Το Ματαρόα
Του Αντώνη Λιοναράκη
Το καράβι σύμβολο αισιοδοξίας μιας νέας γενιάς που μετέφερε στα αμπάρια του την ελπίδα του αύριο και ταυτόχρονα σύμβολο μιας νέας τραγωδίας για αυτούς που έμεναν πίσω. Ίδια η Ελλάδα που ψυχορραγούσε μόνη, αβοήθητη και εκμεταλλεύσιμη στα νύχια της αμάθειας και της άγνοιας, του μίσους και της βαρβαρότητας.
Ματαρόα, το καράβι της ελπίδας
Το καράβι της ελπίδας και της ελευθερίας
το καράβι της αλληλεγγύης
το καράβι σύμβολο απελευθέρωσης μια γενιάς
το καράβι σωσίβιο της ελληνικής σκέψης και διανόησης
το καράβι της αξιοπρέπειας του ελληνικού πολιτισμού
το καράβι που σταμάτησε το χρόνο της βαρβαρότητας
και ζήτησε ανακωχή για λίγο
ώστε να προλάβει να ανοίξει δρόμους
σε λίγα φωτισμένα μυαλά μιας εποχής
να δώσει ώθηση στη σύγχρονη ελληνική σκέψη
ώστε, ως ξενιστής και διαμεσολαβητής,
να θρέψει τις σκέψεις αυτόφωτων ανθρώπων
για να μετουσιώσουν αργότερα
τη σύγχρονη Ευρωπαϊκή σκέψη
στα απομεινάρια μιας αρχαίας ελληνικής παράδοσης.
Ζωγράφοι, γλύπτες, λογοτέχνες και ποιητές,
αρχιτέκτονες και φιλόσοφοι,
μουσικοί, ιστορικοί και δημιουργοί
επιβιβάστηκαν στο Ματαρόα
το καράβι της μεγάλης φυγής,
με στόχο της επιστροφή τους κάποια μέρα
σε μια δημοκρατική και ελεύθερη Ελλάδα.
Πόσο έπεσαν έξω; Πόσο άλλαξαν τα πράματα
μετά τα Δεκεμβριανά του 1945;
Σε διαρκή οργασμό ήταν τα στρατοδικεία, οι εκτελέσεις,
οι φυλακές και οι εξορίες,
Από πάνω τους η φτερωτή Ελλάδα πονεμένη και γεμάτη πληγές
ως άλλος Προμηθέας δεσμώτης
με δάκρυα που συναγωνίζονταν τα ποτάμια αίματος συντρόφων
το μίσος που καιροφυλακτούσε κάθε στιγμή στη γωνιά των δρόμων
και στις κρεβατοκάμαρες των Ελλήνων,
βογκούσε από τις χαρακιές και την απελπισία των ελεύθερων – πολιορκημένων.
Οι επιβάτες του Ματαρόα διαπρέψαν στα ξένα,
για πολλά χρόνια παρέμειναν στη νέα πατρίδα τους
κρατώντας στο ένα χέρι τη σμίλη και στο άλλο το καλέμι
και στην καρδιά τους μια Ελλάδα που αργοπέθαινε
χωρίς να μπορεί να δώσει πνοή στη νέα γενιά και τα όνειρά της.
Ματαρόα, το καράβι της θλίψης
Το καράβι της ελπίδας και της ελευθερίας
τέλεψε το έργο του
το καράβι σωσίβιο της ελληνικής σκέψης και διανόησης
το καράβι της αξιοπρέπειας του ελληνικού πολιτισμού
το καράβι που σταμάτησε το χρόνο της βαρβαρότητας
ολοκλήρωσε το ταξίδι του
Η αφρόκρεμα της Ελληνικής ψυχής έφυγε.
Συνέχισε το έργο της εκεί στα ξένα.
Κάποιοι στη Γαλλία, άλλοι στην Ιταλία και τη Βρετανία.
Αλίμονο σ΄ αυτούς που έμειναν πίσω
Αυτοί μοιράστηκαν τις φυλακές με το εκτελεστικό απόσπασμα,
την εξορία και το αντάρκτικο.
Αλίμονο, αλίμονο, τι τραγωδία
Ως χορός σε αρχαία τραγωδία του Αισχύλου και του Σοφοκλή
Θρηνεί γι αυτό που έμελλε να γίνει.
Σαν να το ήξεραν οι αρχαίοι φίλοι μας.
Το σκηνικό οικοδόμημα της τραγωδίας παρίστανε
ένα παλάτι, ένα σπίτι, έναν ναό,
μια στρατιωτική σκηνή ή, σπανιότερα, μια σπηλιά.
Τα χρόνια που ακολούθησαν μετά τη φυγή του Ματαρόα
είχαν πραγματικά σκηνικά τα ίδια, στη σύγχρονη εκδοχή τους.
Ήσαν πολλοί εκείνοι που δεν πρόλαβαν την αφετηρία του καραβιού.
Παρέμειναν πίσω στην καινούργια λευτεριά της Ελλάδας,
μιας Ελλάδας που πονούσε και βογκούσε ,
κρατώντας στη μια παλάμη την ελπίδα και στην άλλη τη θλίψη.
Ήταν οι μέρες τέτοιες που οι χαλκευμένοι νικητές
έκαναν συνήθειο τη σκευωρία και παραποίηση την ιστορία
Ήσαν οι χρόνοι εκείνοι που συνέχισαν την καταχνιά
με τα βλέμματα των ανθρώπων να κοιτάνε προς τα κάτω
για να μείνουν αγνώριστοι ανάμεσα στους αγνώριστους
Το ίδιο καράβι σε δύο χωριστούς ρόλους.
Τι τραγωδία έμελε να υπάρξει!
Πρώτα συντελέστηκε το ταξίδι της φυγής και της ελπίδας
Μετά παρέμεινε η θλίψη και η σύγχρονη Ελληνική τραγωδία
Εκεί Ελλάδα έσκυψες να δεις τα παιδιά σου
να κατακρημνίζονται στην άβυσσο του μίσους
και να πνίγονται στα απύθμενα νερά του γαλαζοαίματου Αιγαίου
29/10/2024
* Ο Αντώνης Λιοναράκης είναι Ομότιμος Καθηγητής
του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου
