του Τάσου Αγγελίδη Γκέντζου
Μερικούς ανθρώπους τους εκτιμάς!
Κάποιους άλλους πάλι τους εκτιμάς περισσότερο… και τους θαυμάζεις… και τους σέβεσαι…
Παίρνεις κάθε τόσο ιδέες από το δρόμο που χάραξαν για τη ζωή τους, ζωντάνια από την ενεργητικότητά τους, κλέβεις χωρίς την παραμικρή τύψη τη φιλοσοφία τους.
Αυτούς τους ανθρώπους θα έπρεπε – πολιτεία και πολίτες – να τους έχουμε μπροστά μας στις δύσκολες και στις λιγότερο δύσκολες ώρες.
Σήμερα που ζούμε αυτές τις τόσο περίεργες στιγμές… υπάρχουν ανάμεσά μας και οι σπινθήρες του ορθολογισμού, αλλά και οι λάμψεις της αισθησιαρχίας!
Ένα βράδυ η Μαίρη Ραζή μετά το τέλος της παράστασής της – για την οποία θα μας μιλήσει στη συνέχεια – με γοητεύει για μια ακόμα φορά με το λόγο της.
Λόγια που έκλεψα αμέσως από τον τοίχο της στο Facebook και σας τα προσφέρω…
«Άντε Χαρικλάκι πως με γέλασες, άντε γεια σου μου την έσκασες…» και συνεχίζει… «το αφιερώνω στους 153 βουλευτές που αλλά μας είπαν κι άλλα έκαναν. Εγώ τουλάχιστον το τραγούδαγα σήμερα σ’ ένα γεμάτο θέατρο μ’ όλους τους δρόμους κλειστούς γύρω – γύρω… Αχ και το ευχαριστήθηκα… Ευχαριστώ τον κόσμο που μας παρακολουθεί…»
Τέτοιους αληθινούς ανθρώπους, τέτοιους καλλιτέχνες… χρειάζεται η πατρίδα μας!
Χαίρομαι πολύ για την κουβέντα μας! Είστε από τους ανθρώπους που
θαυμάζω και εκτιμώ για την συνέπεια που έχουν επιδείξει στις επιλογές τους!
Θα αρχίσω με την τωρινή κρίση… Την οικονομική κρίση που ταλανίζει
το μεγαλύτερο μέρος των Ελλήνων. Προηγήθηκε μια κρίση αξιών κι αυτή η
κρίση – αόρατη από τους πολλούς – έφερε στο προσκήνιο την οικονομική κρίση;
Kι εγώ χαίρομαι για την κουβέντα μας. Η κρίση ταλανίζει όλο τον κόσμο. Πιστεύω ότι η κρίση αξίων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την οικονομική κρίση. Η ψεύτικη οικονομική άνεση οδήγησε και στην απαξία γιατί αξία είχε μόνον όποιος είχε λεφτά και οικονομική επιφάνεια, αυτοκίνητο, ρούχα κλπ… όχι βιβλία, τέχνη… πολιτική συνείδηση. Εξαγόραζες τα πάντα με λεφτά… υλικά κι όχι πνευματικά… Πριν την κρίση διάβασα ένα βιβλίο «το δόγμα του σοκ» κι έπαθα σοκ! Θέλουνε να γίνουμε Αργεντινή για να μας χειραγωγούν… ειδικά την παιδεία και την υγεία…
Οι περισσότεροι θα σας θυμούνται από κάποιους ρόλους
«δευτεραγωνίστριας» στην τηλεόραση. Εκπληκτικές βέβαια… οι ερμηνείες σας!
Πως γίνεται όμως ένας ηθοποιός να είναι «δευτεραγωνιστής»
στην τηλεόραση και πρωταγωνιστής στο θέατρο; Νομίζω κυρία Ραζή,
πως αποτελείτε μια μοναδική περίπτωση ηθοποιού!
Γίνεται γιατί στην τηλεόραση δεν μετράει καθόλου τι κάνεις στο θέατρο. Δεν τους ενδιαφέρει, δεν το ξεύρουν, δεν τους αφορά. Εγώ δεν έπαιξα πρώτα τηλεόραση και μετά θέατρο. Εγώ έκανα πάντα θέατρο κι έχω πρωταγωνιστήσει σε 50 έργα. Υπάρχουν εξαίρετοι ηθοποιοί που δεν παίζουν καθόλου στην τηλεόραση γιατί δε θέλουν ή δεν τους θέλουν… αφού δεν τους γνωρίζουν οι παράγοντες.
Είστε ένας υπηρέτης της τέχνης, μια υπηρέτρια της τέχνης,
αν το θέλετε… Υπήρξε κάποια στιγμή στην καριέρα σας που να
κουραστήκατε τόσο… ώστε να σκεφτείτε την αποχώρησή
σας από το σανίδι;
Στη ζωή δε γίνεται τίποτα εύκολα, αν τα παρατήσεις… πεθαίνεις. Εγώ είμαι ηθοποιός. Τι να παρατήσω την τέχνη μου; Τι να γίνω; Αυτό που με εκφράζει είναι το θέατρο. Η τέχνη μου δεν είναι κάτι ξεχωριστό από εμένα… ούτε όταν σταματήσεις να παίζεις σταματάς να είσαι ηθοποιός. Από τι να κουραστώ; Δεν επιτρέπω σε κανέναν και σε καμιά συνθήκη να με αποπροσανατολίσει, να με παρασύρει… Εγώ πάω κουρασμένη στο θέατρο κι όταν ανεβαίνω στη σκηνή ξεκουράζομαι!
Οι περισσότεροι άνθρωποι – πόσο μάλλον οι ηθοποιοί – είμαστε
λιγάκι ματαιόδοξοι. Η δική σας ματαιοδοξία διαισθάνομαι πως είναι
κάπως παραβατική… αλλά και μοναδική! Θα ήθελα να μας την περιγράψετε!
Eγώ… όπως οι περισσότεροι από μας είμαι λίγο ματαιόδοξη, αλλά δεν το καταλαβαίνω, το θεωρώ φυσιολογικό. Η ανάγκη της έκφρασης μου μπορεί να θεωρηθεί ματαιοδοξία, αλλά εμένα μου αρέσει πολύ και δεν με απασχολεί ούτε ο χαρακτηρισμός, ούτε το αρνητικό σχόλιο… και γενικά είμαι τόσο αισιόδοξη που έχω μια υπέρβαση σε ό,τι κάνω και λέω.
Καλές σχέσεις με το σινάφι; Άριστες; Συμβατικές; Κακές; Ουδέτερες;
Κατανοώ πως το σινάφι δεν είναι μια συμπαγής μάζα…
Θέλω να ακούσω τι εισπράττει η Μαίρη Ραζή από τους άλλους και πως το
μεταφράζει αυτό το κάτι… όταν είναι μόνη.
Άριστες! Βρίσκομαι στη μεγάλη και ζεστή αγκαλιά του θεάτρου. Είναι η οικογένεια μου, με φωνάζουν Μαιρούλα, εισπράττω αγάπη, πολλή αγάπη, συμπαράσταση, εκτίμηση και τους ευχαριστώ γιατί και στα δύσκολα με βοηθούν… Μπορεί γενικώς να μας κατηγορούν ό τι κουτσομπολεύουμε αρνητικά ο ένας τον άλλον… ε σε μια οικογένεια συμβαίνουν και εσωτερικοί καυγάδες…
Για να έχει κάποιος ηθοποιός στο θέατρο μια λαμπρή πορεία σαν τη δική σας
θα πρέπει να έχει κάποιους πιστούς συνεργάτες. Θα μας μιλήσετε για αυτούς;
Νομίζω ότι χωρίς έναν βασικό πυρήνα συνεργατών μόνιμων δεν μπορούν να σταθούν ομάδες καλλιτεχνικές για πολλά χρονιά όπως η δική μας. Χρειάζεται πίστη κι αφοσίωση στους στόχους και στις καλλιτεχνικές ανησυχίες. Τι να πω για τους σκηνοθέτες και τους ηθοποιούς που στάθηκαν στο πλευρό του Θεάτρου Πρόβα… Τους ευχαριστώ όλους! Υπάρχει τέτοια αγαπησιάρικη σχέση μεταξύ μας… χωρίς ίχνος ανταγωνισμού, αλλά ο καθένας μας εργάζεται, εκφράζεται ελευθέρα με έναν κοινό κώδικα επικοινωνίας με πολλή αγάπη και φροντίδα. Συνεννοούμαστε με τα μάτια!
Μερικές από τις πιο σημαντικές στιγμές της καριέρας σας;
Όταν έπαιξα πρώτη φορά την Παμφίλη στους Επιτρέποντες του Μενάνδρου στο αρχαίο θέατρο της Σικυώνας μούδιασαν τα χέρια μου και δεν μπορούσα να κρατήσω το μωρό. Όταν φτιάξαμε το Θέατρο της οδού Ερμού και το εγκαινιάσαμε με τη Λοκαντιέρα κι όταν ύστερα από 17 χρόνια αναγκαστήκαμε να φύγουμε από το κτήριο… το 1999 ύστερα από τους σεισμούς… έκλαιγα κι έλεγα ότι καταστράφηκα, αλλά ο άνθρωπος είναι θηρίο. Συνέχισα χωρίς διακοπή τη δραστηριότητα του θεάτρου και ξανά προς τη δόξα τραβά. Βρήκα άλλο κτήριο κι έφτιαξα το θέατρο και τη σχολή θεάτρου «Πρόβα».
Ποια ήταν η χειρότερη στιγμή πάνω στο σανίδι για σας και
ποια για τους κριτικούς του θεάτρου;
Για τους κριτικούς καμία. Με τίμησαν όλοι οι σπουδαίοι κριτικοί με υμνητικές κριτικές, με αγάπη. Δε θυμάμαι κακή κριτική ποτέ, αλλά και πάλι… ούτε θα μεγάλωνα ούτε θα μίκρυνα σαν καλλιτέχνης. Εγώ προχωράω, υπηρετώ και ευχαριστιέμαι αυτό που κάνω. Χειρότερη στιγμή… όταν ο πατέρας μου ήταν ετοιμοθάνατος στην εντατική κι εγώ έπαιζα, χόρευα και τραγούδαγα επί σκηνής. Δυσκολευόμουν να συγκεντρωθώ, αλλά μετά από λίγο ξεχνιόμουν κι αυτό βοήθησε πολύ. Ξόρκιζα το φόβο του θανάτου μέσα από την τέχνη μου.
Η καλύτερη ατάκα κριτικού που γράφτηκε ή ειπώθηκε για σας;
Ευχαριστώ όλους που με τίμησαν, αλλά θα αναφερθώ σε μια του κ. Γεωργουσόπουλου. Έγραψε ότι είμαι γεννημένη για να παίξω όλες τις μεσογειακές μανάδες όταν έπαιξα τη Φλαντώ και μακάρι να το κάνω γιατί είναι υποχρέωση μου. Από τότε έπαιξα τη Δράκαινα, τη Λούπα, τη Γιότη, τώρα τη Ρόζα., αλλά αυτή έβαζε το τραγούδι ακόμα και πριν από το παιδί της…
Στη τέχνη μετρούν και οι προθέσεις… ή μόνο το αποτέλεσμα που
προκύπτει από τις προθέσεις;
Ίσως, αλλά ποιες προθέσεις; Οι προθέσεις κρίνονται από το αποτέλεσμα. Αυτό είναι που μετράει. Μπορεί να χεις καλές προθέσεις, αλλά κακό αποτέλεσμα. Κι έπειτα τι έγινε… έχεις δικαίωμα στην τέχνη σου να έχεις και κακά αποτελέσματα, να μην ενδιαφέρουν το κοινό, να μην επικοινωνούν…
Και μια κριτική για την κριτική που ασκείται από όλους προς όλους…
Ένας λόγος ενάντια στην σαλαμοποίηση…
Από τη στιγμή που εκτίθεσαι πρέπει να ακούς τους πάντες και τα πάντα, αλλά φυσικά δε λαμβάνεις υπόψη σου ούτε τα καλά, ούτε τα κακά σχόλια ενός άσχετου. Εμένα δεν με αφόρα. Εγώ εκτιμώ το κριτήριο ορισμένων ανθρώπων που αγαπώ και σέβομαι. Δεν είναι δυνατόν να ασχολούμαι με τις μπούρδες του καθενός που νομίζει ότι τα ξέρει όλα… Ε καλά κάνει, έχει δικαίωμα να λέει τη γνώμη του, αλλά δεν μπορούμε να κάνουμε εξισώσεις προς τα κάτω για να γίνουμε ίσοι κι όμοιοι.
Μιλήστε μας για το έργο που έχετε ανεβάσει. Θα ήθελα οι αναγνώστες
μας να μάθουν τα πάντα για αυτή την παράσταση.
Πρόκειται για μια εξαιρετική δουλειά με τον πολυβραβευμένο Παναγιώτη Μεντή, ένα συγκλονιστικό κείμενο που καταγράφει την ψυχολογία της γυναίκας αυτής. Με τρόπο φοβερό ο Μεντής γνωρίζει σε βάθος όλες τις ηρωίδες του, αναλύει με πιο απέριττο τρόπο την ψυχολογία τους… Όταν διάβασα το κείμενο του δεν κοιμήθηκα, τον ξύπνησα για να του πω ότι ερωτεύτηκα το ρόλο και το αποτέλεσμα είναι αγαπησιάρικο, τρυφερό, ανθρώπινο. Μια γυναίκα ανεξάρτητη, αντράκι, τσαούσα, τσαμπουκαλού, μπεσαλού, ελεύθερη στο μυαλό και στο σώμα, υπέροχη, με φωνή αηδονιού, σαν την Κάλλας, απλή, χωρίς φκιασίδια, με όπλα τη φωνή και το ταλέντο της, χωρίς τερτίπια. Ευχαριστώ τον Σωτήρη Τσόγκα που με σκηνοθέτησε, τον Σταμάτη Κραουνάκη που έγραψε τα υπέροχα τραγούδια. Τα τραγουδάω με τον πιανίστα Δημήτρη Καραβίτη. Πιστεύω ότι θα γίνουν σουξέ. Ευχαριστώ τον Άρη Βλάχο που μου δίδαξε όλα τα τραγούδια που ακούγονται στην παράσταση… Χαρικλάκι, Δημητρούλα, Γιατί φουμάρω κοκαΐνη, του Μάνθου ο Τεκές, Πατρινιά, Γκαρσόν… Λέω και τον Τσακιτζή στα τούρκικα… σας προσκαλώ να τη δείτε, αν και συζητάμε να ρθουμε Θεσσαλονίκη.
Κυρία Ραζή, όσα χρόνια κι αν περάσουν θα θυμάμαι δύο πράγματα από σας.
Το πρώτο είναι η φωνή σας… και το δεύτερο το γέλιο σας! Και η φωνή και
το γέλιο κινούνται μέσα σε φοβερές αντιθέσεις…
και καταφέρνουν να ισορροπούν υπέροχα! Το τραγικό συναντά το κωμικό,
ενώνεται κατά ένα περίεργο τρόπο μαζί του κι εσείς βρίσκεστε στο ξέφωτο αυτής
της τόσο λαμπρής ένωσης… κατ’ εμέ πάντα όλα αυτά…
Σας ενδιαφέρει καθόλου η υστεροφημία σας;
Ότι έκανα το έκανα επειδή το διάλεξα, επειδή το ήθελα, επειδή γούσταρα. Και στη δουλειά μου και στην προσωπική μου ζωή έβαζα στόχους που με γέμιζαν χωρίς να λογαριάζω το αποτέλεσμα, αλλά πίστευα ότι αυτό που κάνω είναι καλό τουλάχιστον για μένα και δεν προδόθηκα. Μπορεί να προδόθηκα και να πικράθηκα από ανθρώπους, αλλά όχι από τη δουλεία μου. Από τα όνειρα μου εκφράστηκα κι εκφράζομαι όπως μου ρχεται κι αυτό δεν μπορεί να το εμποδίσει ούτε η κρίση, ούτε η μιζέρια, ούτε η έλλειψη χρημάτων. Οι σκέψεις και τα συναισθήματα μου είναι ελευθέρα και δεν δίνω λογαριασμό σε κανέναν. Έτσι λοιπόν μπήκα στο καράβι της ζωής. Ταξιδεύω και αν η υστεροφημία μου είναι καλή θα πει ότι κάτι άφησα πίσω μου. Προτείνω στους νέους να μην το βάζουν κάτω και να είναι ελεύθεροι στο μυαλό, στο πνεύμα, και στο σώμα. Να μην δρουν υστερόβουλα.
Αφού σας ευχαριστήσω κι αφού δηλώσω για μια ακόμα φορά την συμπάθεια και
τον θαυμασμό μου προς το πρόσωπό σας, θα ήθελα να κλείσω την κουβέντα μας
με την προσωπική φιλοσοφία σας!
Για μένα… απώτερος σκοπός στη ζωή του κάθε ανθρώπου είναι η ευτυχία! Για σας;
Η ευτυχία κι η ελευθερία δεν είναι αφηρημένες έννοιες. Δεν μπορείς να χτίζεις ευτυχία πάνω στα συντρίμμια κάποιου άλλου, ούτε ελευθερία καταπατώντας ελευθέριες. Πιστεύω ότι η ευτυχία δεν είναι μόνον όταν έχεις λεφτά. Έχω δει πλούσιους να κλαίνε… Αλλά τα λεφτά βοηθάνε να είσαι ευτυχισμένος σε βίλα κι όχι σε ένα υπόγειο, να δεις καλύτερα την υγεία σου, να σπουδάσεις σε καλά σχολεία, να ταξιδέψεις για να αλλάξεις εντυπώσεις. Μεγάλη υπόθεση το χρήμα, αλλά δε φέρνει πάντα κι ευτυχία. Ο έρωτας, η πείνα, ο πόνος κι η χαρά, η υγεία, ο θάνατος, είτε είσαι πλούσιος είτε όχι το ίδιο είναι. Συνήθως ευτυχία θεωρούμε… όταν είμαστε ερωτευμένοι… Εγώ ευτυχία θεωρώ πολλά μικρά πράγματα, μια καλή κουβέντα με φίλους κτλ. Εγώ θέλω να είμαι υγιής, να κρατάω τους φίλους μου, να κολυμπάω, να παίζω θέατρο και να γελάω όπως τόσα ωραία περιγράψατε μ’ αυτήν την περίεργη φωνή που ποτέ δεν έχει καπνίσει και θέλω το μυαλό μου να το χρησιμοποιώ για να μην κάνω λάθη και να μην παρεκτρέπομαι από τους στόχους μου. Νομίζει κανείς ότι είμαι χύμα, αλλά δεν γίνεται τίποτα χωρίς πρόγραμμα. Θα ήθελα να μην έχω τόσο άγχος για ότι κάνω, αλλά δεν το ελέγχω… Τελειώνοντας… έχω αδυναμία στις γρήγορες μηχανές, στα γρήγορα αυτοκίνητα και στα μακρινά ταξίδια. Έχω πάει Ινδία, Μπανγκόκ, Σιγκαπούρη, Σεντόζα, Ντουμπάι, εξωτικά νησιά Μπαλί κι άνοιξε κι άλλο το μυαλό μου. Η ζωή είναι ωραία!
