Αθήνα. Οδός Σταδίου, στη μια γωνιά η Χρήστου Λαδά στην άλλη ο Στρογγυλός. Φίρμα! Όχι παίξε γέλασε. Ανάμεσά τους, δίπλα στους κινηματογράφους ”Αττικόν-Απόλλων” τα delicatessen μπακάλικα Βασιλόπουλος και Σταμάτης. Και τί δεν είχαν. Σαμπάνια Dom Perignon, βασιλικό καβούρι Chatka, Beluga χαβιάρι γκριζοπράσινο (κι ας το λένε μαύρο), μπρικ Hkra, αυγοτάραχο Μεσολογγίου, γαλλικά τυριά, prosciutto, Prosecco, Motta από την Ιταλία. Στην οδό Αιόλου καροτσάκια με στολίδια της πυρκαγιάς. Στην Βαρβάκειο Αγορά ο μεροκαματιάρης προλαβαίνει δεν προλαβαίνει, πριν κλείσουν τα χασαπιά, να πάρει όσο γίνεται πιο φτηνά πλατάρια. Ο τελευταίος έναν μπακαλιάρο. Στη “Συνοικία το Όνειρο”*, γειτονιά ο Ασύρματος, πάνω από τα Πετράλωνα, η κατσαρόλα βράζει ένα κομμάτι ξύλο.
Στο πατρικό μας, πάνω στο τραπέζι τα ελέη του Αβραάμ και Ισαάκ. Με μανουσάκια και δίπλες που είχε στείλει η Θεία θεία Μαρία απ΄το νησί μαζί με τη γαλοπούλα. Μελομακάρουνα και κουραμπιέδες πλασμένα από τα άσπρα ζουλμπουρλούδικα χέρια της μάνας μας, που γέμιζε τον διάνο με κιμά ανακατωμένο με μυρουδικά, κάστανα και κουκουνάρι. Από κουκουνάρι έφτιαχνε και μπακλαβά. Αλλά την Πρωτοχρονιά μαζί με τις βασιλόπιτες.
Ολόκληρη ιστορία η βασιλόπιτα. Μέσα σε πήλινη, κόκκινη με άσπρα σχέδια, λεκάνη έπιανε τη μαγιά με χλιαρό γλυκάνισο το απομεσήμερο. Την άφηνε να φουσκώσει. Ύστερα ζύμωνε με αλεύρι, βούτυρο, αυγά, μαχλέπι και κανέλα. Σκέπαζε τη λεκάνη με χοντρή κουβέρτα. Τα μεσάνυχτα ξαναζύμωνε, ξανασκέπαζε και πρωί -πρωί έπιανε το πλάσιμο. Άλειφε τις πίτες με αυγό, έγραφε με αμύγδαλα τη χρονιά, τις άφηνε για λίγο να ξεκουραστούν και μετά τις φούρνιζε.
Μια χρονιά δεν θυμόταν πού είχε βάλει την ολόχρυση λίρα. Μα δε βαριέσαι! Έτσι ή αλλιώς μαζί με το κομμάτι που κοβόταν για τον φτωχό πήγαινε και μια πίτα. Ίσως νά ‘ταν εκεί. “Μακάρι νά ΄ταν εκεί”. Όταν έγινε γιαγιά ήταν εξαιρετικά προσεκτική και μεροληπτική. Υπολόγιζε στον πόντο πώς θα κόβονταν τα κομμάτια. Έβαζε το φλουρί προς τη μεριά του μικρότερου εγγονού της, που τον μεγάλωσε σαν μάνα. Ήταν ο τέταρτος από τα εγγόνια, ο τρίτος και μικρότερος γιος της αδελφής μου, χήρας από τα 23της. Ο άντρας της πέθανε Φεβρουάριο, εκείνη γέννησε τον Ιούνιο.
Όλοι όσοι με αγαπούσαν, όταν έβλεπαν την αδελφή μου μού λέγανε περιπαικτικά: “Καλέ , τύφλα νά ‘χει η Κλαούντια Καρντινάλε! Καμιά σχέση με εσένα…”.
Φαίνεται πως οι θεοί όταν τα πλάσματα τους είναι πιο όμορφα απ΄αυτούς τα μισούν. Ύβρι το λένε! Και τα αρχίζουν στα χαστούκια. Έτσι συνέβη και με την αδελφή μου.
Μα, τότε είμαστε ακόμα παιδιά και μόλις έμπαινε ο καινούριος χρόνος κάτω από το χριστουγεννιάτικο δέντρο, με κεράκια αληθινά, όπως αυτά της τούρτας. Μ΄έναν μαγικό τρόπο ο Άη Βασίλης άφηνε κούκλες, ολόκληρα σπιτικά με κουζίνες, κουζινικά, ακόμα και τουαλέτα. Όλα από του Τσοκά την Αθηνά Εργάνη, τον Δαμίγο.
Τώρα, σπίτι είναι η ταβέρνα. Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά. Τα καταφέραμε και για δεκατιανό brunch και Πάσχα, ταβέρνα. Κι ύστερα αναρωτιόμαστε πώς οι νέοι άνθρωποι ανέστιοι, μέσα σε ετερόκλητο συνωστισμό νιώθουν ως μόνη διαφυγή τη βία ή και τη σιωπή της αποξένωσης.
Ακόμη έχω στη μύτη μου τις μυρουδιές από το μαχλέπι και τη χορτασιά.
Χορτασιά! Όχι! Δεν χρωστάω τίποτα απ΄όλα αυτά στους γεννήτορες μας.
Πάρεξ ένα. Πάντα μα πάντα, αντί για προσευχή ο πατέρας και η μάνα μάς λέγανε: “Τώρα άλλοι πεινάνε, τώρα άλλοι κρυώνουνε. Μπορεί να ακούτε πως όλα είναι σοφά φτιαγμένα. Όμως εσείς θα θυμάστε, πως ενόσω τα πόδια ε ν ό ς κ α ι μ ό ν ο παιδιού θα είναι ξυπόλυτα. Ξυπόλητη θα είναι η καρδιά σας. Μέσα στην ξυπολυσιά θα χάνεται και η ανθρωπιά. Και θα χαθεί η αγάπη απ΄τον κόσμο”.
Παιδί με καινούρια παπούτσια!
Καλήν ημέρα άρχοντες! Κι αν είναι ορισμός σας. Καλά Χριστούγεννα! Ιδού! Εγεννήθη υιός “Το όνομα αυτού Εμμανουήλ, ό εστί μεθερμηνευόμενον μεθ΄ημών ο Θεός”**
~~~~~
*”Συνοικία το Όνειρο” ελληνική ταινία, ένα από τα αριστουργήματα της έβδομης Τέχνης.
**Ματθαίος κεφ. Α’, 23
