-
Συμπληρώνονται 85 χρόνια απουσίας του μεγάλου πολιτικού ηγέτη ΑλέξανδρουΠαπαναστασίου, που έφυγε ξαφνικά από τη ζωή στις 17 Νοεμβρίου 1936, σε ηλικία εξήνταχρονών.Οι πρωτοπόρες ιδέες του ,οι ασυμβίβαστοι αγώνες του αλλά και το υψηλό πολιτικό ήθος, πουσπανίζει ιδιαίτερα στην εποχή μας, είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της πολιτικής του διαδρομής.Πατρίδα του η ιστορική μας κωμόπολη, το Λεβίδι, ενώ γεννήθηκε στην Τρίπολη στις 8 Ιουλίου1876. Πατέρας του ο φιλόλογος-γυμνασιάρχης Παναγιώτης Παπαναστασίου , που είχεδιατελέσει και βουλευτής Μαντινείας, την περίοδο 1902-1904. Μητέρα του η θυγατέρα τουδημάρχου Λεβιδίου Κωνσταντίνου Αποστολόπουλου,η ΜαριγώΑποστολοπούλου. Στο επίθετότης ο αείμνηστος πρωθυπουργός προσέθετε και το επώνυμο Ρογάρη, όπως ήταν το αρχικό τουγένους μας, με ρίζες από την Κωνσταντινούπολη, και έτσι σύνθετο το συναντάμε σε πολλέςβιογραφίες του.Με ενδιάμεσους σταθμούς την Καλαμάτα και τον Πειραιά η οικογένειά του εγκαταστάθηκε το1890 στην Αθήνα, όπου ο ίδιος ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές του σπουδές. Στη συνέχειαεπεράτωσε τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και μετά αναχώρησε γιαμεταπτυχιακές σπουδές στις κοινωνικές επιστήμες, φιλοσοφία και νομικά στα πανεπιστήμιαΧαϊδενβέργης και Βερολίνου και κατόπιν στο Λονδίνο και το Παρίσι.Με την επιστροφή του στην Ελλάδα το 1907 άρχισε να ασχολείται με τα κοινά. Το 1908 ίδρυσετην «Κοινωνιολογική Εταιρία» και το 1910 ίδρυσε το Λαϊκό Κόμμα με το οποίο εκλέχτηκε τονίδιο χρόνο για πρώτη φορά βουλευτής, εγκαινιάζοντας μία μακρά πολιτική θητεία μεσοσιαλδημοκρατικό προσανατολισμό. Ανέλαβε πολλές υπουργικές θέσεις σε κυβερνήσεις τουΕλευθερίου Βενιζέλου .Αρχικά αναλαμβάνει το Υπουργείο Συγκοινωνιών, και προσωρινά και ταυπουργεία Εσωτερικών και Περίθαλψης.Επιτελεί σημαντικό έργο στην αναδιοργάνωση και ανάπτυξη των μέσων μαζικής μεταφοράς,των ταχυδρομείων και του τηλεφωνικού δικτύου. Ακόμη ιδιαίτερη η συμβολή του στη νομοθεσίαγια τα σχέδια πόλεων και τον έλεγχο των δημοσίων έργων.Μεγάλη η μεταρρύθμιση που προώθησε για την αναδιοργάνωση του Εθνικού ΜετσόβιουΠολυτεχνείου, η οποία χαρακτηρίστηκε επανάσταση του Παπαναστασίου ή «Παπανάσταση».Καθοριστικός είναι ο ρόλος του στην ανοικοδόμιση της Θεσσαλονίκης, μετά τις εκτεταμένεςκαταστροφές από την πυρκαγιά του 1917, ενώ λίγο αργότερα πρωτοστατεί στην ίδρυση εκεί τουΑριστοτέλειου Πανεπιστημίου.Το 1922 μετονόμασε το Λαϊκό Κόμμα σε «Δημοκρατική Ένωση» που λίγα χρόνια αργότεραπήρε τον οριστικό τίτλο «Αγροτικόν και Εργατικόν Κόμμα».Η ορεινή αρκαδική γή και η σκληρή ζωή των κατοίκων της έδωσαν τα πρώτα εναύσματα στηνευαισθησία του για τον κόσμο της αγροτιάς, για τον οποίο έδωσε συνεχείς αγώνες. Έτσι ο ίδιοςο Αλέξανδρος Παπαναστασίου σημειώνει: «…Ο αγροτισμός που χαρακτηρίζει τηνπολιτική μου, … εριζοβόλησε στην ψυχή μου πολλά χρόνια τώρα, όταν τα καλοκαίρια πουέμενα στο Λεβίδι έβλεπα τους συγγενείς μου (σχεδόν όλοι οι Λεβιδιώτες είναι συγγενείςμου), να βασανίζονται από τα ξημερώματα ως το βράδυ για να καλλιεργούν τησκληροτράχηλη γή του τόπου εκεί. Τους έβλεπα μαύρους από το λιοπύρι, κάθιδρους καινευρώδεις ή βουτηγμένους στη λάσπη και βρεγμένους ως το κόκκαλο…»
-
Και σε άλλο σημείο τονίζει: «Δεν είναι υπερβολή αν ειπώ ότι η πολιτική μου σκέψη και ηπολιτική μου αντίληψη θα ήταν φτωχότερες αν έλειπε αυτός ο στενός σύνδεσμος και ηστενή επαφή με το Λαό της Αρκαδίας».Αναλαμβάνοντας το 1926 το υπουργείο Γεωργίας στην οικουμενική κυβέρνηση Ζαίμη ,προώθησε τη δημιουργία αγροτικών συνεταιρισμών και την αποκατάσταση των ακτημόνωνκαλλιεργητών. Ακόμη για την χρηματοδότηση του αγροτικού κόσμου αγωνίστηκε για τηνδημιουργία ειδικού πιστωτικού φορέα και έτσι ιδρύθηκε η Αγροτική Τράπεζα.Οπαδός της ειρήνης και της συνεργασίας των Βαλκανικών λαών, χωρίς ξένες επεμβάσεις,πρωτοστάτησε στην σύγκλιση πολλών διαβαλκανικών διασκέψεων με σημαντικάαποτελέσματα στη σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των κρατών της χερσονήσου του Αίμου.Εκείνο βέβαια που κυριάρχησε στην όλη πολιτική διαδρομή του ήταν ο μακροχρόνιος αγώναςτου για την κατάργηση της βασιλείας και την καθιέρωση της δημοκρατίας.Στις 12 Φεβρουαρίου του 1922, δημοσιεύει το ιστορικό «Δημοκρατικό Μανιφέστο»εναντίον των ανακτόρων για το οποίο καταδικάστηκε και φυλακίστηκε καί τελικά αφέθηκεελεύθερος από την Επαναστατική Επιτροπή.Στις εκλογές της 16ης Δεκεμβρίου 1923 το κόμμα του κερδίζει 70 έδρες. Στις 12 Μαρτίου1924 ορκίζεται πρωθυπουργός, θέση στην οποία παραμένει για τέσσερις μήνες περίπου, μέχρι τις18 Ιουλίου. Την πρωθυπουργία θα αναλάβει και πάλι, για λίγο, στις 27 Μαίου 1932 ,αλλάπαραιτείται λίγες ημέρες αργότερα στις 4 Ιουνίου, καθώς δεν στηρίχθηκε από την πλειοψηφίατης Βουλής.Με την ανάληψη της πρωθυπουργίας το 1924 πραγματοποιεί το μεγάλο πολιτικό στόχο τουγια την αλλαγή του πολιτεύματος. Έτσι στις 25 Μαρτίου 1924 σε πανηγυρική συνεδρίασητης 4ης Συντακτικής Συνέλευσης εισηγείται την κατάργηση της Βασιλείας και εγκαθίδρυσητης αβασίλευτης δημοκρατίας.Το νέο πολίτευμα επικυρώνεται με δημοψήφισμα είκοσι ημέρεςαργότερα. Για την μεγάλη αυτή αλλαγή και τον ασυμβίβαστο αγώνα του ο ΑλέξανδροςΠαπαναστασίου έμεινε στην ιστορία ως ο «Πατέρας της Δημοκρατίας».Όμως ο μεγάλος πολιτικός ηγέτης δεν θεώρησε την αλλαγή του πολιτεύματος ως αυτοσκοπό,αλλά ως αφετηρία μιας νέας πορείας, που δεν θα περιοριζόταν στο επίγραμμα αλλά θαυπηρετούσε την ουσία της δημοκρατίας . Για τούτο και εστηλίτευσε τις ευτελείςπαλαιοκομματικές μεθόδους που επακολούθησαν. Χαρακτηριστικά αναφέρει:«.. Εκείνοι οι πολιτευόμενοι και εκείναι αι πολιτικαί ομάδες αι οποίαι είτε την τελευταίανστιγμήν εσύρθησαν ή και εξ αρχής ετάχθησαν …εις τον υπέρ της Δημοκρατίας αγώνα, δενείδαν εις την δημοκρατικήν ιδέαν παρά την ικανοποίησιν της προσωπικής των αντιθέσεωςπρος την αντίπαλον πολιτικήν παράταξιν, ουδέποτε δε ενεβάθυναν εις την υψηλοτέρανέννοιαν της Δημοκρατίας….. Άφησαν να εκδηλωθή ένας αχαλίνωτος ατομισμός καιεξηκολούθησαν τας παλαιάς πολιτικάς μεθόδους την παλαιάν τακτικήν…»Το νέο πολίτευμα διατηρήθηκε μέχρι τον Νοέμβριο του 1935, οπότε έγινε επαναφορά τηςΒασιλείας, η οποία καταργήθηκε οριστικά το 1974 και η Δημοκρατία είναι πλέον το σταθερό καιαναμφισβήτητο οριστικό μας πολίτευμα.Περιοριζόμαστε στη σύντομη αυτή αναφορά μας να δώσουμε μόνο το στίγμα της σκέψης καιπολιτικής διαδρομής του μεγάλου Αρκάδα πολιτικού.Κάθε χρόνο ο Σύλλογος Λεβιδιωτών Αττικής, που φέρει και το όνομα του ΑλέξανδρουΠαπαναστασίου, τελεί το καθιερωμένο ετήσιο μνημόσυνο.
Εφέτος, λόγω της πανδημίας, η εκδήλωση έγινε σε στενό κύκλο. Έτσι αντιπροσωπεία του Συλλόγου, το περασμένο Σάββατο,
τέλεσε τρισάγιο στον τάφο του μεγάλου συμπατριώτη μας, με την συμπλήρωση ογδόντα πέντεχρόνων από την αποδημία του.
