυτός που του έκανε ξεχωριστή εντύπωση ήταν ο Γιάννης Τσαρούχης. Μα κι εκείνος ξεχώρισε το νεαρό τότε Ζωγράφο και τον παρότρυνε να ζωγραφίζει. Ο Τάσος άργησε ν’ ακολουθήσει τις συμβουλές του «δασκάλου».

Έφτασε στα 45 του και τότε ζωγράφισε. Πρώτη ατομική του έκθεση στο «Ζυγό», το 1979. Από τότε παρουσίασε 16 ακόμα ατομικές εκθέσεις και έλαβε μέρος σε πολλές ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Σε όλα τα παραπάνω αξίζει να προσθέσουμε τα εξώφυλλα δίσκων, βιβλίων και τις αφίσες θεατρικών έργων και φεστιβάλ που φέρουν την υπογραφή του.

Έργα του υπάρχουν στο Μουσείο Βορρέ, στην Εθνική Πινακοθήκη, σε Δημοτικές Πινακοθήκες της Ελλάδας, στο Musée d’Art Naïf de l’Ile de France και σε πολλές ιδιωτικές συλλογές.

Διετέλεσε μέλος του Ε.Ε.Τ.Ε. Έχει λάβει μέρος σε πολλές επιτροπές του Υπουργείου Πολιτισμού και του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης με την ιδιότητα του εικαστικού. Δίδαξε επί σειρά ετών σκηνογραφία και ενδυματολογία και συμμετείχε σε συνέδρια ημερίδες και εκδηλώσεις σχετικά με το αντικείμενό του.

Τη δουλειά του παρουσίασαν:

Το περιοδικό «ΖΥΓΟΣ» το 1979, με κείμενο του Νίκου Κούνδουρου.

Το περιοδικό “ZYGOS ANNUAL” το 1982, με κείμενο επίσης του Νίκου Κούνδουρου.

Το περιοδικό «ΖΥΓΟΣ» το 1985, με κείμενο του Μ. Μποσταντζόγλου (Μποστ).

Η “WORLD ENCYCLOPEDIA OF NAÏVE ART”, τυπωμένη στα αγγλικά, γαλλικά, γιουγκοσλαβικά και γερμανικά, με ανάλυση της δουλειάς του από την Αγγέλα Ταμβάκη.

Το βιβλίο “LA CITE ET LES NAÏFS”, έκδοση του Max Fourny, διευθυντή του Μουσείου Τέχνης “MUSEE D’ART NAÏF” της Γαλλίας.

«ΕΛΛΗΝΕΣ ΝΑΪΦ», έκδοση του οίκου «ΜΕΛΙΣΣΑ», με κείμενο του Λυδάκη.

«ΛΕΞΙΚΟ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ», έκδοση του οίκου «ΜΕΛΙΣΣΑ».

Κριτική, παρουσιάσεις, αφιερώματα και αναλύσεις της δουλειάς του έχουν δημοσιευθεί σε πολλά περιοδικά και εφημερίδες και έχουν παρουσιαστεί από τα κρατικά και ιδιωτικά τηλεοπτικά κανάλια.