Ολόκληρη η γη χόρεψε στους ρυθμούς του Μίκη. Εχθροι και φίλοι σήμερα υποκλίνονται στην μουσική του ιδιοφυια .
Το προικισμένο και αλαφροίσκιωτο μοναχικό παιδί πήρε τα πρώτα του ερεθίσματα απο το γραμμόφωνο ,του θείου Αντώνη , που είχε έρθει απο την Αίγυπτο. Ανακάλυψη της μουσικής από ένα άλμπουμ τζάζ ενα βάλς Ελληνικά τραγούδια και ακόμη άριες και ρεσιτάλ του Αττίκ.
Ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν το παιδί των πόλεων…Τα πρώτα του 18 χρόνια τα έζησε στην προπολεμική επαρχία.Απο εκεί οδηγήθηκε στη μουσική.
Γέννηση Χίος 1925-Μυτιλήνη – Σύρος- Γιάννενα – Αργοστόλι-Πάτρα -Τρίπολη -Αθήνα…Ο πατέρας του Γεώργιος Θεοδωράκης Κρητικός και Βενιζελικός ήταν διευθυντής Νομαρχίας .
Ανάλογα λοιπόν για τις ανάγκες της υπηρεσίας …τον μετέθεταν απο υπηρεσία σε υπηρεσία απο πόλη σε πόλη. Ετσι ο μικρός Μίκης ένιωθε ξένος παντού.Ο πατέρας μαζί με την οικογένεια κουβαλούσε και τα 2.000 βιβλία μαζί του σπάνια περιουσία για την εποχή αλλά έγινε ο κόσμος του Μίκη,’οπως γράφει οι ίδιος ατον Αρχάγγελο .Ωσπου ήρθε ο θείος Αντώνης απο την Αίγυπτο Τ
Στα Γιάννενα θα τους επισκρφθεί ο Ελευθέριος Βενιζέλος που θα κρατήσει τον μικρό Μίκη στα γονατά του.
Στο Αργοστόλι όμως θα μείνει άφωνος όταν θα δει τον Ιωάννη Μεταξά να χαστουκίζει έναν γέροντα επειδή τόλμησε να του φιλήσει το χέρι…
Στην Πάτρα θερινά σινεμά με Μάρθα Εγκερθ και Ζαν Κιεπούρα με μιούζικαλ του Χόλυγουντ και στα διαλείμματα ελληνικά τραγούδια με Κάκια Μένδρη Βέμπο, Δανάη Στην Πάτρα η απόχτηση βιολιού και μέλος της σχολικής χορωδίας. Ο κύβος θα ριφθεί υπέρ της μουσικής το 1942 όπου θα δει στον κινηματογράφο την ταινία ”Η Ενάτη του Μπετόβεν΄΄.
Είναι πια 17 ετών ο χαρακτήρας του έχει κτισθεί μέσα απο τα βιβλία και την μουσική .Ιδεαλιστής ,στοχαστής θα στραφεί στον μαρξισμό.
Στα 15 του έχει ξεσπάσει ο Ελληνοιταλικός πόλεμος και ο Μίκης αποφάσισε να φύγει για το μέτωπο.
Τον πιάσανε στη Λάρισα και τον έστειλαν πίσω.Οπως διηγείται ο ίδιος αρκείται στην περίθαλψη τραυματιών.Τότε νομάρχης Αρκαδίας διορίζεται ο Βουγιουκλάκης ”πιάσαμε” οικογενειακές σχέσεις και η μικρή Αλίκη ήταν απο τους πρώτους ακροατές των τραγουδιών μου!
Οταν αργότερα έπιασαν τον Μίκη οι Ιταλοί γιατί φώναζε 25 του Μάρτη ”Ζήτω η Σοβιετική Ενωση” και τον βασάνιζαν σχιζοντας τι δέρμα του βάζοντας στις πληγές του αλάτι επενέβη ο Βουγιουκλάκης και σώθηκα!
Αλλά οι φυλακές και οι εξορίες με τις τρελές παρέες του Γιάννη Ρίτσο Τάσο Λειβαδίτη Μάνο Κατράκη θα κρατήσουν για χρόνια.
Μετά τα Δεκεμβριανά, καταδιώκεται από τις αστυνομικές αρχές. Για ένα διάστημα ζει παράνομα στην Αθήνα. Συλλαμβάνεται στις μαζικές συλλήψεις στις 9-10 Ιουλίου 1947. Στέλνεται εξόριστος με σχετική ελευθερία κινήσεων στην Ικαρία όπου είναι ο κομματικός υπεύθυνος του χωριού εξορίας, από όπου θα προσπαθήσει ανεπιτυχώς να αποδράσει με τους άλλους εξόριστους.. Με τη γενικευμένη αμνηστία που δίνει η κυβέρνηση του Θ Σοφούλη περνάει στην παρανομία στην προσπάθεια συμμετοχής σε ένοπλες ομάδες του Δημοκρατικού Στρατού και βρίσκεται στην ομάδα του Παύλου Παπαμερκουρίου
. Συλλαμβάνεται ξανά στο σπίτι του πατέρα του όπου βρήκε καταφύγιο όντας άρρωστος από πλευρίτιδα, αλλά στη συνέχεια στέλνεται ξανά εξόριστος στην Ικαρία, αυτή τη φορά σε συνθήκες πειθαρχηµένης διαβίωσης για λίγους μήνες, όπου γράφει το έργο «Ελεγείο και θρήνος στον Βασίλη Ζάννο» στη μνήμη του Βασίλη Ζάννου που εκτελέστηκε το 1948. Έπειτα στέλνεται στο στρατόπεδο της Μακρονήσσου όπου βασανίζεται μέχρι παράλυσης.
1949 στα Χανιά όπου αναρρώνει. Το 1950 όμως επιστρέφει στην Αθήνα από όπου αποφοιτά από το Ωδείο με δίπλωμα στην αρμονία . Ύστερα υπηρετεί το υπόλοιπο της θητείας σε Αλεξανδρούπολη, Αθήνα και Χανιά. Το 1951 απολύεται οριστικά από τον στρατό. Το 1954 Κρατική υποτροφία στο Παρίσι όπου εγγράφεται στο Conservatoire και σπουδάζει με τον Ολιβιέ Μεσιάν, για σύντομο χρονικό διάστημα, μουσική ανάλυση, καθώς επίσης και διεύθυνση ορχήστρας Συνθέτει μουσική για το μπαλέτο της Λουντμίλα Τσέρινα, το Κόβεν Γκαρμτεν το Μπαλέτο της Στουτγκάρδης και επίσης για τον Κινηματογράφο Το 1957 του απονέμεται το πρώτο βραβείο του Φεστιβάλ της Μόσχας από τον Σοστακόβιτς για το έργο του Suite No 1 για πιάνο και ορχήστρα. Συγχρόνως συνθέτει πολλά έργα συμφωνικής μουσικής και μουσικής δωματίου.
Οι ποιητές μας με τη μουσική του Μίκη έγιναν ΄΄ιδιοκτησία” του Λαού!
Το 1960 επιστρέφει στην Ελλάδα.Το Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς ηχογραφείται για πρώτη φορά ο Επιτάφιος, Παντρεύει τη σύγχρονη λαϊκή μουσική με τη σύγχρονη ελληνική ποίηση, και το ευρωπαϊκό έντεχνο στοιχείο με το ελληνικό λαϊκό στοιχείο. Η πρώτη εκδοχή του Επιτάφιου του Γιάννη Ρίτσου (γράφτηκε το 1958) ηχογραφήθηκε σε ενορχήστρωση και διεύθυνση ορχήστρας Μάνου Χατζηδάκη.
Την ίδια χρονιά ο Μίκης Θεοδωράκης αρχίζει και, σχεδόν, τελειώνει το Άξιον Εστί του Οδυσσέα Ελύτη “Εν τούτοις δεν βιάστηκα να το παρουσιάσω, όπως λέει και ο ίδιος στο βιβλίο του “Μουσική για τις μάζες”, γιατί διαισθανόμουνα ότι το ελληνικό κοινό δεν ήταν ακόμη ώριμο για να το δεχτεί. Η πρώτη εκτέλεσή του έγινε στα τέλη του 1964. Το 1960, ο Μίκης Θεοδωράκης γράφει τη μουσική για τα Επιφάνεια, σε ποίηση Γιώργου Σεφέρη και συνθέτει δεκάδες κύκλους τραγουδιών που βρίσκουν βαθύτατη απήχηση στην Ελλάδα. Ιδρύει την Μικρή Συμφωνική Ορχήστρα Αθηνών και δίνει πολλές συναυλίες στη χώρα προσπαθώντας να εξοικειώσει τον κόσμο με τη συμφωνική μουσική.
Το 1963 μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη ιδρύεται η « Νεολαία Λαμπράκη” της οποίας εκλέγεται Πρόεδρος.
Την ίδια εποχή εκλέγεται βουλευτής της ΕΔΑ και το 1964 αποκτά διεθνή αναγνώριση με τη σύνθεση της μουσικής για την ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη ”Αλέξης Ζορμπάς”]
Χρόνια της Δικτατορίας
Την 21η Απριλίου του 1967 περνάει στην παρανομία και απευθύνει την πρώτη έκκληση για αντίσταση κατά της Δικτατορίας στις 23 Απριλίου. Τον Μάιο του 1967 ιδρύει μαζί με άλλους την πρώτη αντιστασιακή οργάνωση κατά της Δικτατορίας, το ΠΑΜ και εκλέγεται πρόεδρός του.
Συλλαμβάνεται τον Αύγουστο του 1967. Ακολουθεί η φυλάκισή του στην οδό Μπουμπουλίνας η απομόνωση, οι φυλακές Αβέρωφ, η μεγάλη απεργία πείνας, το νοσοκομείο, η αποφυλάκιση και ο κατ’ οίκον περιορισμός,[55] η εκτόπιση με την οικογένειά του στη Ζάτουνα Αρκαδίας, και τέλος το στρατόπεδο Ωρωπού. Πολλά από τα καινούργια έργα του καταφέρνει με διάφορους τρόπους να τα μεταβιβάσει στο εξωτερικό, όπου τραγουδιούνται από την Φαραντούρη και την Μελίνα.
Στον Ωρωπό η κατάσταση της υγείας του επιδεινώνεται. Στο εξωτερικό ξεσηκώνεται θύελλα διαμαρτυριών. Προσωπικότητες, όπως οι Σοστακόβιτς ,Αρθουρ Μίλερ , Λώρενς Ολιβιέ , Υβ Μοντάν και άλλοι, δημιουργούν επιτροπές για την απελευθέρωσή του. Τελικά, υπό την πίεση αυτή αποφυλακίζεται και ταξιδεύει στο Παρίσι τον Απρίλιο του 1970.
Η Ελλάδα στην μεταπολίτευση τον υποδέχεται ως ήρωα.Συναυλίες και τα τραγούδια του Μίκη γίνονται βίωμα για τη νεολαια της εποχής.
Το 1976 ιδρύει το Κίνημα «Πολιτισμός της Ειρήνης» και δίνει διαλέξεις και συναυλίες σ’ όλη την Ελλάδα. Το 1983 του απονέμεται το Βραβείο Λένιν για την Ειρήνη.
Λίγο πριν φύγει από τη ζωή ο Μίκης Θεοδωράκης μετέφερε την τελευταία του επιθυμία στον Δημήτρη Κουτσούμπα, τη γραμματέα του, Ρένα Παρμενίδου, και τον πρόεδρο του «Παγκρητίου Συλλόγου Φίλων Μίκη Θεοδωράκη», Γιώργο Αγοραστάκη.
ο Μίκης Θεοδωράκης είχε στείλει επιστολή στον Δημήτρη Κουτσούμπα, στην οποία αναφέρει ότι θέλει να αφήσει αυτό τον κόσμό σαν κομμουνιστής.
«Τώρα στο τέλος της ζωής μου, την ώρα των απολογισμών, σβήνουν απ’ το μυαλό μου οι λεπτομέρειες και μένουν τα “Μεγάλα Μεγέθη”. Έτσι βλέπω ότι τα πιο κρίσιμα, τα δυνατά και τα ώριμα χρόνια μου τα πέρασα κάτω από τη σημαία του ΚΚΕ. Για το λόγο αυτό θέλω να αφήσω αυτόν τον κόσμο σαν κομουνιστής».
Με την επιστολή του ο μεγάλος μουσικοσυνθέτης ζητούσε επίσης από τον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ να επιληφθεί εκείνος προσωπικά ώστε, όπως έγραφε: «Να γίνει σεβαστή όχι μονάχα η ιδεολογία μου αλλά και οι αγώνες μου για την ενότητα των Ελλήνων. Καθώς επίσης βέβαια και όλα αυτά που ήδη έχω ρυθμίσει, σε συνεννόηση με την γραμματέα μου Ρένα Παρμενίδου και τον φίλο και Πρόεδρο του Παγκρητίου Συλλόγου Φίλων Μίκη Θεοδωράκη, Γιώργο Αγοραστάκη».
