Το Σάββατο του Λαζάρου κόβουμε το 6ο ποδαράκι της Κυρά Σαρακοστής, τελειώνει η “κουφή ή βουβή εβδομάδα” και μπαίνουμε στην Κυριακή των Βαϊων και στην Μεγάλη εβδομάδα.
Τα κάλαντα του Λάζαρου αναγγέλλουν την Κυριακή των Βαϊων, της δόξας που οι άνθρωποι βλέπουν και που δεν συνειδητοποιούν ότι θα οδηγήσει στην κάθαρση και την Ανάσταση.
“Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθανε τα Βάγια” τραγουδούν τα παιδιά σε διάφορες περιοχές της Ελλάδος, ενώ στα Καστανοχώρια των Ιωαννίνων, τρεις άντρες που κρατάνε ένα αυτοσχέδιο μουσικό όργανο που έχει τρία κουδούνια και μια βάση καλυμμένη με βάγια ψέλνουν τα κάλαντα, που έχουν 15σύλλαβο στίχο. Ο ήχος του θυμίζει καμπάνα και το κόψιμο της τελευταίαςσυλλαβής κάθε φράσης δίνει μια δραματικότητα στο θείο και στο ανθρώπινο πάθος.
Τα Λαζαράκια που φτιάχνονται στα Δωδεκάνησα, στις Κυκλάδες, την Λέσβο αλλά και σε άλλα νησιά, είναι νηστίσιμα γλυκά ψωμάκια, ομοιώματα ανθρώπινης μορφής που τα μοιράζουν στα παιδιά το Σάββατο του Λαζάρου.
Στα Τρίκαλα, κοινότητα του νομού Ημαθίας, οι κάτοικοι είναι ντόπιοι Μακεδόνες Σαρακατσαναίοι και Βορειοθρακιώτες, πρόσφυγες από το Μεγάλο Μοναστήρι. Εκεί αναβιώνουν κάθε χρόνο του Λαζάρου το έθιμο της “Ρουμπάνας”. Μαζεύονται όλα τα κορίτσια σε ηλικία γάμου, η ρουμπάνα, η παρέα των κοριτσιών που αποτελείτο από 50-70 κορίτσια κάποτε που τα μικρά μέρη ασφυκτιούσαν από νέους και μεταξύ τους όριζαν μία εξ αυτών που την ονόμαζαν “νούνα” με κριτήριο την οικονομική της κατάσταση, καθώς οι υποχρεώσεις της θα ήταν αρκετές.
Στο σπίτι της θα μαζεύονταν όλη η “ρουμπάνα”, η παρέα των κοριτσιών, την παραμονή το βράδυ και τις κερνούσε ντόπια γλυκίσματα.
Από το σπίτι της θα ξεκινούσαν τη βόλτα το Σαάββατο του Λαζάρου και θα πήγαιναν χορεύοντας μέχρι την πλατεία του χωριού όπου γινόταν πάνδημος χορός.
Το μεσημέρι του Λαζάρου, μαζεύονταν όλες στο σπίτι της “νούνας” ντυμένες με τις καλές τους φορεσιές. Ειδικά για αυτή την ημέρα κρεμούσαν πίσω στην πλάτη τους τον “Μάρτη”, που ήταν δυο κορδόνια μήκους 60 εκ το καθένα, φτιαγμένα από πολύχρωμες μάλλινες κλωστές, στολισμένες με φουντάκια από τα ίδια χρώματα, που καταλήγουν σε πολύχρωμα πον-πον.
Η Κυριακή των Βαϊων, από τη φύση της είναι εντυπωσιακή και προετοιμάζει τους πιστούς για την ακολουθία του Θείου πάθους, που θα εκφραστεί με την προδοσία του Ιούδα και το “κάψιμο ή τη δίκη του Ιούδα”, θα αποτελέσουν την ανθρώπινη εκδίκηση σε αυτόν που εμποδίζει τον Λόγο να εμφανιστεί, αλλά που θα γίνει μέσα στην άγνοιά του και η διαδικασία του θανάτου να αρχίσει.
Φτιάξτε φέτος, έτσι για μια αλλαγή, τα Λαζαράκια και μοιράστε τα για τις ψυχές όσων δικών σας, φίλων και συγγενών δεν βρίσκονται ανάμεσα σας.
Συνταγή για τα “Λαζαράκια”
Υλικά
440 γρ αλεύρι γ.ο.χ.
1 φακελλάκι ξηρή μαγιά
225 γρ ζάχαρη
110 γρ ελαιόλαδο
120 γρ κανελόζουμο (βρασμένο νερό με 1 ξύλο κανέλας)
1/4 κ γλ αλάτι
3 κ.σ. ξανθές σταφίδες
3 κ σ καρύδια τριμμένα
1/2 σφηνάκι κονιάκ
2 κ σ. σμυρνιό (μπαχάρι)
Τρόπος παρασκευής
1. Ετοιμάζετε το κανελόζουμο, αφήνετε να κρυώσει και διαλύετε μέσα
την μαγιά. Σε λεκάνη, (κατά προτίμηση πήλινη) κοσκινίζετε το αλεύρι με
το αλάτι , σχηματίζετε μια λακκουβίτσα
στο κέντρο και ρίχνετε τα υπόλοιπα υλικά.
2. Ζυμώνετε μέχρι να πάρετε μια μαλακή ζύμη που θα ξεκολλάει από τα
χέρια. Γίνεται εύκολα γιατί περιέχει λάδι. Σκεπάζετε την λεκάνη και την
αφήνετε για 3-4 ώρες να φουσκώσει.
3. Χωρίζετε τη ζύμη σε 16 μπαλάκια και ανακατεύετε σε μπολ, την
καρυδόψιχα με τις σταφίδες. Παίρνετε ένα ένα κομμάτι ζύμης, βάζετε στο
κέντρο λίγη από τη γέμιση και τα πλάθετε
σε φραντζολάκι.
4. Για να δώσετε ανθρώπινη μορφή στο φραντζολάκι, καρφώστε
γαρυφαλλάκια στη θέση των ματιών, ενώ για τα πόδια χωρίζετε τη ζύμη με
ένα μαχαίρι στο κάτω μέρος. Με ένα κορδόνι
ζύμης σχηματίζεται τα χέρια, τα οποία σταυρώνετε πάνω στο σώμα.
5. Αλείφετε το ταψί με σησαμέλαιο και τοποθετείτε μέσα τα Λαζαράκια.
Τα σκεπάζετε με λαδόκολλα και τα αφήνετε για 1 ώρα να ξαναφουσκώσουν.
Στη συνέχεια, τα ψήνετε σε μέτριο
φούρνο, προθερμασμένο στους 180ο, στις αντιστάσεις, για 20′-30′,
μέχρι να ροδίσουν.
Καλή επιτυχία, χρόνια πολλά και του χρόνου!
