ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑ ΓΟΥΡΖΗ
Η διακεκριμένη ελληνίδα συνθέτρια και μαέστρος
στο πόντιουμ του Μεγάρου Μουσικής την Τετάρτη 1 Φεβρουαρίου 2012
Της Εφης Αγραφιώτη.
H Κωνσταντία Γουρζή ζει και εργάζεται στη Γερμανία. Είναι καθηγήτρια στην Ακαδημία Μουσικής και Θεάτρου του Μονάχου (υπεύθυνη των Μουσικών Συνόλων Μουσικής του 20ου αιώνα). Έχει συνεργαστεί με ορχήστρες όπως η Danish Radio Sinfonietta, Ορχήστρα Δωματίου του Ισραήλ, Νεανική Ορχήστρα World Orchestra, Musica Nova Ισραήλ, Εθνική Λυρική Σκηνή Αθηνών, Radio Symphony Orchestra, Radio Symphony Orchestra Stuttgart, Ορχήστρα Δωματίου της Στουτγάρδης, SW Radio Symphony Ορχήστρα του Freiburg-Μπάντεν Μπάντεν, Württemberg Ορχήστρα Δωματίου Young Φιλαρμονική Ορχήστρα του Ισραήλ και την Φιλαρμονική Ορχήστρα του Στρασβούργου. Έχει διδάξει στην Ανώτατη Μουσική Ακαδημία του Βερολίνου. Το 2003 της ανατέθηκε από την Κρατική Όπερα του Βερολίνου να συμπληρώσει την όπερα του J. Haydn “Philemon and Bausis” δίνοντας σύγχρονο ύφος, μέσα από ένα μουσικό διάλογο μεταξύ του 18ου και 21ου αιώνα.
Με αφορμή την συνεργασία της με την Συμφωνική ορχήστρα και χορωδία της ΕΡΤ την πρώτη Φεβρουαρίου στο Μέγαρο είχαμε μια μικρή, χαλαρή, ουσιαστική συζήτηση.
Ε.Α. Κωνσταντία είναι οξύμωρο να σε καλωσορίζω στην πατρίδα σου!!! Θα σε παρακαλέσω να μας ζωγραφίσεις το πρόγραμμα της συναυλίας που σε έφερε στην Αθήνα αυτές τις μέρες αλλά και να μας παρουσιάσεις τους τόσο αξιόλογους συντελεστές συνεργάτες σου.
Κ.Γ. Η συναυλία έχει χρώμα κόκκινο, πράσινο και πορτοκαλί ! Κάνει κανείς πολλές ζωγραφιές με αυτά τα χρώματα! Επιθυμούσα να κάνω ένα πρόγραμμα με παραπάνω από μια μουσική περίοδο. Δεν αντιμετωπίζω τη μουσική με τη χρονολογία σύνθεσης αλλά με την ωραιότητά της. Τα όμορφο το συνδυάζεις ασχέτως χρονικής προέλευσης. Αυτό γίνεται εξάλλου και σε άλλα είδη τέχνης. Είναι τιμή και χαρά μου να συνεργάζομαι με έλληνες μουσικούς και να φτάνουμε από κοινού σε ένα μουσικό αποτέλεσμα που θα παρουσιαστεί στο Μέγαρο. Με την σοπράνο Τζούλια Σουγλάκου μας συνδέει μια κοινή συνεργασία με την όπερα των σκιών του Ν. Μαμαγκάκη και την αρπίστρια Μαρία Μπιλντέα επίσης μας συνδέουν μουσικές συνεργασίες στο παρελθόν. Η κ. Μπιλντέα είναι μέλος της ορχήστρας και είναι σημαντικό να παρουσιάζονται μέλη της ορχήστρας σαν σολίστες σε συναυλίες της ορχήστρας.
E.A. Υπάρχει μια ευαίσθητη λεπτομέρεια που σε συνδέει με την ορχήστρα της ΕΡΤ…
Κ.Γ. Η συμφωνική ορχήστρα της ΕΡΤ ήταν ο λόγος που αποφάσισα να γίνω μαέστρος. Ήταν όταν πριν από πολλά χρόνια είχα παρακολουθήσει μια πρόβα με μαέστρο τον Λ. Καρυτινό, ο οποίος έκανε πρόβα μια σύνθεση του Μ. Τραυλού. Όπως αντιλαμβάνεσαι η συγκίνησή μου να δουλέψω με αυτή την ορχήστρα και τη χορωδία της ΕΡΤ είναι μεγάλη.
Ε.Α. Ποιες είναι οι σκέψεις σου για τον ελληνικό μουσικό χώρο και ειδικά για την μουσική εκπαίδευση στη χώρα μας; Δεν ζητώ ασφαλώς να μας τις αναλύσεις μέσα σε λίγες γραμμές αλλά, έστω, οι κεντρικές σκέψεις..
Κ.Γ. Υπάρχουν πολλοί έλληνες μουσικοί με ταλέντο. Αυτή η μικρή χώρα παράγει με ακράτεια θα έλεγα τραγουδιστές και οργανοπαίκτες. Το πρόβλημα είναι ότι όλοι αυτοί δεν μπορούν να απορροφηθούν στην Ελλάδα και έτσι δημιουργείται είτε μια δυσφορία είτε μια τάση στο να φεύγουν στο εξωτερικό. Όμως οι καταστάσεις αλλάζουν και πολλά θετικά βήματα έχουν γίνει. Οι ορχήστρες αλλάζουν χέρια και αυτό φρεσκάρει κατά πολύ το μουσικό κλίμα.
Η μουσική εκπαίδευση όπως και η εκπαίδευση γενικότερα υστερεί σε πλάνο, πειθαρχία και στόχο. Όμως επειδή υστερεί έχει άπλετο χώρο και μέλλον για να γίνει καλύτερη. Υπάρχει πολύ μουσικό υλικό αλλά επειδή δεν είναι ικανοποιητικά ανταγωνίσιμο γίνονται οι μουσικοί ανεκπλήρωτοι και αυτό δημιουργεί τις περισσότερες φορές τα προβλήματα. Όμως βλέπω ότι όλοι ελπίζουμε στην καλυτέρευση.
Ε.Α. Ποια θα ήταν μια σύγχρονη εκπαιδευτική διαδικασία για να πλησιάσει το κοινό στη συμφωνική μουσική; Η εμπειρία σου από τη Γερμανία ίσως σε φέρνει μπροστά σε αναγκαστικές συγκρίσεις…
Κ.Γ. Να παρουσιάζεται με ένα σύγχρονο τρόπο και όχι παλαιολιθικά ασπρόμαυρα και λυπητερό μέσα στη μοναξιά. Η μουσική δεν έχει παρελθόν η μέλλον. Είναι η έκφραση κάθε εποχής την οποία πρέπει να γνωρίζουμε για να ολοκληρωνόμαστε, να εμπνεόμαστε, να εξελισσόμαστε. Εαν από νεαρή ηλικία έρθει η επαφή με ένα σωστό τρόπο και με φαντασία τότε στο μέλλον τα δεδομένα θα αλλάξουν.
Ε.Α. Αλήθεια, για τη συνθέτρια Κωνσταντία Γουρζή και τη μαέστρο με το ίδιο όνομα. υπάρχει ισόρροπη κατανομή των δυνάμεων στους δύο ρόλους;
Κ.Γ. Χρειάστηκε χρόνος να τα αποδεχθώ και τα δύο και ακόμη περισσότερος να καταφέρω να λειτουργούν και τα δύο σχεδόν παράλληλα. Το ένα συμπληρώνει αναμφισβήτητα το άλλο και στο μεταξύ τα θεωρώ και τα δύο αναγκαία στη συνύπαρξή τους.
Ε.Α. Αν και εδώ και δεκαετίες έπαψε η σφοδρή αμφισβήτηση της γυναίκας μαέστρου και της γυναίκας συνθέτριας, η ζωή σας είναι μάλλον δυσκολότερη από αυτή των συναδέλφων ανδρών. Πώς το βλέπεις και πώς το διαχειρίζεσαι;
Κ.Γ. Δεν δίνω πλέον καμία σημασία στο γεγονός αυτό γιατί αφιερώνομαι όλο και περισσότερο σε αυτό που κάνω και έτσι προστατεύω τον εαυτό μου από τέτοιου είδους προβληματικές καταστάσεις. Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο με το να με απασχολεί τι σκέφτονται οι άλλοι γι αυτό που κάνω και είμαι. Δικό τους είναι το πρόβλημα όχι δικό μου.
Ε.Α. Η καταβαράθρωσή μας λόγω των πολιτικο-οικονομικών επιπτώσεων της κρίσης σήμερα πώς φτάνει σε σένα που ζεις στη Γερμανία; Σε επηρεάζει; Σε προβληματίζει; Σε πονάει;
Κ.Γ. Φυσικά με επηρεάζει και με πονάει βαθειά. Όμως αποδέχομαι το γεγονός της κρίσης σαν μια φυσική συνέπεια της παρελθούσης στάσης μας, ασχέτως αν οι πολιτικοί γενικώς και όχι μόνο της χώρας μας, δεν είναι ικανοί να παραδεχθούν την ευθύνη των λαθών τους και να αναλάβουν την προστασία του πολίτη στην ευρεία έννοια. Έφτασε η ανθρωπότητα στο σημείο της υλιστικής υπερβολής που μπουρδουκλωθήκαμε μέσα στην λαιμαργία του εγωισμού και της εξουσίας. Από τότε που η κρίση εκδηλώθηκε και προχωράει βάναυσα στο μεδούλι μας, αισθάνομαι και συνειδητοποιώ ότι το μόνο που θα με σώσει, είναι να δουλεύω και να δημιουργώ έχοντας θετική ενέργεια ακόμη περισσότερο απ ότι χωρίς την κρίση. Σε αυτά που ελέγοντο πριν από σχεδόν δύο χρόνια στην Γερμανία και συζητιόντουσαν, έδινα απαντήσεις, συζητούσα μάχιμα για να εξηγήσω ότι δεν είναι ο έλληνας απαραίτητα η εικόνα που δινόταν στις ειδήσεις. Τώρα πολύς κόσμος έχει καταλάβει πολλά περισσότερα και αντιλαμβάνεται ότι δεν είναι μόνο η Ελλάδα το πρόβλημα αλλά το σύστημα κάτω από το οποίο όλοι ζούμε.
Ε.Α. Ο καλλιτέχνης είναι δέκτης πολλαπλών μηνυμάτων, φυσικό είναι και το να επηρεάζεται από όλα. Εσύ τι σκέπτεσαι αυτή τη στιγμή για την Ελλάδα; τι θα πρέπει να προηγηθεί;
K.Γ. Πρέπει να επιταχυνθεί μια υγιής καταιγίδα πολιτισμού προς όλες τις κατευθύνσεις και αγώνας να αποκτήσουμε θάρρος ο καθένας πρώτιστα για τον εαυτό του, ούτως ώστε να αντιληφθούμε επιτέλους τις ρίζες μας, θάρρος για να καλύψουμε το κενό της άγνοιάς μας, θάρρος να είμαστε αισιόδοξοι γιατί ακόμη αναπνέουμε, άρα δημιουργούμε, σκεφτόμαστε, δυναμώνουμε εκ νέου, ζούμε.
