Με αφορμή την πρεμιέρα της παράστασης «Μήδεια, μηδέν στο κόκκινο» που θα πραγματοποιηθεί στις 17 Ιανουαρίου στο Θέατρο Φούρνος, φιλοξενούμε στο aVec news.gr την σκηνοθέτη αλλά και συγγραφέα του έργου Σοφία Διονυσόπουλο.
Το πρώτο θεατρικό έργο της είναι η «Νυχτωδία», από τις εκδόσεις Άγρα. Εργο το οποίο απέσπασε το 1999 το κρατικό βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου θεατρικού συγγραφέα. Εκτός από τη «Νυχτωδία» έχει γράψει μέχρι στιγμής τα εξής θεατρικά έργα: «Νεροπομπή, (εκδόσεις Νεφέλη 2001)», Ιφιγένεια της Ευριπίδου (εκδόσεις Νεφέλη, 2010) και Μήδεια∙ μηδέν στο κόκκινο, (εκδόσεις Sestina, 2016». Σε συνεργασία με τη Μαρίνα Μέντζου έχει γράψει τα παρακάτω: «Ο μονόκερως του πόθου» και «Ροδώνες και πέρλες». Έχει σκηνοθετήσει όλα τα παραπάνω, καθώς και μια συρραφή κειμένων βασισμένη στο έργο της Μαρίνας Μέντζου «Επιμονή», που φέρει τον τίτλο “Evadam”, το συλλογικό έργο «Ρωτάω γιατί;» γραμμένο από ηθοποιούς, αλλά και, υπό μορφή αναλογίου, στο Εθνικό Θέατρο, το έργο της Χρύσας Σπηλιώτη «Το μάτι της τίγρης».
«Μήδεια∙ μηδέν στο κόκκινο» είναι το νέο σας έργο, κυρία Διονυσοπούλου που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Sestina. Έργο εμπνευσμένο από τον μύθο του Ευριπίδη; Δηλαδή ποιο είναι αυτό το χαρακτηριστικό που σας ενέπνευσε;
Η «Μήδεια∙ μηδέν στο κόκκινο» είναι εμπνευσμένη από ένα συνδυασμό μύθων που προϋπήρχαν του Ευριπίδη και όχι από τον ίδιο τον Ευριπίδη. Ο Ευριπίδης αντίθετα είναι ο πρώτος που υποστηρίζει ότι η Μήδεια δολοφόνησε τα παιδιά της. Σε όλες τις προηγούμενες εκδοχές τα παιδιά τα σκότωναν οι Κορίνθιοι με λιθοβολισμό. Υπήρχε επίσης και μία εκδοχή, όπου η Μήδεια, για να τα σώσει, τα θυσίασε στην Ήρα. Έκανε όμως κάποιο λάθος στα μαγικά και πέθαναν χωρίς να μπορούν να αναστηθούν. Διότι τα παιδιά που θυσιάζονταν στην Ήρα μπορούσαν να κερδίσουν την αθανασία. Έτσι λοιπόν στη δική μου Μήδεια δεν πρόκειται για φόνο αλλά για θυσία που σώζει και χαρίζει την αιωνιότητα. Η Ήρα εδώ θα τα αναστήσει και αυτό είναι γνωστό εκ των προτέρων στη Μήδεια γι’ αυτό και επιλέγει αυτή την ενέργεια. Είναι μονόδρομος, αλλιώς θα τα λιθοβολήσουν.
Η Μήδεια είναι μια μυθική γυναίκα που έχει ταυτιστεί με την παιδοκτονία, αλλά και με την προδοσία του έρωτα. Η δική σας «Μήδεια» τι πραγματεύεται;
Η δική μου Μήδεια είναι ένα αρχετυπικό πλάσμα, που γνωρίζει εκ των προτέρων τι θα του συμβεί. Και αυτό την κάνει τραγική. Είναι η Μάγισσα (όπου μάγισσα σημαίνει φύση, ορμέμφυτο, αρχή και τέλος του κόσμου, ένα μικρό σημείο στο σύμπαν που κάνει τη μεγάλη έκρηξη, αλλά και ένας ήλιος που παγώνει). Είναι όλα εκείνα από τα οποία απομακρυνόμαστε μέχρι να έρθει η δική μας ώρα να παγώσουμε. Από την άλλη, είναι η γυναίκα που δέχεται διαρκείς υποβιβασμούς. Από βασίλισσα γίνεται ξένη, ως ξένη γίνεται ανεπιθύμητη, από ερωμένη γίνεται μη ποθητή και καταλήγει εξόριστη. Οι δύο αυτές όψεις της Μήδειας συνομιλούν και συγκρούονται μεταξύ τους, με τη μία, τη μάγισσα, να προλέγει το μέλλον και την άλλη να βιώνει το παρόν. Ως προς το ζήτημα της προδοσίας, από τη μία υπάρχει φυσικά το ερωτικό κομμάτι, από την άλλη όμως υπάρχει επίσης η πολιτική διάσταση αλλά –και αυτό είναι το σημαντικότερο– η προδοσία του αστικού κόσμου απέναντι στις παλιές θεότητες, στη φύση και στους πολιτισμούς που δεν καταλαβαίνει. Με δυο λόγια το ανθρώπινο θράσος.
Γνωρίζω ότι δίνετε μεγάλη σημασία στο κείμενο. Σε αυτό το έργο το κείμενο είναι γραμμένο σε στίχο. Για παράδειγμα;
Όλα μου τα θεατρικά είναι γραμμένα σε στίχο. Σ’ αυτό έχει παίξει ρόλο η σχέση μου με το κλασικό τραγούδι. Στα κείμενα με ενδιαφέρει η ποίηση και η μουσική, πράγματα άλλωστε ταυτόσημα στην πηγή τους.
Θα σας παραθέσω ένα απόσπασμα το οποίο θεωρώ ότι εκφράζει και τη φύση της συγκεκριμένης Μήδειας:
Το ’ βλεπα εγώ η μάγισσα το μέλλον μου να τρέχει
Να ’ρχεται καταπάνω μου λαμπρό και ζοφερό
Μα η ψυχή μου αψήφησε τον κάθε οιωνό.
Έρωτας είναι η Μήδεια, πάθος σφοδρό και Λόγος
Λόγος που δημιούργησε τον πόθο των θεών
Λέξη που μένει ανείπωτη, γέννα φριχτή και τρόμος
Αρχή των πάντων χρυσαφιά και τέλος πορφυρό.
Πόσο επίκαιρο μπορεί να είναι αυτό το έργο στις μέρες μας;
Όσο και ο έρωτας, η πολιτική, η οικολογική καταστροφή, ο μικροαστισμός, η φιλοχρηματία και η ξενοφοβία.
Η εκδίκηση μπορεί να φέρει την κάθαρση;
Νομίζω ότι, αν είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας, ναι. Απλώς είναι καλό να έρχεται από μόνη της. Να μη φθειρόμαστε επιδιώκοντάς τη. Στην περίπτωση της Μήδειάς μου η εκδίκηση έχει μια ιδιαιτερότητα. Θυσιάζει τα παιδιά γνωρίζοντας ότι θα κερδίσουν την αθανασία και αφήνοντας τον Ιάσονα να πιστεύει ότι είναι νεκρά. Δεν σταματάει όμως εδώ. Πριν προχωρήσει στη θυσία, βγάζει τη μήτρα της για να μην ξαναγεννήσει. Μ’ αυτόν τον τρόπο αυτοτιμωρείται και ζει την απώλεια δύο φορές.
Από 17 Ιανουαρίου 2018, θα ανέβει στο Θέατρο Φούρνος σε σκηνοθεσία δική σας. Υπό ποια μορφή θα γίνει αυτή η μετάβαση;
Η «Μήδεια∙ μηδέν στο κόκκινο» είναι η ένατη παράσταση που σκηνοθετώ. Κάθε φορά η ίδια πρόκληση και η ίδια αδρεναλίνη. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, τους δύο αλληλοσυγκρουόμενους χαρακτήρες, οι οποίοι κατά στιγμές συγχωνεύονται, τους ενσαρκώνει μία ηθοποιός. Πρόκειται για δύο φωνές σε ένα σώμα χωρισμένο στο εγκεφαλικό-μαγικό-βασιλικό κομμάτι του και στο καθαρά σωματικό-ανθρώπινο-γυναικείο. Ο διαχωρισμός αυτός υποστηρίζεται και εικαστικά από το κοστούμι (κίτρινο για την πρώτη και κόκκινο για τη δεύτερη, με το μαύρο ως κοινό τους στοιχείο).
Ποια τα χαρακτηριστικά της παράστασης; Διάβασα ότι στρέφεται σε ανατολίτικες τεχνικές; Δηλαδή;
Η Μήδεια είναι η Ανατολή. Είναι η εγγονή του Ήλιου, που αυτός ο κόσμος κατάφερε να την εξοστρακίσει. Είναι η Κολχίδα, είναι η Καππαδοκία, η Αίγυπτος, ακόμη και η χώρα του Ανατέλλοντος ηλίου. Γιατί αυτοί οι πολιτισμοί είναι συγκοινωνούντα δοχεία. Σε καμία περίπτωση η Μήδεια δεν είναι, για παράδειγμα, φιορδ στη Νορβηγία. Εξ ου και η κινησιολογία της είναι εμπνευσμένη από στοιχεία της Ανατολής. Όχι ακριβώς από τεχνικές, αλλά από τον απόηχό τους. Όσο για τα χαρακτηριστικά της παράστασης γενικότερα, πρόκειται για ένα θέατρο σωματικό όπου αυτό βγαίνει και στο λόγο. Η φωνή παίζει σαν όργανο με τη μουσικότητα του κειμένου, το κοστούμι υποδεικνύει κινήσεις και εικόνες.
Θα υπάρχει ζωντανή μουσική επί σκηνής;
Όχι. Σε καμιά σκηνοθεσία μου δεν είχα ζωντανή μουσική. Είναι κάτι που, αν δεν εντάσσεται στη δράση, νιώθω ότι αποσπά την προσοχή. Η μουσική είναι πιο μαγική όταν είναι αόρατη. Στην παράσταση κατέχει σημαντικό ρόλο, λειτουργεί άλλοτε υπαινικτικά, άλλοτε αντιστικτικά, άλλοτε σαν κατάσταση που προϋπάρχει, σαν ένας αέρας που φέρει μαζί της, άλλοτε παραινετικά.
Πότε θα παίζεται;
Θα παίζεται από 17 Ιανουαρίου μέχρι 16 Φεβρουαρίου κάθε Τετάρτη και Παρασκευή στο Θέατρο Φούρνος.
Με ποιους συνεργάζεστε;
Με τη Δέσποινα Σαραφείδου στον διπλό ρόλο της Μήδειας, το Alexander Collections στο κοστούμι, τη Μαρίνα Μέντζου στη μουσική επιμέλεια και τον σταθερό συνεργάτη μου στο σχεδιασμό φωτισμών, Παναγιώτη Μανούση.
