«Ένας διακεκριμένος καλλιτέχνης, όπως κάθε άνθρωπος, μπορεί συχνά να περηφανευτεί για το έργο, όμως όχι πάντα για τον χαρακτήρα του»…υποστηρίζει μέσα από την πολυετή πείρα του στο πολιτιστικό ρεπορτάζ ο δημοσιογράφος Φώτης Απέργης, διευθυντής των μουσικών σταθμών της ΕΡΤ.
Γλυκομίλητος και σεμνός αν και έχει πάρει συνεντεύξεις από τους μεγαλύτερους Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες, είναι σίγουρα ένας άνθρωπος που ξεχωρίζει και για τον χαρακτήρα του…
Τα τελευταία σαράντα χρόνια έχει εκμαιεύσει από προσωπικότητες της μουσικής άγνωστες πτυχές της ζωής τους, όπως όταν ο Μάνος Χατζιδάκις, τον Ιούνιο του 1994, του εξομολογήθηκε σε μια συνέντευξη για την Ελευθεροτυπία, τον νεανικό έρωτα του για τη Μελίνα Μερκούρη.
«Είχε αντιληφθεί τον έρωτά σας;»
«Βέβαια».
«Και πώς σας αντιμετώπιζε;»
«Όπως αντιμετωπίζει μια μεγάλη ένα ερωτευμένο παιδαρέλι. Εντέλει, γίναμε φίλοι».
Είναι ένα από τα πολλά στιγμιότυπα που αφηγείται στο νέο βιβλίο του με τίτλο «Γίνεται παρεξήγηση και δίνουν την εξήγηση». Τίτλο εμπνευσμένο από μιαν άλλη συνέντευξη που του είχε δώσει και πάλι ο Χατζιδάκις, το 1991. Ο συνθέτης του είχε πει ότι αλλιώς λειτουργεί το τραγούδι ως εμπόρευμα και αλλιώς ως καλλιτέχνημα. Στο τέλος, ο δημοσιογράφος τον είχε ρωτήσει πώς θα τιτλοφορούσε τη συνέντευξη, την οποία επρόκειτο να δημοσιεύσει στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία. Ο Χατζιδάκις του απάντησε χαμογελώντας: «Γίνεται παρεξήγηση και δίνω την εξήγηση!»
Στο βιβλίο, που προλογίζει η Χάρις Αλεξίου και κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Άγκυρα», ο δημοσιογράφος έχει επιλέξει συνεντεύξεις που πήρε στο παρελθόν για την Ελευθεροτυπία, το Δεύτερο Πρόγραμμα, το Kosmos και άλλες εφημερίδες και ραδιοσταθμούς, από καλλιτέχνες που δύσκολα μπορείς να τους συναντήσεις, ή που είναι αδύνατον να τους συναντήσεις πια…
«Φοβάμαι τα φαντάσματα», εξομολογούνταν αφοπλιστικά ο Μίκης Θεοδωράκης …
Συνέντευξη στην Ειρήνη Βασάλου
Κύριε Απέργη, πιστεύετε, όπως και ο Φίλιπ Γκλας ότι πάντα κάτι καινούριο υπάρχει να ανακαλύψεις στην ιστορία της μουσικής; Στην εποχή που ζούμε, υπάρχει συνέχεια; Kαι σε σχέση με το παρελθόν, πού βρισκόμαστε μουσικά;
«Ο Γκλας, όπως διαβάσατε στο βιβλίο, υποστηρίζει όχι μόνο ότι πάντα κάτι νέο θα μας περιμένει να το ανακαλύψουμε, αλλά και ότι το μέλλον εγκυμονεί περισσότερα αριστουργήματα απ’ όσα έχει γεννήσει το παρελθόν! Ο ισχυρισμός του μου είχε φανεί τόσο ανίερος και ελπιδοφόρος μαζί, ώστε ρώτησα έκτοτε πολλούς σημαντικούς καλλιτέχνες ποια είναι η δική τους γνώμη. Σήμερα που δεν έχουν διακριθεί ακόμη νέοι μεγάλοι δημιουργοί, ούτε και νέα καλλιτεχνικά αριστουργήματα σαν εκείνα της πολιτιστικής άνοιξης που άνθισε σε όλο τον κόσμο το ’60, ξεχωρίζω τις αλληλοσυμπληρούμενες απαντήσεις δυο διαφορετικών καλλιτεχνών: Ο Κουρτ Μαζούρ μου είχε πει ότι «δεν αρκούν τα αριστουργήματα, πρέπει και να τα έχουμε ανάγκη». Και ο Αλκίνοος Ιωαννίδης επισήμανε ότι «η ίδια η κοινωνία γεννά την ανάγκη των μεγάλων δημιουργών. Τους χρειάζεται προκειμένου να εκφράσει κάτι μεγάλο, δικό της. Αλλά πρέπει να ξαναγίνουμε μεγάλοι ακροατές. Να λειτουργήσουμε ξανά σαν κοινωνία». Να μια πρόκληση που αξίζει να αντιμετωπίσουμε».
Ποιοι από αυτούς δεν άντεχαν τις “δύσκολες” ερωτήσεις;
«Νομίζω ότι ισχύει και για τους καλλιτέχνες ό,τι για τους περισσότερους ανθρώπους: Εκείνοι που είναι λιγότερο αυτάρεσκοι και νιώθουν περισσότερο χορτασμένοι απ’ όσα έχουν πετύχει και από την ειλικρίνεια και την εκτίμηση των άλλων προς αυτούς, μπορούν να αντιμετωπίσουν ευκολότερα την αμφισβήτηση. Όσο μεγαλύτερη είναι η ανασφάλεια, τόσο μεγαλύτερη γίνεται και η δυσπιστία προς τους άλλους».
Tελικά, τί έχει μεγαλύτερη σημασία; Η καλλιτεχνική ταυτότητα ή η ανθρώπινη ιδιότητα;
«Και τα δυο έχουν σημασία, αναλόγως την περίσταση. Να κάτι ακόμα που έμαθα από το δημοσιογραφικό επάγγελμα: Ένας διακεκριμένος καλλιτέχνης, όπως κάθε άνθρωπος, μπορεί συχνά να περηφανευτεί για το έργο, όμως όχι πάντα για τον χαρακτήρα του. Καλό είναι να ασκείται κανείς ώστε να κατανοεί και τις μικρότητες των μεγάλων δίχως να υποτιμά τη σημασία της προσφοράς τους».
