2015. Η παιδιάστικη φωνή του Ορέστη με το χαμόγελο γεμάτο: “Ενα μαχαίρι γιαγιά”*, “Να άκουγες γιαγιά…” επαναλαμβάνει. Και τότε….
Τότε, με τη μόλις πέντε χρόνων γλώσσα του, καταλαβαίνω αυτό που χρόνια πριν έλεγε ο Θάνος Μικρούτσικος όταν μιλούσε για τον “Σταυρό του Νότου- σε ποίηση του Νίκου Καββαδία”: “Ο αρχικός πυρήνας παραμένει ο ίδιος. Εξελίσσεται όμως ρυθμικά, αρμονικά ενώ προστίθενται ελεγχόμενοι αυτοσχεδιασμοί. Έτσι η κάθε γενιά το θεωρεί δικό της!”.1867 φεύγει στο Παρίσι από σύφιλη ο γεννήτορας των καταραμένων ποιητών: Σαρλ Μπωντλαίρ. Πριν ξεψυχήσει ξεστομίζει μια βλαστήμια. Ο τελευταίος ίσως στίχος μιας ποίησης γεμάτη από “βρωμοκουβέντες”- χαστούκια. “Για σένα υποκριτή, αναγνώστη, όμοιέ μου, αδελφέ μου”**
1977. Μέσα σε 7 συνεχόμενες νύχτες ο Θάνος Μικρούτσικος μελοποιεί ένα ”Άνθος του κακού” του αναθεματισμένου Σαρλ Μπωντλαίρ. Το καταραμένο παιδί του, τον ελάσσονα για τα “αριστοκρατικά” δεδομένα της εποχής ποιητή.
Τον Μαρκόνι= ασυρματιστή ναυτικό- Νίκο Καββαδία. Κόλλια γι αυτούς που τον αγαπούν.
Κάποτε που ξεμπάρκαρε στην Βηρυτό τον καλεί με άλλους για τραπέζι ο πρέσβυς νομπελίστας ποιητής Γεώργιος Σεφέρης. Ο Καββαδίας άγρυπνος στη ματιά έχει εικόνισμα τη φωτογραφία του νομπελίστα πάνω από το γιατάκι του¨*** Δεν παύει όμως να μπιρμπιλίζει μέσα του το Κεφαλονίτικο ναυτοπούλι. Διηγείται ο ίδιος:” Δεξιά μου ένα σωρό κουταλοπήρουνα, αριστερά μου άλλα τόσα.
Τα τυλίγω σε μια πετσέτα , φωνάζω τον μπάτλερ—“Πάρ ‘τα ” του λέω “δε μου χρειάζονται”–“Και πώς θα φάτε;”-“Με τα χέρια μου “. Κοιτάζει τον Σεφέρη.–” Άσ΄τον να πάει στο διάβολο…”. Θα πήγαινε στην Πρεσβεία μετά από μια από τις εθνικές μας γιορτές.–“Άσε με να σε πάω εγώ του λέω” Τον πήγα από ένα δρόμο που ήταν πήχτρα οι ελληνικές σημαίες από δω κι από κει. “Εδώ είναι Ελλάδα μου λέει δεν τον ήξερα αυτό το δρόμο”- – “Είναι τα ελληνικά μπορντέλα” του απαντάω. Θύμωσε. —“Κύριε”, μου λέει, ” ή εσείς θα κατεβείτε απ΄τ΄αμάξι ή εγώ” Κατέβηκα εγώ.”**** Περπατάω….
” Απάνω μου έχω πάντοτε στη ζώνη μου σφιγμένο
ένα μικρό αφρικανικόν ατσάλινο μαχαίρι…
…………
Ένα στιλέτο έχω μικρό στη ζώνη μου σφιγμένο
που η ιδιοτροπία μ΄έκαμε και τό ΄καμα δικό μου
κι αφού κανένα δε μισώ στον κόσμο, να σκοτώσω,
φοβάμαι μη καμιά φορά το στρέψω στον εαυτό
μου*
1979. Ο Αλέκος Πατσιφάς της LYRA του λέει: “Σε αγαπώ και σε πιστεύω, Θάνο. Αυτόν τον δίσκο θεώρησέ τον ένα δώρο από εμένα σε εσένα. Δεν πρόκειται να πωλήσει ούτε 1000 αντίτυπα”. Οι κριτικοί που είχαν επαινέσει τα “Πολιτικά τραγούδια”, τα “Τροπάρια για φονιάδες” τη “Μουσική πράξη στον Μπρεχτ”, την “Καντάτα για την Μακρόνησο”. Ειρωνεύονται. ” Γιατί ο Μικρούτσικος δεν εκτύπωσε κι ένα λεξικό άγνωστων λέξεων να καταλαβαίνουμε κι εμείς τους στίχους του Καββαδία; 11 ποιήματα 70 άγνωστες λέξεις”. Εύχονται γρήγορα να φύγει από τη μέση. “Θα το στρέψω στον εαυτό μου” τους ξεκόβει ο Θάνος. Αποτέλεσμα; 10εκατομμύρια Έλληνες. 2εκατομμύρια οι δίσκοι. Και ποιος ξέρει πόσοι ακόμα….
Θεόκλειστες οι πόρτες των τάξεων, στη δική μου τάξη, στο 18ο Λύκειο Αθηνών, ανοιχτές διάπλατα. Μετεκπαιδευόμενοι, Σχολικός Σύμβουλος, Διευθύντρια και λοιποί της εκπαϊδευσης θεράποντες του σχολείου παρακολουθούν το μάθημα: “Νίκος Καββαδίας”. Ένα ποίημα έχει όλο κι όλο το σχολικό εγχειρίδιο, το “Πούσι”, προσφορά στην αριστοκράτισσα ηθοποιό Ελένη Χαλκούση:”Πλέκω σαλαμάστρα τα μαλλιά σου”.
Τα παιδιά διαβάζουν αργά- αργά. Κάνουν primo-secondo στο ” Kuro Siwo” με τις φωνές που ακούγονται από το μαγνητόφωνο:
“Η λαμαρίνα!…η λαμαρίνα όλα τα σβήνει.
Mας έσφιξε το Kuro Siwo σα μια ζώνη
κι εσύ κοιτάς ακόμη απ΄το τιμόνι
πώς παίζει ο μπούσουλας καρντίνι με καρντίνι”
Με ενθουσιασμό συνεχίζουν την αφιερωμένη στον Κώστα Βάρναλη Αρμίδα
“Το πειρατικό του Captain Jimmy
που μ΄αυτό θα φύγετε και σεις,
είναι φορτωμένο με χασίς
κι έχει τα φανάρια του στην πρύμη”
Το κουδούνι χτυπάει. Τα παιδιά, λες ανικανοποίητα διψασμένα, δεν κουνιούνται. Συνεχίζουν το ταξίδι του Καββαδία όπου η αλήθεια και το παραμύθι μπερδεύονται. ” Έτσι ακριβώς, πηγαινοέρχεται ενθουσιαστικά παραληρηματικά ο Θάνος. Ο ίδιος ο Καββαδίας δεν έγραψε κουπλέ-ρεφραίν, αλλά ένα αφηγηματικό παραμύθι πολλών στροφών. Δεν είναι ποιητής της θάλασσας και των ναυτικών. Αυτά τα χρησιμοποιεί προσχηματικά. Για να μιλήσει για Ελευθερία. Για την αξία της Ανατροπής. Τη Δύναμη Ζωής, χωρίς Συμβάσεις. Υπέρβαση που ο καθένας ο φ ε ί λ ε ι στον εαυτό του.Τίποτα, γράφει, δεν είναι αδύνατον. “Χ ό ρ ε ψ ε π ά ν ω σ τ ο φ τ ε ρ ό τ ο υ Κ α ρ χ α ρ ί α “*****Το μήνυμα του είναι ανάλογο με του Τ σ ε “Ε ί μ α σ τ ε ρ ε α λ ι σ τ έ ς, α ς κ α τ α κ τ ή σ ο υ μ ε τ ο α δ ύ ν α τ ο ν”.
11 Ιανουαρίου στα 1910 γεννιέται στο Νικόλσκι του Βλαδιβοστόκ ο από Κεφαλονίτικες ρίζες Νίκος Καββαδίας. 11 Ιανουαρίου 1923 γεννιέται στο Ανάπλι ο Γρηγόρης Φαράκος. Σήμερα, στην Θεσσαλονίκη, γιορτάζει ο φίλος μου Σάκης Ουζουθανάσης. Στο “Mal du depart” o Kαββαδίας γράφει:
“Θα μείνω πάντα ιδανικός κι ανάξιος εραστής
των μακρυσμένων ταξιδιών και των γαλάζιων
πόντων
και θα πεθάνω μια βραδιά, σαν όλες τις βραδιές
χωρίς να σχίσω τη θολή γραμμή των οριζόντων
…..
Κι εγώ, που τόσο επόθησα μια μέρα να ταφώ
σε κάποια θάλασσα βαθιά στις μακρινές Ινδίες,
θά ‘χω έναν θάνατο κοινό και θλιβερό πολύ
και μια κηδεία σαν των πολλών ανθρώπων τις
κηδείες
Χ ό ρ ε ψ α ν κ ι ο ι τ ρ ε ι ς “π ά ν ω σ τ α φ τ ε ρ ά τ ο υ κ α ρ χ α ρ ί α”. Για το αδύνατον!
Όταν ο Καββαδίας έσβησε εν όρμω τα θαλασσινά λουλούδια που τον συνόδεψαν ήταν τα λόγια ενός φίλου του ναυτεργάτη:”
” Αγαπημένε μας σύντροφε ποιητή. Ο χθεσινός άνεμος έφερε σε μας τους ναυτεργάτες το πιο θλιβερό ραπόρτο. Το φορτηγό που περίμενες να σε πάρει καθυστέρησε. Είναι τραβερσωμένο καταμεσής του ωκεανού ζωσμένο από πούσι…”Αν ο Κολόμβος ανακάλυψε την Αμερική, εμείς δεν βρήκαμε τη δική μας ήπειρο να ξεμπαρκάρουμε” έλεγες. Μα εσύ τί βρήκες; Ποιο τσακισμένο καραβοφάναρο σε πέταξε σ΄αυτές εδώ τις στεριές;.. Αγαπημένε μας ποιητή, καλό ταξίδι.Δεν κινούμε τα μαντίλια μας. Αυτά είναι για αταξίδευτους στεριανούς. Εμείς τα δικά μας τα πλέξαμε σαλαμάστρα και θα δέσουμε τις καινούριες παντιέρες στα ξάρτια. Τις παντιέρες που στο κέντρο τους θά ‘χουν τη γαλάζια σου ζωγραφιά.
Αδελφέ μας ποιητή. Ξεκουράσου στην τελευταία σου κουκέτα, στην πιο μικρή που γνώρισε ποτέ ναυτικός.Εμείς θα πάμε για σκάτζια βάρδια. Ένα καράβι που πλέει αλάργα χαμένο στο πούσι αν βρει τη ρότα του θα μας πάρει, Για καλό κατευόδιο, εμείς οι ναυτεργάτες σύντροφοι σου, σου αφήνουμε λίγο φιλτραρισμένο, από τα μάτια μας, θαλασσινό νερό. Είναι μαζεμένο απ΄της θάλασσας τον καθάριο βυθό”******
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
*Ν. Καββαδίας: “Ένα μαχαίρι”
**Σαρλ Μπωντλαίρ: ” Άνθη του κακού”
***γιατάκι- κρεβάτι-κουκέτα
****Τ. Κόρφης:”Ν. Καββαδίας”
*****Ν. Καββαδίας:” Γυναίκα”
******Τ. Κόρφης:”Νίκος Καββαδίας”
